Afrika'daki fırsatları değerlendirmek belli şartlara bağlı. Birkaç günde zengin olma hayali ile Afrika coğrafyasını aşındıranlar hayal kırıklıkları ile kıtadan ayrılıyor. Yeni Şafak, Kara Kıta'da yıllardır ter döken işadamlarına Afrika ülkelerinin bilinmeyenlerini sordu. Yazı dizimizin son gününde iş adamlarının tavsiye ve tecrübelerine yer verdik. Hangi ülkede ne tür fırsatlar olduğunu da derleyerek girişimcilere mini bir yol haritası çıkarmaya çalıştık.
Yaklaşık 15 yıldır Kamerun'da iş yapan İsrafil Yalnız (İş Adamı Müteahhit) Türk müteşebbisin veya yatırımcının ilk olarak ne yapması gerektiği konusunda kafasında bir netliğinin olması gerektiğini söylüyor. İnsanların kafasında kısa zamanda çok para kazanma yeri olarak bir Afrika romantizmi olduğunu söyleyen Yalnız şunları ifade ediyor: “Ben her işi yaparım diye kişi Afrika'ya gelmesin. Çünkü Afrika böyle bir mantaliteye kapalı. Kısa sürede çok zengin olurum umudundan çok ilk etapta kaybetmeyi bile göz önüne almak gerekiyor. Bir rüya dünyası beklemeyin. Afrika romantizmini bırakmak gerekiyor. Avrupalının bizden yüzyıllar önce burada olduğu bilinmeli.”
Kamerun'da üretime yönelik yapılan her girişimin kazandırdığını anlatan İş Adamı Yalnız, “Pet şişeden tutun bir inşaat malzemesine kadar Kamerun'da ne üretilirse Afrika'da alıcı bulur. Ancak bu iş alt yapısız olmaz. Ofis kurmak öncelikli adım olmalı. Ülkeyle bir ilişkin olacak ve senin ne yaptığını bilecekler. Afrika'yı yaşamak lazım kazanmak için. Afrika dünyanın hiçbir yerine benzemez” nitelemesinde bulunuyor. Afrika'nın tarihini öğrenerek yaşanan acı gerçeklerle yüzleştiğini anlatan Yalnız, şunları kaydetti: “Bu kıtada beyaz insana güvensizlik var. Bunu Afrikalı'nın elinden alan da Beyazların kendisi maalesef. Yaounde hala şehir olamamış bir kasaba görüntüsünde. Yapıların yüzde 95'inin yıkılması gerekiyor. Alt yapı zaten yok. Yol elektrik ve su sistemi yok. Yani sıfırdan bir yapılanmaya gerek ver. Kamerun'un bir diğer büyük sıkıntısı yetişmiş insin gücünün olmayışı.”
İtalyan Mimar Genovesi Domenico da 33 yıl önce geldiği Kara Kıta'da 200 üzerinde proje gerçekleştirdi. 'Afrika'yı bilerek gelmek lazım' diyen Domenico, Afrilka'nın kendi bir mantığı olduğunu ifade ediyor. Domenico “Afrika'yı bir kelimede özetlemek gerekirse koskocaman bir soru işareti. Bir yandan soru işareti öbür yanında ünlem. Burada hiçbir şeyden anlamayan bir muvaffak olur” diyor.
Gana'nın Türkiye Büyükelçisi İbrahim Abass ise Gana'da inşaat, tarım, hayvancılık, madencilik, enerji, turizm ve eğitim alanında fırsatlar olduğunu söylüyor. Hayvancılıkla ilgili çiftlikler kurulabileceğini, gıdaların işlenmesi ve depolanması alanında iş fırsatları olduğunu vurgulayan Büyükelçi Abass, doğrudan taşımacılığın önemine dikkat çekti. Yük taşımacılığı konusunda yeterli gelişim sağlanırsa ticaretin bundan olumlu etkileneceğini ifade eden Abass, para transferleri konusunda yaşanan sıkıntıların giderilmesi için Afrika'da Türk bankalarının olması gerektiğinin altını çizdi.
Hangi ülkede ne fırsat var?
İhracatının çok büyük bir bölümü tarımsal ürünlere dayanıyor. En önemli ihraç ürünleri susam ve kahve. Bu iki ürünün ihracatı toplam ihracatın yarısına yakın. Taze sebze ve kuru baklagiller de ihracatta önemli paya sahip. Ülke susamı en çok Çin, İsrail, ABD, Türkiye ve Ürdün'e; kahveyi ise Almanya, Suudi Arabistan, Belçika, ABD'ye ihraç ediyor.
Ülkenin ticaretinde petrolün büyük önemi bulunuyor.. 2011 yılında Güney'in ayrılmasıyla birlikte petrol rezervlerinin %75'ini kaybetti. Sudan'ın en çok ithal ettiği ürünler buğday, şeker, ilaç, dış lastik, ayakkabı, petrol yağı, telefon, otomobil, süt, oto yan sanayi ürünleri, iş ve maden makinaları, traktör, mobilya, plastik eşya, demir-çelik ve mutfak eşyasıdır.
Petrol, uranyum, natron, kaolin, balık (Çad Gölü) başlıca doğal kaynaklarından. Kuzeyde sıcak, kuru, tozlu rüzgarlar ortaya çıkmaktadır; periyodik kuraklıklar; çekirge istilaları diğer felaketlerdendir. Bugün Fransa Çad'ın hala en önemli ticaret ortağı. Şeker, sabun, yemeklik yağ,en büyük ihtiyaçları arasında gösteriliyor.
İhracatında en önemli ürün uranyum. İkinci sırada en çok ihraç edilen ürün 271 milyon dolar ile petrol yağlarıdır. Nijer'in ihraç ettiği diğer başlıca ürünler, arazi ölçüm cihazları, pirinç, pamuklu kumaş, hazır giyim, soğan, sigara ve petrol gazlarıdır.
İhracat gelirlerinin büyük kısmını ham petrolden elde ediyor. En çok ithal edilen ürünler; yük gemileri, yüzer havuzlar, yüzer ve dalabilen sondaj ve üretim platformları, diğer gemiler, çimento, binek otomobilleri, petrol yağları, musluk ve vanalar, tavuk eti, kamyon, demir-çelik boru ve profiller, ilaç, iş ve maden makinaları için aksam ve parçaları.
Çay ve bahçe bitkileri en önemli ihraç kalemleri arasında yeralıyor. Diğer önemli ihraç malları ise hazır giyim, kahve, demir ve çelik, balık, tütün ve petrol ürünleri. Kenya'nın ithal ettiği ürünler arasında makine ve ulaşım donanımları, petrol ürünleri,
motorlu taşıtlar, demir-çelik, reçine ve plastik başta geliyor.
Gabon'un başlıca ihraç ürünleri şöyle: Ham petrol, manganez, ağaç ve ağaç ürünleri, kauçuk, tütün, hurdalar, palm yağı, altın, pamuk. Ülkenin ithal ettiği en önemli ürünler sondaj platformları, gemiler, ağır iş makine ve cihazlarının aksam ve parçaları, petrol yağları, otomobil, tavuk eti, kamyon ve demir-çelik boru.
Diğer birçok Afrika ülkesinin aksine Nijerya önemli dış ticaret fazlası veren bir ülke konumunda. Bu konumuyla önemli bir potansiyeli barındıran ülke en çok şu ürünleri ithal ediyor: Otomobiller, pirinç, buğday, dondurulmuş balıklar, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, şeker
*Dünya Bankası verilerine göre, 2014 yılında en yüksek büyüme oranına sahip 20 ülkeden 10'unun Afrika kıtasında yer alıyor.
*Türkiye ile Afrika arasında 2014 yılında karşılıklı ticaret hacmi 23,4 milyar doları geçti. Hedef bunu 2019'da 50 milyar dolara ulaşmak.
*Çin 2014 rakamlarıyla ticaret hacmini 240 milyar dolara çıkardı. Bunun 300'e doğru gideceği gözüküyor.
*Türkiye'nin Müteahhitlik şirketleri, bugüne kadar, Afrika'nın muhtelif ülkelerinde yaklaşık 40 milyar dolarlık projeyi başarıyla tamamladı.
Bu fotoğraf; Kamerun'un başkenti Yaounde'nin Bastos bölgesini gösteriyor. Rezidansların olduğu bölgede kiralar o kadar uçuk ki 4-5 yılda ödediğiniz kiranın toplamı evin bedelini geçiyor. Eski Galatasaraylı Futbolcu Rigobert Song'a kiralık bir bina da bu bölgede var. Türk işadamı İsrafil Yalnız tarafından inşa edilen Gökkuşağı isimli yapı yıllık kiralık olarak müşterilerini bekliyor. 700 bin dolarlık yıllık kira bedeliyle müşteri bekleyen 4 bin metrekarelik evlerin toplam satışı bedeli ise 3,5 milyon dolar
*Müteahhitlik
hizmetleri (Hastaneler, Okullar, Yollar)
*Tarımsal sanayi, tarım aletleri, tarım ilaçları
*Gıda sanayi (Un,
Çiçek Yağı vb.)
*Balıkçılık
*Tekstil ve hazır giyim
*Dericilik
*İnşaat malzemeleri (Çimento-Demir)
*Enerji
*Otomotiv (Traktör, Damperli Araçlar vb.)
*Dayanıklı tüketim
malları
