İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür AŞ yayınları arasından çıkan “İstanbul’un 100 Mizah Dergisi”, okuru zaman tüneline davet ediyor. Eser, İstanbul’un 100’leri serisinin 80. kitabı olarak okurla buluştu. Merve Ünver’in yayına hazırladığı çalışma, Diyojen’den Akbaba’ya, Karakedi’den Dolmuş’a Türk mizah tarihinin 100 dergisiyla 90 yılını özetliyor. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e faaliyet gösteren mizah yayınlarının gazete eki olarak başlayan serüveni dergi, mecmua, risale ve gazete formatında devam etmiş. “İstanbul’un 100 Mizah Dergisi”nde dergilerin kuruluş tarihleri, kurucuları, yayın periyodu, yayın kadrosu, içerikleri ve ilgi çekici yazı-çizimler kronolojik bir biçimde yer alıyor.
Kitabın en eski yayını, 1870 yılında ilk sayısını çıkartan “Gölge etme başka ihsân istemem” mottolu Diyojen dergisi. Teodor Kasap yönetiminde 183 sayı devam eden dergi, ilk özel Türkçe mizah yayını. Ardından ilk renkli karikatüre yer veren Lâtife ile her sayıda bir dama oyunu hediye eden Kahkaha adlı dergiler yayına başlamış.
Bir süre sonra gazete boyutunda yayınlanmaya başlayan dergiler arasında Musavver Papağan, Eşek, Yuha, Cadaloz, Diken, Aydede, Karakedi bulunuyor. Yusuf Ziya Ortaç’ın çıkardığı Akbaba ise yoluna 55 yıl boyunca devam ederek en uzun soluklu mizah dergisi olmuş. Yazıların içeriği, sayfa sayısı, karikatür kalitesi bakımından farklı olan Musavver Şahika, adeta mizahın kitabını yazmış ve 56 sayfalık boyuta ulaşmış.
1959 yılında haftalık olarak yayına başlayan Dolmuş mizah dergisi, gençlere örnek olup her sayfasında ayrı bir güldürü unsuruna yer vermiş. 28 sayfalık dergi, dev bir mizah okulu olmanın yanı sıra siyasi karikatürlere de bolca yer vermiş.
Dolmuş gibi diğer mizah dergilerinde de savaş, siyaset gibi olaylara atıflar bulunduğu için geçmişin sosyal hayatı takip edilebiliyor.
