Siz Klas Duruş’unuzu nereden aldınız? Veya Sezai Karakoç’un Monna Rosa kopyasını kime sordunuz? Mesela ben, İbrahim Tenekeci adını ilk defa Kozahan Kitabevi’nin raflarında gördüm. Üzgünlük’le o zamanlarda tanıştım. Ama oradan aldığım ilk kitap Kur’an-ı Kerim’di. Dokuz- on yaşlarındaydım ve yeni, bana ait bir Kur’an-ı Kerim beni gerçekten heyecanlandırıyordu. Lise yıllarında, ilk defa ‘okumak’la ilgili telaş duyarken de tabi yolum aynı yerden geçti. Şimdi tekrar sorayım: Peki siz ilk Nuri Pakdil kitabınızı nereden aldınız?
Siz bu sorunun cevabını düşünedurun ben size Kozahan Kitabevi’nin hikayesini anlatayım: Bir kitapevi sadece bir kitapevi değildir. Düşüncenin, fikrin geliştirildiği bir mekteptir aynı zamanda. Ticaretin çok ötesinde bir çabası vardır. Bu nedenle kitap okurunun kişisel hayatı içinde önemli bir yer edinir. Bursa’da bu adreslerden biri Kozahan Kitabevi’dir. Geçtiğimiz günlerde Kozahan Kitabevi’nin şehrin en önemli hanından taşındığı haberini aldık. Doğrusu, şehrin değişen çehresine bir de bu eksikliğin katılması sadece Bursalıları değil, kitapevlerinin bir mektep olmasını önemseyen herkesi üzdü.
Kozahan Kitabevi’nin sahibi Aziz Avar. Avar, 1999’dan bu yana Kozahan Kitapevi’nin başında. Ama hikaye o tarihte değil, 80’lerde başlıyor. Üstelik bu sadece bir kitabevinin de değil, o dönemde İslami hassasiyetleri olan insanlar tarafından açılan kitabevlerinin tümünün ortak hikayesi aslında. Avar şöyle anlatıyor: ‘‘1980’li yıllarda İslam dünyasındaki sosyal ve siyasal hareketlenmelere bağlı olarak, bizim camiada da büyük değişimler yaşanmaya başladı. Bu gelişmeler düşünce ve edebiyat dünyamızı da etkilemişti doğal olarak. Gerek telif, gerekse tercüme eserlerin yayınlarındaki hızlı artış, başta gençlik olmak üzere yeni arayışlar içinde olanlara oldukça büyük bir alan açmıştı. Öğrenci evlerinde başlayan bu gibi faaliyetlerin daha çok insana ulaşması için, mekan ihtiyacı giderek kendini hissettirmeye başladı. Darbe sürecinin oluşturduğu şartlar içerisinde, vakıf veya dernek açmanın çok kolay olmadığı zaman diliminde bu ihtiyaca kitabevleri ile cevap verilmişti. Bu süreçte uzun tartışmalardan sonra, 1990 yılında o dönem yeni yeni oluşan kitapçılar çarşısında, Cemre ismi ile kitabevini açtık.’’
Takvimler 1999’a geldiğinde kitabevi, kitapçılar çarşısının yetersizliğine bir çözüm olarak Kozahan’a taşınır. Ama asıl amaç Bursa’da fonksiyonel bir kültür merkezi ihtiyacına cevap vermektir. Kitabevi de müdavimleri de Kozahan’a geldikleri günden itibaren bu idealleri hep canlı tutar. Türkiye’nin zor günlerden geçtiği o yıllarda atılan bu tohum 18 yıl içinde büyür. Avar amaçlarının, pek çok kitabevinde olduğu gibi düşüncenin konuşulduğu, tartışıldığı bir ortam oluşturabilmek olduğunu söylüyor. Bu çaba sayesinde kitabevi Bursa’nın entelektüel kalbinin attığı yerlerden biri olur. Şehre gelen herkes için bir irtibat adresidir.
Hepimiz kadar Bursa da değişti, Kozahan da. Zaman içinde, entelektüel telaşlarıyla nice genç misafiri ağırlayan, fikir ve düşünce dünyasının tüm gelişmelerini içinde toplayan bu kitabevi de değişime yenildi. Avar Kozahan’da zaman içinde ipekçi esnafını da zorlayan bir çay bahçesi işgali yaşandığını söylüyor. Bu durum kitapevinin müşterisini de sakinini de rahatsız eder duruma gelince Sönmez Kitapçılar Çarşısı’na geçmek zorunda kalmışlar. Bugün kitapevi hala burada eski dostlarını, yeni müdavimlerini bekliyor. Şüphesiz ki, yüzlerce yıllık duvarların altında, çınarların gölgesinde bir yudum çay içip, kitapların arasına dalıp gitme imkanını Sönmez’de bulmak mümkün değil. Ama kitabevlerinin sessizce hayatımızdan çekip gitmesine izin vermemek hala elimizde. O yüzden başa dönüp tekrar sormak istiyorum, sizin için çok önemli olan o kitabı nereden almıştınız? İlk Nuri Pakdil’inizi, Karakoç’unuzu, Necip Fazıl’ınızı... Veya diğer pek çoğusunu.
