İstanbul tarihini, İstanbul'un Antik Çağ'daki ilk yerleşimlerden günümüze kadar “şehir” oluşunu merkeze alarak anlatan “Antik Çağ'dan 21. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi” 10 cilt halinde yayımlandı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. ve İSAM işbirliğiyle gerçekleştirilen proje, İstanbul'un dünya şehirleri içindeki yerini belirleyerek; topografyasından yönetimi ve iktisadi hayatına, mimarisinden sosyal ve dini hayatına her yönüyle ele alıyor. Alanında uzman isimlerin kaleme aldığı eser, hem genel okuyucunun beklentilerine cevap veriyor, hem de araştırmacı ve öğrenciler için kaynak kitap olma özelliği taşıyor. Editörlüğünü Coşkun Yılmaz'ın gerçekleştirdiği eserin proje yönetmenliğini İSAM'ın başında yıllarca görev yapan ve İslam Ansiklopedisi'nin hazırlanmasında büyük katkısı olan Prof. Mehmet Akif Aydın yaptı.
Dünya genelinde şehir tarihi çalışmaları oldukça fazladır. Büyük ve kadim şehirlerin tarihi hep yazılmış. Ancak, üç imparatorluğa merkezlik yapmış, asırlarca dünya yönetimine yön vermiş, iki kıtanın ve iki denizin birleştiği, bütün yolların kesiştiği bir şehrin tarihi hiç kuşkusuz diğerlerinden farklı olacaktır. Büyük İstanbul Tarihi'ni hazırlayanlar da bu bilinçle hareket etmiş ve hem muhteva, hem şekil, hem de baskı olarak İstanbul'un kültürel zenginliğine yaraşır bir kitap ortaya çıkarılmış. Siretin surete yansıması gibi kitabın muhtevası da şekline yansıtılmış. Eserin proje yönetimini gerçekleştiren Mehmet Akif Aydın'ın da dediği gibi İstanbul'a ciltler yetmez ancak yapılan kapsamlı ve titiz çalışmayla İstanbul'un tarihi10 ciltte çok iyi toparlanmış. 13 bölümden oluşan eserde İstanbul tarihi çok geniş bir çerçevede ele alınmış. İstanbul'un siyasi, sosyal, kültürel, dini, demografik, topografik, mimari gelişim seyri ortaya koyulmuş. Son bölümünde ise bir vefa örneği gösterilerek; hayatlarını İstanbul'da geçirmiş kültür, sanat ve bilim adamlarıyla yapılan konuşmaları içeren 'Hafızalardaki İstanbul'a yer verilmiş.
- Antik Çağdan 21. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi Ansiklopedisi
- Kolektif
- İBB Kültür A.Ş.& İSAM
- 2016
- 5320 sayfa
- (10 cilt)
Büyük İstanbul Tarihi, Antik Çağ'dan günümüze şehrin tüm tarihi dönemlerini ele almasıyla alanındaki en hacimli ve kapsamlı çalışma olma özelliğini taşıyor. Daha önce hazırlanan ansiklopedilerde İstanbul'la ilgili maddelere yer verilmiş lokal olarak bazı çalışmalar yapılmıştı ancak topografyasını, demografisini, imparatorluk mutfağını, bütün zenginliklerini, güzel günlerini, felâketlerini, yangınlarını, depremlerini bu denli işleyen bir çalışma yapılmamıştı. 10 ciltlik eserde, şehrin sosyal tarihi, topografyası, demografisi bilinen ilk dönemlerden günümüze kadar getirilmiş. Yenikapı kazılarıyla İstanbul'un bilinen tarihi değişmiş ve 8 bin 500 yıl önceye gitmişti. Kitapta bu kazılarda ortaya çıkarılan buluntuların hepsine yer verilmiş, fotoğrafları kullanılmış. 13 bölüme ayrılan eserde; harita, minyatür, gravür ve fotoğraftan oluşan 4 bin civarında görsel malzeme kullanılmış. Mükemmel bir tasarım ve baskıyla her dönem okuyucunun gözünde canlandırılmış.
Büyük İstanbul Tarihi, Osmanlı İstanbul'unu bütün zenginlikleri ve güzellikleriyle ortaya koyması bakımından önemli ancak eserin hazırlanmasında sadece belli bir dönem ele alınarak taassup gösterilmemiş. Kentin kimliğini belirleyen, tarihi akışında dönüm noktasını oluşturan Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinin her üçü de esas alınmış. Eserin yazımında tematik bir anlayışla hareket edilerek, konular makaleler halinde yazılmış. Yüzyıllar içerisindeki çeşitli zamanlarla ilgili bu makaleler ve içerdikleri bilgiler de birbirini tamamlamış.
10 cilt, 13 bölümden oluşan eserin her cildi farklı başlık altında hazırlanmış. Emperyal Dönüşümler başlığını taşıyan birinci ciltte, şehrin siyasi, zihni, sosyal, dini ve mimari alandaki büyük dönüşüm ve buhranlar incelenmiş. İstanbul'da Siyaset ve Yönetim, İstanbul'un Demografisi, İstanbul Toplumu, İstanbul'da Dini Hayat, İstanbul'un Ulaşım ve Haberleşme Tarihi, İstanbul'da Edebiyat Sanat ve Kültür, İstanbul Mimarisi, İstanbul'da Eğitim, Bilim ve Teknoloji başlıklarıyla devam eden eserin Hafızalardaki İstanbul adını taşıyan onuncu ve son cildinde, Mimar Turgut Cansever'den Bizans Tarihçisi Semavi Eyice'ye, Türk müziğinin ünlü hocası Nevzat Atlığ'dan bir İstanbul beyefendisi Sadettin Ökten'e kadar adı bu şehirle özdeşleşen bir çok ünlü isim, çocukluklarının İstanbul'unu anlatmışlar.
İstanbul hakkında şimdiye kadar yapılan araştırma ve incelemelerin hepsinin verilerini süzen ve bunları 4 bin 500 sayfada toplayan eserin tarihçiler, edebiyatçılar ve akademisyenlerden oluşan yayın ve danışma kurulunda; Hail İnalcık, İlber Ortaylı, İskender Pala, Haluk Dursun, Mehmet Genç, Erhan Afyoncu, Beşir Ayvazoğlu, Sadettin Ökten, Uğur Derman, Çiçek Derman, Feridun Emecen, Mehmet İpşirli, Coşkun Çakır, Kemal Beydilli, İsmail Erunsal, Korkut Tuna, Tuncay Başoğlu, Mustafa İsmet Uzun, Yunus Uğur ve Turhan Kaçar bulunuyor. Bir başvuru kitabı olarak Büyük İstanbul Tarihi, İstanbul'u bütün özellikleriyle tanımak isteyenler için doyurucu bilgiler barındırıyor. Eser aynı zamanda şehirlerin uzun tarihlerini yazmada bir model önerisi de sunuyor.
