Musul'un IŞİD'den kurtarılması için gündeme gelen operasyon konusunda taraflar rengini belli etmeye başladı. Suriye'deki Fırat Kalkanı operasyonundan rahatsız olan ABD, Musul için Türkiye ve sunni Arapların içinde olmadığı senaryolar üzerinde çalışmaya hız verdi. İran ve güdümündeki Bağdat da, PKK'nın Irak kolu ile bile görüşen ABD gibi Türkiye'ye karşı.
Irak Kürdistan Bölge Yönetimi ve Bağdat'ın hafta içinde Musul operasyonu için anlaşmasından sonra Erbil'de yoğun diplomatik görüşmeler son iki haftandan bu yana hız kazandı. Almanya Savunma Bakanı Ursula Von Der Layen, İngiltere Savunma Bakanı Michael Fallon, Pentagon üst düzey komutanları ile CENTCOM Komutanı General Joseph Votel, Erbil'de KRG Başkanı Mesut Barzani ve askeri yetkililer ile bir araya gelerek Musul Operasyonu'nu için son hazırlıkları değerlendirdikleri öğrenildi. Diğer taraftan Ankara'dan da önümüzdeki hafta içinde hazırlıkların son aşamasına yönelik değerlendirmeler yerinden görmek üzere üst düzey bir heyetin gideceği öğrenildi. ABD'nin bölge için önemli olan Musul operasyonunda Türkiye'yi devre dışı bırakmayı hedeflediği belirtiliyor.
DAEŞ'in en önemli üssü Musul'a en yakın istihbarat ve eğitim merkezi Türkiye'nin geçtiğimiz yıl kurduğu Başika üssü. Bu askeri üste Kürt, Sünni Arap ve Türkmenler DAEŞ'e yönelik operasyonlar için bir buçuk yılı aşkın bir süreden bu yana eğitime tabi tutuluyor. Başika üssünün en önemli iki özellikleri ise; 1- Başika üssü bugüne kadar Musul'a yakın kurulan en yakın askeri üs. 2- DAEŞ'in Musul'da kurduğu İstihbarat ve karar mekanizmaları Başika'ya yakın bir mesafede olan Hayl Saddam Mahallesinde bulunuyor. Dolayısıyla Başika üssü stratejik açıdan DAEŞ'in tam anlamı ile ortadan kaldırması için önemli bir konumda. Ancak ABD çok dillendirmese de İran'da Bağdat üzerinde baskı kurarak Türkiye'yi operasyon sürecinin dışında tutma gayretinde üstelik bu kadar avantajlı bir üsse Türkiye hakim iken.Ancak İran ve ABD'nin Bağdat'lı yetkililerle yaptıkları görüşmelerin hemen sonrasın Başika Bağdat ile Ankara arasında krize dönüştü üstelik kampı iki kez Irak Savunma Bakanı ve yetkililerinin ziyaret edip teşekkür etmelerine rağmen. Musul operasyonu için geri sayım başlarken Bağdat bir kez daha Başika meselesini gündeme taşıyor. Irak Başbakanı Abbadi ve kurmayları 1996'dan buyana bölgenin kuzeyinde güvenliğini tam anlamı ile sağlayan Türk askerinin hem Başika'dan hem de Irak'ın kuzeyindeki bölgeden çıkmasını istiyor.
Geçtiğimiz yılın Kasım ayından buyana 6 kez ertelenen askeri ve istihbarı yetersizlikler nedeniyle ertelenen Musul operasyonu, geçtiğimiz haziranda ise Bağdat ve Erbil'in ortak hareket planı üzerinde anlaşamaması üzerine operasyon başlar başlamaz 17. Gününde durmuştu. ABD'nin Bağdat ve Erbil'e önerisi ise tam bir cehennem senaryosu. ABD ve İranlı yetkililerin son 17 gün içinde Bağdat'daki askeri koordinasyon merkezinde Bağdat'lı askeri yetkililerle yaptığı 11 toplantıda ortaya çıkan askeri tablonun şu şekilde oluşması bekleniyor. Irak Ordusu, KYB ve KDP'den oluşan Peşmerge güçleri, İran'ın olmasını istediği ABD'nin de sıcak baktığı tamamı Şiilerden oluşan 18 ayrı Aşti Şahabi grubunun Musul operasyonun katılması planlanıyor.
KRG Başkanı Mesut Barzani geçtiğimiz hafta ABD'li yetkililerle yaptığı görüşmede Şii Aşti Şahabi ve benzeri Şii grupların doğrudan Kerkük üzerinden operasyona dahil olma isteğini bölgesel sıkıntıları daha fazla derinleştireceği görüşünü aktararak Şii grupların Kerkük üzerinde özellikle geçiş istemlerini sonraki süreçte yani çekilme sürecinde Kürt Şii Arap kavgasına dönüşebileceği uyarısında bulunduğu öğrenildi. Diğer taraftan geçtiğimiz Pazar günü, Peşmerge Güçleri 70'inci Birlikleri Komutanı Şeyh Cafer Mustafa, Peşmerge Güçleri 80'inci Birlikleri Komutanı Tümgeneral Şerwan, Kerkük Batı Cephesi Komutanı Dr. Kemal Kerkuki, Mahmur Cephesi Komutanı Necad Ali, ve Bedir Tugayları Komutanı ve Aşti Şahabi Milis Teşkilatı Sorumlusu Hadi Amiri'nin Kerkük'te ABD'li diplomatların gözetiminde toplantı yaptığı öğrenildi.
Musul'un DAEŞ tarafından ele geçirilmesine seyirci kalan, ardından 'DAEŞ'e karşı bir stratejimiz yok' diyen ABD; 2 yıl aradan sonra Musul için yerel unsurlar, Peşmerge ve Irak ordusunu harekete geçiriyor. 62 bin kişilik silahlı gücü ile Musul'u 9 Haziran 2014 tarihinde 17 saatte DAEŞ'e terk eden Irak ordusu; 21 bini Irak Ulusal Ordusu,10 bini peşmerge güçlerinden ve 5 bini Musullu Arap ve Türkmen güçlerden karma ordu ile operasyona hazırlanıyor. Operasyonun en dikkat çekici tarafı PKK'nın da 1180 militan ile Şengal dağı ve Mahmur bölgelerinden operasyona destek verecek olması. ABD'li askeri yetkililerin geçtiğimiz hafta Çarşamba ve Cuma günü PKK'nın Irak'taki siyasi uzantısı PÇDK'nın Kerkük'teki ofisinde 2 kez bir araya geldiği ve operasyonu görüştükleri öğrenildi.
Ankara'nın da Haşdi Şahabi tarzı grupların operasyonlarda yer almasına sıcak bakmadığı, özellikle Türkmen bölgelerinde konuşlandırılmasına yeşil ışık yakmadığı biliniyor. Yerel kaynaklar, silahlı grupların Kerkük'ü üst olarak kullanmasının hemen ardından kenti terk etmeme durumunun söz konusu olabileceğini ve dünyanın petrol rezervlerinin yüzde 7'sini içinde barındıran Kerkük'ün Kürtler ve Şiiler arasında savaş alanına dönüşebileceğine dikkat çekiyorlar. ABD'li yetkililer geçtiğimiz hafta Hawice, Telafer, Zummar ve Musul'daki bazı önemli Arap, Türkmen ve Kürt aşiretlerinden 11'inin liderleri ile görüşme trafiği başlattı.
Şu ana kadar sadece Musul kökenli Kürt kökenli Zebari ve Herki aşiretinden beklenen destek gelirken Sünni Arap ve Sünni Türkmen aşiret liderlerinin operasyonlar sonrası için güvence istediği öğrenildi. 17 bin peşmerge ile Musul operasyonuna destek verecek olan Kürt yönetimi, operasyonun Telafer'den başlatılmasının ardından 7 parsele bölünerek Musul'a ilerlenmesinden yana, ancak ABD 2 yıl zaman kaybedildiğini savunarak hızlı hareket edilmesinden yana.
