Nevruz, güzel bir kızdır aslında. Her yıl Mart ayının 21'ini 22'sine bağlayan gece, göç ederek gelir. Bu yüzden Gaziantep'te Nevruz'a 'Nevruz Sultan' derler. Nevruz 'yeni gün' demektir ve bahar bayramlarının ilkidir. Yarısı yaz, yarısı kış olan Mart ayı, eski takvimlerde yılın başı kabul edilir. Balkanlar'dan Mezopotamya'ya, oradan Asya'ya kadar geniş bir coğrafyada kutlanan bu yılın ilk bahar bayramını diğerlerinden su ayırır. Aslında, öne çıkan üç motif vardır: su, ateş ve çiçek. Orta Asya ve Mezopotamya'da ateş yakılıp üzerinden atlanır. İnanca göre ateş temizleyicidir, kötülükleri yakar ve aynı zamanda canlanmayı temsil eder. Bahar gençlikle özdeşleşir ve kutlamalarda gençler aktif rol alırken, sembolik olarak tarlalara buğday serpmek ak sakallı dedelerin yani atanın işidir.
Bir çok gelenekte suya dair uygulamalar da görüyoruz. Kars'ta, küçük bir çocuk hiç konuşmadan köyün çeşmesinden su getirir, Tunceli'de genç erkekler yüzlerini kaynak suları ile yıkarlar, Giresun'da akarsulardan alınan suyla hayvanlar ıslatılır. Orta Asya'da bir şenlik şeklinde insanlar birbirlerini ıslatırlar. Çerkesler çınar, Kırgızlar ardıç ağacı altında toplanarak kutlamalar yaparlar. Kurbanlar kesilip derileri ağaç dallarına asılır ve elbette bu güne özel yemekler de pişirilir. Bunların en meşhuru boyanmış yumurtalardır. Leylek ayağı otu, soğan kabuğu, maydonoz sapı yumurta haşlanan suya katılarak renk renk yumurtalar yapılır. Afganlar, Nevruz'da hindi keserler ve yeşilliklerle pişirirler. Beyaz et barışın yeşil ise dinin sembolüdür.
Kırgızlar Nevruz Köcö adını verdikleri bir yemek yaparlar. Bu yemek darı yarması veya bulgurun pişirilmesiyle yapılır. Bir başka yemekse Sümölök'tür. Bbugday, arpa veya darı filizlendirilir, kurutulur ve dövülür. Yağ, tuz gibi altı farklı malzeme daha ilave edilerek bir kazanda saatlerce kaynatılır. Nevruz kutlamalarında herkes bu yemekten yemelidir. Yine bu tahıllarla bir çeşit helva yapılır. Bu hafta Azerbaycan'ın Nevruz kurabiyesi şekerburayla yazımızı tamamlayalım ve baharın iyilikler getirmesini dileyelim.
- Şekerbura
- Yapılışı:Şeker, maya ve ılık süt ile bir karışım hazırlayıp mayalandıralım. Bu karışıma un ve tereyağını ekleyerek iyice yoğuralım.Yumurta sarılarımızı, yoğurdu ve vanilyayı ekleyerek yoğuralım ve üzerini örterek mayalanmaya bırakalım. Ayrı bir yerde çekilmiş badem, şeker ve kakuleyi karıştırarak içimizi hazırlayalım. Hamurumuzu bir bardak yardımıyla kesip içi koyarak yarım ay şeklinde kapatalım. Üzerini bir bıçak veya çay kaşığı sapı ile şekillendirip süsleyelim. Bir cımbızla ya da çay süzgecini bastırarak ta şekil verebiliriz. Yağlanmış tepsiye aralıklı olarak dizelim ve önceden ısıtılmış 170 derecelik fırında 15-20 dakika pişirelim. Kurabiyelerimiz beyaz pişmelidir.
