Her yıl işçi, işveren ve yönetici ilişkilerinde binlerce dava konusu olan mobbing (psikolojik taciz) konusunda, yakın zamandaki bir mahkeme kararıyla yeni bir döneme girilmiş oldu. Karara göre sadece işverene açılabilen mobbing davası artık konuyla ilgili yöneticiye de açılabilecekti. Bu karar sonrası mobbing davalarının sayısında artış yaşanması söz konusu olabilir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ALO 170 hattına gelen ihbarların önemli bölümü mobbing başvurularından oluşuyor. ALO 170, işyerinde psikolojik tacizin önlenmesi konusunda 2011’de yayımlanan Başbakanlık Genelgesi uyarınca, mobbingle ilgili psikologlar vasıtasıyla vatandaşlara hizmet veren tek çağrı merkezi.
Gazete Habertürk'ün haberine göre ALO 170’e, 2011’den 2016 yılına kadar 38 bin 262 kişi işyerinde psikolojik tacize uğradığı ihbarında bulundu. Bunların yüzde 8.4’ü (3.214 kişi) şikâyete dönüştü. Bakanlık, mobbingle mücadele kapsamında iş müfettişlerini de bu konuda eğitimden geçirerek denetimleri daha etkili yapmaya çalışıyor.
İSTİFAYA ZORLAMA VE KÖTÜ MUAMELE
Çalışma Bakanlığı’na yapılan ihbarların şikâyete dönüşmesinde kritik an ise istatistiklere göre iş yükünün artırılması olarak dikkat çekiyor. Yani psikolojik tacizin şikâyete dönüşmesi en çok bununla bağlantılı olarak iş yükünün artırılması nedeniyle yaşanıyor. İş yükünün şikâyetlerdeki payı yüzde 22.9’la ilk sırada. İkinci sırada ise yüzde 14.9’la herhangi bir neden öne sürülerek ceza verilmesi var. İş yapılmasına engel olunması ise yüzde 13.71’le üçüncü sırada. Tower Watson ve Peryön’ün başka bir ortak araştırmasına göreyse en çok şikâyet yüzde 25.3’le işyerinde sert tepkiyle karşılaşma, yüzde 18.4’er payla da aşırı iş talebi ve yeteneklerinin engellenmesi nedeniyle olmuş. İhbar nedenleri arasında en büyük pay ise yüzde 16.9’la istifaya zorlama görünüyor. İkinci sırada yüzde 15.3’le kötü muameleye maruz kalma, üçüncü sırada ise yüzde 14.6 ile sözlü taciz var.
Ayrıca mobbing şikâyetleri, kamuda 566 kişiyle en çok hastanelerde, özel sektörde ise 1.248 kişiyle sanayi şirketlerinde, 796 kişiyle de mağaza, restoran ve marketlerde yaşanmış. Özel sektörde de yine özel sağlık kuruluşları 324 kişiyle ilk 3’te yer alıyor.
YILDA 8 MİLYON İŞ KAYBI
- Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre mobbing nedeniyle dünyada her yıl yaklaşık 8 milyon işgünü kaybı yaşanıyor. Bu kaybın ne kadarının Türkiye’de yaşandığı ise bilinmiyor.
Şikâyete dönüşen başvuru sayısı: 3.214
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ALO 170 hattına 2011-2016 yıllarında yapılan psikolojik taciz başvurusu: 38.262
Yaş gruplarına göre en çok mobbing şikâyeti kadınlarda yüzde 27.98, erkeklerde yüzde 29.07 ile 29-33 yaş grubu arasında.
EN FAZLA ŞİKÂYET SANAYİ KURULUŞUNDA
ALO 170’e 2011-2014 döneminde en fazla mobbing şikâyeti yapılan 10 kamu kurumu ve özel sektör:
CEZA DAVASIYSA ZAMANAŞIMI 10 YILDAN BAŞLAR
40 YILA KADAR ÇIKABİLİYOR
- Ceza davalarında zamanaşımı süresi;5 yıla kadar hapisve adli para cezalarında 10 yıl, beş yıldan fazla hapis cezalarında ise yirmi yıl olarak uygulanıyor. Cezanın ağırlığına göre, zamanaşımı süresi 40 yıla kadar çıkabiliyor.Ölen bir yakınının işyerindeki psikolojik taciz dolayısıyla yaşamını yitirdiğini yıllar sonra öğrenerek kanıtlayanlar da mobbing davası açabilirler.
