Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, iki günlük resmi ziyaretini beraberindeki gazetecilere değerlendirdi ve soruları cevapladı.
Ziyaret öncesinde, bir Yunan televizyonuna (Skai TV) verdiğim mülakatta Lozan’la ilgili bir soruya cevaben söylediklerim zannediyorum biraz rahatsızlığa yol açmış. Yunanistan’ın toprak bütünlüğünde sanki Türkiye’nin gözü varmış gibi yanlış çıkarımlarda bulunanlar olmuş. Bizim kimsenin toprağında gözümüz yok. Ben Lozan konusunda bana yöneltilen bir soruya cevaben, gerekiyorsa pekala güncelleme yapılabileceğini belirttim. Ama bu konu biraz sanki takıntı haline gelmiş gibi.
Böyle bir buluşmaya tahammül dahi edememeyi, demokrasiyle, demokratlıkla bağdaştırmak mümkün değil. Lozan’da azınlıklara tanınan hakların hayata geçirilmesi önemli. Ama mesela orada müftülük seçimi meselesini yıllardır konuşmamıza rağmen hala halledebilmiş değiliz. Baş müftüyü atayarak belirliyorlar. Halbuki oradaki Müslümanlar kendi baş müftülerini kendileri seçebilmeli. Hadi biz o meseleyi de hallettik diyelim, peki Batı Trakya’daki soydaşlarımızın okullarına yönelik tavrınızı nereye koyacağız? Ya da Atina’daki cami meselesi. İki tane cami meselesi var. Hep konuşmuşuzdur. En ufak bir gelişme yok. Mesela güya eni konu bir şey yaptılar ama camiye bile benzemiyor. Minaresi yok. Dedim ki: ‘Ya bir şey yaptınız, iki ay sonra açacağız dediniz. Ama bir minaresi bile yok. Bizim kültürümüzde minaresiz cami olmaz’. Hatta kendisine, ‘Çansız kilise olur mu?’ diye sordum. ‘Olmaz, iyi olanı tabii ki çanlı olanıdır’ dedi. Yani minare de bizim için bu kadar önemli. Bunları halletmek lazım; bunlardan korkmanın anlamı yok.
Bizler çözümden, bir sorun varsa ona çözüm üretmekten yanayız. Komşu iki ülkeyiz. Kavga kimseye fayda sağlamaz. O nedenle ilişkilerimizdeki olumlu gelişmeler bizleri mutlu ediyor. Ortak yönlerimiz bir hayli fazla. Üst düzeyde bazen tabii ki bazı sıkıntılar olabiliyor. Şunu da hatırlatayım: Mesela 15 Temmuz gecesi, beni ilk arayanlardan biri Cumhurbaşkanı Pavlopulos olmuştur. Hemen anında aramıştır. Böylesine vefalı bir dostun davetine icabet etmek, bizim için ayrıca önem taşıyordu.
Lozan, Türkiye-Yunanistan arasındaki bir anlaşma değil. Lozan, muhtelif boyutları olan devasa bir anlaşma. Gerek görülmesi halinde güncellenebilir. Devam etmesi gerekiyorsa tabii ki devam eder.
O dediğiniz, Kudüs meselesinde ABD yönetiminin malum adımı atmasından önceydi. Kendisiyle telefon görüşmesi yaptığımızda, bir başka konuyla ilgili olarak bir hafta içerisinde bana geri dönüş yapacağından söz etmişti. Henüz bir dönüş olmadı. Bizi arayacak olurlarsa, Kudüs konusunda ne düşündüğümüzü de kendilerine elbette aktarırız. Bizim, Kudüs konusundaki tavrımız belli. Bunu bir mesajla da açıkladık. Samimi olunsaydı, o tür bir adım atmadan önce en azından istişare ederlerdi. Görünen o ki, ‘Diğer ABD başkanları yapmamıştı ama ben yaparım’ anlayışıyla hareket edildi. Türkiye şu anda İslam İşbirliği Teşkilatı Zirve Dönem Başkanı. Çarşamba günü İstanbul’da düzenleyeceğimiz Olağanüstü İslam Zirvesi’nde neler yapılabileceğini ele alacağız.
Bunu hep birlikte göreceğiz. Şu anda yoğun bir şekilde görüşmelerime devam ediyorum. Atina’da bulunduğum sırada, Sayın Papa ve Sayın Putin’le telefon görüşmeleri yaptım. Sayın Putin, Pazartesi akşamı ikili bir görüşme için Ankara’ya gelecek. Çarşamba günkü buluşmayı çok önemsiyorum. İİT olarak orada buluşup, karar ve sonuç bildirgesinin yanı sıra, neler yapılabileceğini konuşacağız. Kolay bir süreç değil. Ama şunu söyleyeyim: ABD yönetiminin aldığı bu karar, başka devletleri bağlamaz. Sayın Putin konuyu BM Güvelik Konseyi’nin gündemine getirdi. Ama BM Güvenlik Konseyi’nin alacağı karar bellidir. Niye? ABD kararını vermiş zaten. ABD bir taraf olacak, diğer 4 üye ayrı bir taraf. Bana göre Sayın Papa’nın duruşu önemli. Yahudilerin duruşu da önem arz ediyor. Şu an onlarda da ciddi sıkıntılar var biliyorsunuz. Kudüs, üç semavi din için de kutsal. Statüsü değişmemeli. Temenni ederim ki yol yakınken hatadan dönülür.
- Çarşamba’yı bekleyin
- * Bir de fiili durum var: Olaylar vardı Filistin’de, şiddet vardı...
- Şunu söyleyeyim: Kudüs konusunda atılan bu yanlış adım, bölgeyi ciddi manada ateş çemberinin içine sürükleyebilir.
- * Arap aleminin bu konudaki genel duruşunu nasıl görüyorsunuz?
- Arap Ligi Çarşamba günkü toplantıda bulunacak. Dönem başkanı Ürdün Kralı 2. Abdullah. Biliyorsunuz, kendisini Ankara’da ağırladık. O da bizim gibi düşünüyor. İslam ülkeleri bu konuda ortak bir tavır sergilemeli. Çarşamba günü yapılacak olağanüstü toplantıyı çok önemsiyorum.
- * Diğer müslüman liderlerin cılız tepkiler verdiğini görüyoruz..
- İslam dünyasındaki bölünmüşlük ve iç sorunlar da ABD'nin böyle bir karar almasını kolaylaştırdı. Irak’ta, Suriye’de yaşananlar ortada. Kudüs konusunda böyle bir adım atılması, birilerinin bu durumu fırsat bildiğini gösteriyor. Onun için Müslümanlar olarak uyanık olmak zorundayız.
- * Katılım noktasındaki beklentiniz nedir?
- Biz üstümüze düşeni yapıyoruz. Bu işin hassasiyetini anlayanlarla beraber görevimizi yerine getireceğiz.
