İktidarın tarihi üzerine kayda değer araştırmalara imza atan
'ın “
” diye bir cümlesi var. İslam uygarlığının merkezi bölgelerinde hüküm süren devletlerin-bazı istisnalar dışında-uzun ömürlü olamamasında siyaset, güç ve adalet arasında uzlaşmadan yoksun sağlıksız ilişki önemli rol oynadı. Halihazırdaki '
' de aynı illetlerle malûl. Bu köhne sisteme hükmetmeye çalışan sözde büyük güçler arasındaki çatışmaysa hak ve özgürlük mücadelesi olmayıp, hegemonya ve çıkar çatışmasıdır. “
”nın uzun ömürlü olabilmesiyse, yönettiği halklarla kurduğu sağlıklı ilişkiye dayanıyordu. Yüzlerce etnik ve dinî grubu bir arada tutmayı başaran “
”nın yahut “
”yla birlikte düşündüğümüzde “
”nın yıkılması tarihi bir gerçeklik tabii ama bölgemiz ve insanlık için hayırlı olmadı.
Bugün yakın bölgemiz perişan halde. Bölgede “
” kurmak bir hâyâl oldu. Hiçbiri de insanî amaçlar peşinde koşmayan '
arasında koşturup duruyoruz. Bölge devletleri birbirileri aleyhine bu güçlerden biriyle ittifak kurmaksızın ayakta kalamayacakları zehabına kapılmış görünüyorlar. Yönettikleri halklarla, yanı sıra diğer komşu devletlerle uzlaşma sağlamaya çalışmayan devletler, hayra hizmet etmek gibi bir niyetleri olmayan 'büyük güçlerle” pekâlâ uzlaşıp anlaşabiliyorlar. Uzlaşıyorlar da ne oluyor? İktidarlarını bir süre daha uzatmış oluyorlar. Bu arada yüzbinlerce insan hayatını kaybediyor, düşmanlıklar kökleşiyor, yüzlerce yıl birlikte yaşayan topluluklar kaderlerini birbirinden ayırıyorlar. Bu arada memleket hayrına kullanılması gereken ülke kaynakları da heba ediliyor. Bu durumun devam etmesi emperyalist güçlerden başkasına yaramıyor. Bölgemizin, insanı insanlığından çıkaran bir şiddetle kavrulmasının temelinde uzlaşmaktan kaçınmak ve barışı aramamak var.
Çareyi yabancı güçlerde aramak yerine bu rejimler hem kendi halklarıyla, hem komşularıyla uzlaşmayı arasalar bu bölge kısa sürede 'çölleşmek'ten çıkarak dünyanın en neşeli vahası bile olabilir. Bu iyileştirmeyi sağlayacak tarihi ve kültürel mirasa, tecrübeye, doğal kaynaklara, insan potansiyeline sahibiz. Halkı daha fazla yönetime katarak, refahı paylaşarak, adaleti ayakta tutarak, uzlaşmayı sağlayarak, güveni yeniden inşa ederek bunu başarmak mümkün. Bunun dışındaki her yol, çıkmaz sokaklarda kitlenmeye mahkum. İslam uygarlığının merkezi havzalarında huzur, istikrar ve barışı kuracak bir “
”ye muhtacız. “
” elbette mümkün ama onu yeterince arıyor ve güçlü bir şekilde arzu ediyor muyuz? Derde deva olmayan günü birlik çözümler yerine kalıcı çözümler getirecek bir nefeslenmeye ihtiyacımız var. Şer güçlerle ittifak etmeninse ne bölgeye, ne de insanlığa bir yararı yok.
