Mimar, tasarımcı ve girişimci Zeynep Karagöz ile el ve parmak deformasyonlu çocuklar için başlattıkları ve bir STK’ya dönüşen Robotel Türkiye projesinin detaylarını konuştuk. ‘Gelişen teknolojilerin hayata bir faydası olmalı’ mottosuyla yola çıkan Karagöz, 3 boyutlu yazıcılarla çalışırken E-Nable (Enabling The Future) isimli bir oluşumla karşılaşıyor. Bu oluşum dünyada uzuv kaybı yaşayan çocuklara ücretsiz protez yapıp takıyor. Zeynep Karagöz ve arkadaşları da bu hareketten ilham alarak yola çıkıyor. Adına da Robotel Türkiye diyor. Karagöz, bu projeyi bine yakın gönüllüden oluşan bir ekiple ülkemizde gerçekleştiriyor. Deformasyonu olan çocuklara Batman, Superman, Volverine, Barby, Frozen ve bilimum süper kahraman temalı mekanik eller yapıyor. Üstelik bu elleri hiçbir maddi karşılık almadan ücretsiz olarak teslim ediyorlar. Şimdiye kadar 30’dan fazla çocuğa bu ellerden yaptıklarını söyleyen Karagöz, “Amacımız insanların eksik değil özel hissetmesini sağlamak ve hayatlarını kolaylaştırmak” diyor.
“Dünyada moda olan bazı kavramlar var. Büyük kelimeler... Endüstri 4.0, inovasyon, dijital devrim... Peki bunlar gerçekten hayatlarımızı nasıl etkiliyor. Yani birebir bize ne faydası var. Önümüzdeki engellieri kaldırıyor mu, azaltabiliyor mu? Beni buraya getiren sorular bunlar oldu” diyen Karagöz, bu kadar teknolojik gelişmeye ilerlemeye rağmen dünyda eli ve parmağı olmayan çocuklara protez takılmadığının altını çiziyor. Çocuklar çok hızlı büyüdükleri için senede bir veya iki defa değişmesi gereken protez maliyetini kimse karşılayamıyor.
Burada devreye 3 boyutlu yazıcılar giriyor. Çünkü bu şekilde bir elin üretimi 18 ila 24 saat arasında değişiyor. Üstelik bir Robotel’in maaliyeti neredeyse 50 dolar. Karagöz, “Nalburdan, tuhafiyeden alınacak iplik, lastik gibi malzemelerle alet kullanabilen herkes yapabilir. Biraz tasarım bilirseniz tasarımı da yapabilir hatta 3D yazıcınız varsa baskı bile yapabilirsiniz” diyor. Normal bir protezin yapımı çok daha uzun sürüyor. Hatta bazen protez yapılana kadar çocuğun fizyolojik özellikleri değişmiş olabiliyor. 18 yaşına kadar protez takılmayan çocuklarda ise kaslarında erime meydana gelebiliyor, beynin sağ ve sol fonksiyonlarında dengesizlik olabiliyor.
Robotel Türkiye geçtiğimizin yılın Aralık ayında bir derneğe dönüştü. “Şimdi Robotel Derneği olarak devam ediyoruz. Toplamda bin gönüllüyü geçtik. 168 üç boyutlu yazıcı sahibi gönüllümüz var. Herkes kendi çapında bir işin ucundan tutuyor. Kimisi poster bastırıp AVM’lere asıyor. Kimisi video çekiyor, eğitim veriyor, projeyi anlatıyor. Kimisi montaj yapıyor. Vaka eşleştirmesi dışındaki görevleri gönüllülere bıkakıyoruz” diyen Karagöz’ün en büyük hedefi daha fazla çocuğa ulaşmak.
Karagöz, 3 boyutlu yazıcılarda kullanılan malzemenin sağlıklı olduğunu söyle anlatıyor: “PLA denilen bir plastik kullanıyoruz. Petrol esaslı bir plastik değil. Nişasta bazlı yani patates mısır koçanı gibi tamamen doğada çözülebilen ve geri dönüşümü olan plastikten yapılıyor. Amerika Sağlık Örgütü bu malzemeyi çocuklarda kullanılabillir ve yemekle temastan sakıncası yok olarak ilan etti.
