Geçen gün bir yakınım imzalamakta olduğum evraka baktı ve imzalar üzerine bir araştırma yaptığını, okuduğu kaynaklara göre karakter tahlili yapmayı öğrendiğini söyledi. Hiç merak edip sormayı aklımdan geçirmemiş olsam da birden atıldı: Senin karakterin şöyle şöyle...

Ona diyemedim ama şunları geçirdim zihnimden: Bu imza şablonları üzerinden insanı tanımak uzun ve yorucu bir uğraş olsa gerek. Allah tekrar eder mi. Her karakter başka.

Şimdi prototip olarak anonim insan tasarlıyor küresel sektörler. Ve ortalamaya hitap ediyorlar. İlaç sanayii de sanat piyasası da, başka sektörler de böyle.

Vasat zevkler ve yüzeysel donanımlar çağındayız artık. Halbuki ruh külli olsa da anonim değil. İnsanı yeniden tanımak gerekiyor her seferinde.

Onu attığı imzaya indirgemek olsa olsa vasat düzey talep eden tüketim endüstrisine yarar. Yarıyor. İnsanı okumak için gönül alfabesi gerek. İmza örneklerinden ziyade.

***

Karşındakini tanımak; evet ibadettir niyet edene. Tanımak onunla hemhâl olmak, onu nefsinden geçirmek, yaklaşmak, içermek ve nihayet bilmek demek. Ama asıl olarak sevmektir tanımak. Çünkü bir insanı yakinen tanıdığında onda ağır basan güzelliği görürsün. Güzeli gören sevebilendir aynı zamanda.

Onu zahirde ve batında tanıdığında artık o olursun. Onu tanımak ile kendini tanımak aynı anlama gelir. Senin hakikatin olur o.

Böylece bilmeden bilirsin ve artık onu sevmekle bilginin kendisi olursun.

Yabancı, öteki, gayrı kalmaz. Herkes, her şey yâr olur, ağyâr ortadan kalkar. Hiç kimse öteki değildir, anlarsın.

***

Ağaca, kuşa, göğe baktım bugün yine onca iş arasında. Ve her şeyin ne kadar biricik olduğunu seyretmeyi denedim. Allah tekrar etmiyor. Ne güzel. Her an bir başka işte. Her şeydeki tecellîsi biricik. Sonsuz ve biricik. Bir.

Tanımak ve sevmek için ne kadar geniş bir imkân.

Baktığın her şeyde senden bir suret var. Bunu görebildikçe dönüşüyorsun. An açılıyor. Zaman birimleri siliniyor giderek. İyi de nasıl tanıyacaksın? Resmen mi, gayrı resmi olarak mı?..

Bir de tanımayanlar var. Mevcudu inkar eden, aslını merak etmeyenler. Kin ve kibir yüzünden sevemeyenler. Şu bizden bu bizden değil diyerek yâr yüzüne odaklanamayanlar. Karşındakini anlamaya, odaklanmaya, adanmaya, kendini vermeye bir değer biçemeyenler var. Eşyayı tanımayan nefsini nasıl bilecek? Karşındakini sevemeyen Rabbini nasıl bilecek?

Ben sizin Rabbiniz değil miyim sorusuna belî diyebilmek için nefsini bilmek gerekiyor. Ki Rabbini bulasın. Bilesin. Tanıyasın.

Her birimiz için kuşkusuz uzun bir yolculuk bu. Niyet edenin yol aldığı.

***

Tanımakla uğraşmayan ama durmadan önyargı ve peşin hükümlerine dayanmakla yetinenler için söylenecek tek bir şey var. Tanımadıklarından hiçbir şey alamazlar. Çalamazlar.

Sevemedikleri her şeyin ötekisi, tanımak istemedikleri her şeyin yabancısıdırlar. Kendilerini bu şekilde ve belki hiç bilmeden kibir parmaklıklarının ardına hapsedenler olduğu sürece (ki hep var) zulüm devam ediyor, edecek.

Lâkin bu ilahi planda zulmette saklı olan nurdur, bilip tanımaya niyet edenler için. Şerdeki hayrı ve sevemediklerinin ardındaki güzeli görebilmenin ölçüsü neye baksan Hak olduğunu bilme tecrübesidir. Ki en çok da toplumda fitne arttığında şeylerin içine dalıp içerden bakabilenler görüyor olsa gerek bunu.

Her şey yerli yerinde aslına gittikçe. Onun nuru arzı ve arşı kuşatmaktadır. Tanıma ve bilme gayretini daimi zikir misali devam ettirenler için.