Eğer Hindistan ve Taliban arasındaki yakınlaşma başladığı gibi olumlu devam ederse, bundan en karlı çıkan Hindistan olacak. İkincisi ise Taliban. En büyük zararı da Pakistan görecek
Geçen Cuma günü kaçırılan ve Afganistan''ın Kandahar kentinde tutulan Hindistan yolcu uçağı ve 155 yolcu dün nihayet serbest bırakıldı. Hindistan''da tutuklu bulunan, aralarında eylemcilerin lideri Mevlana Mesud Ezher''le 2 Keşmir mücahidi serbest bırakıldı ve bu kişiler bizzat Hindistan Dışişleri Bakanı tarafından Kandahar''a getirildi.
8 gün boyunca Hindistan, Pakistan, Taliban (Afganistan) ve İran''ın aktif olduğu yoğun bir diplomasi trafiği yaşandı bölgede. Hindistan ile eylemciler arasındaki pazarlık Hindistan ile Afganistan arasında Orta Asya dengelerini etkileyecek nitelikte ve çok önemli bir gelişmenin ilk adımlarını oluşturdu. Geçen yazıda değindiğim bu konuyu daha detaylı bir şekilde tartışmak istiyorum.
Uçağı kaçıran Keşmirli gruplar belki liderlerini hapisten kurtardılar ancak Keşmir davasına, uzun vadede etkisini gösterecek, büyük bir darbe vurdular. Biraz sonra sözünü edeceğim Hindistan-Taliban yakınlaşmasına zemin hazırlayarak, Afganistan''ın Keşmir üzerindeki etkisinin ve Taliban''dan Keşmir''e gelecek desteğin önünü kestiler.
Bu arada bu grup eyleme karşı çıkan, Keşmir direnişinin öncü gruplarından olan ve Cemaat-i İslami''nin Keşmir kolu niteliğindeki Hareket-ül Mücahidin ile karıştırılmamalı. Bunların ismi sadece Mücahidin. Yeni bir grup, genç insanlardan oluşuyor ve radikal yöntemleri benimsiyor. Organik hiçbir ilişkisi olmamasına rağmen Üsame Bin Ladin çizgisine yakın.
Büyük Oyun devam ediyor
1850''lerden yüzyılın sonuna kadar İngiltere ile Rusya arasında yaşanan ve adına ''Büyük Oyun'' denen ''Afganistan Savaşı'' bugün daha ince ve çok taraflı bir şekilde devam ediyor. Afganistan, Orta Asya''nın güneye açılan kapısı. Pakistan''ın da Orta Asya''ya uzanan tek yolu. Afganistansız bir Pakistan''ın Orta Asya üzerinde hiçbir hesabı olamaz. Bunun için ABD ile birlikte Taliban''ı Afganistan''a hakim hale getirdiler ve bu ülkeyi bir an önce istikrara kavuşturarak Avrasya projelerinde etkin bir şekilde kullanmayı düşündüler.
Ancak Taliban kontrol edilmez bir hale gelince ve Afganistan''dan Hint Okyanusu''na inecek boru hatları projeleri rafa kaldırılınca bu plan da ''ertelendi.'' Üstelik Taliban, bölgedeki İslami hareketlerle birlikte, Orta Asya''daki Batıcı yönetimleri tehdit eder hale geldi. Ve cezalandırıldı. Bugün Afganistan''a uygulanan sıkı ambargo Afganistan''da Taliban dışındaki arayışların bir göstergesi.
Kaçırılan uçak kime ne kazandırdı?
Bu özetten sonra Kandahar''daki rehine pazarlığının bölge ülkeleri açısından neleri değiştirdiğine bir bakalım:
1- Pakistan: Taliban''ı destekleyip diğer grupların tasfiye edilmesini sağladı. ABD''nin Taliban''ı cezalandırmasıyla o da Taliban''la ilişkilerini bozdu. Afganistan''ın hemen tamamını kontrol eden Taliban''ın dışlanması Afganistan''ın dışlanmasıdır. Afganistan tarihî olarak bölgedeki güç dengelerini belirleyen bir ülke olmuştur. Bu gün bu özelliği daha da güçlendi. Afganistansız bir Pakistan, Orta Asya''dan tecrit edilmiş, Hindistan''la baş başa bırakılmış olacak. Orta Asya''yı ve Afganistan''ı arkasına alamayan Pakistan''ın Hindistan karşısındaki caydırıcı gücü büyük yara alacak. Rehine pazarlıkları sırasında Taliban''ın İslamabad kapısını kapatıp Yeni Delhi kapısını açtı. Bu Pakistan için yeni bir durum.
2- Hindistan: Bugüne kadar Taliban''ı tanımayan, onu Keşmir için en büyük tehditlerden biri olarak gören, hatta terörist örgüt olarak niteleyen ve hâlâ Burhaneddin Rabbani yönetimini yasal kabul eden Hindistan ile Taliban arasındaki yakınlaşma rehine krizinin en önemli sonucu. Çok önemli iki başarı sağladı Hindistan. Birincisi Taliban''ı kontrol altına alarak Keşmir''e destek vermesini engelledi. İkincisi, Batı ve İslam dünyası tarafından dışlanan Taliban yönetimindeki Afganistan''ı kendi yanına çekerek hem Orta Asya''daki güç mücadelesine müdahil oldu hem de Pakistan''ın Orta Asya yonunu keserek onu adeta arkadan kuşattı.
3- Taliban: Hindistan''a kayan Taliban Pakistan için artık ciddî bir tehdit olacaktır. Pakistan Hindistan ile Afganistan arasında sıkışmış durumda. Taliban bu hareketi ile meşruiyet anlamında da önemli bir adım attı. Muhtemelen ileride Hindistan tarafından tanınacak. Tabi işler yolunda giderse. Ayrıca BM''yi de devreye sokarak uluslararası bir kredi elde etmiş oldu. Terörist olmadığını, insani önceliklerinin olduğunu dünyaya kanıtlamaya çalıştı. Bunda da bir nebze olsun başarılı oldu.
Eğer Hindistan ve Taliban arasındaki yakınlaşma başladığı gibi olumlu devam ederse, bundan en karlı çıkan Hindistan olacak. İkincisi ise Taliban. En büyük zararı da Pakistan görecek. Eğer ambargo devam ederse Afganistan''ın ileride, Özbekistan gibi, bölgede oluşan batı karşıtı eksenin içinde yer alması mümkün. ABD''nin bölgeye ilişkin politikalarının Hindistan değil Pakistan üssünden yürütüldüğünü unutmayalım. Bu Soğuk Savaştan sonra değişmeyen bir durum.
