sevgili okuyucularım;

ebüzziya ailesi, başta ebüzziya mehmet tevfik (1849-1913) olmak üzere oğlu velid ebüzziya (1882-1945), diğer oğlu talha ebüzziya (1881-1921), onun oğlu ziyad ebüzziya (1911-1994) bulunmak suretiyle basın ve siyaset aleminde kuvvetli bir iz bırakmıştır:

ebüzziya ailesi, 13. yy'da horasan'dan gelip koçhisar'a yerleşti..şerefli aşiretinin ad çeken hacı hasan oğlu ailesine mensuptur..ebüzziya teyfik'in babası maliye memurlarından hasan kamil efendidir.. abdulhak hamit'le beraber etem paşa zade kadri beyden arapça, farsca ve edebiyat dersleri tahsil etmiştir.. 1864'de 'ruzname-i ceride-i havadis'te çalışmaya başladı.. namık kemal ve şinasi ile tanıştı.. sonra tasvir-i efkar gazetesine geçti.. 'yeni osmanlılarcemiyeti'ne girdi.. 1866'da haber alınınca bazı cemiyet mensupları sürgüne gönderildiği halde ona dokunulmadı..

teyfik ebüzziya 20 yaşında terakki gazetesi yazı müdürü oldu.. daha sonra ilk kadın dergisini ve ilk mizah dergisini (letaifi asar) yayımladı.. (hakaiku'l-vakayi) gazetesinde, diyojen, çıngıraklı tatar ve hayal dergilerinde çalıştı.. bu sırada yazdığı bazı yazıları hükümette rahatsızlık yarattığı için şura-yı devlet'teki vazifesine nihayet verildi..

şinasi'nin ölümü üzerine tasvir-i efkar gazetesini satın alan mustafa fazıl paşa, gazetenin matbaasını yeni osmanlılar cemiyeti'ne hediye etti; namık kemal ve birkaç arkadaşının feragat etmesi üzerine ebüzziya teyfik matbaanın sahibi oldu.. namık kemal'in (ibret)gazetesi de burada yayımlanmaya başlandı (1872 haziran).. ibret'in burada yayımlanması ve gördüğü itibar mahmut nedim paşa hükümetini ürküttü..

gazete 14 ay müddetle kapatıldı (temmuz 1872).. sahiplerinden nuri bey ankara mektupçuluğuna, reşat bey de bilecik kaymakamlığına gönderildi.. ebüzziya teyfik de izmir'de kurulan mahkeme-i kebire başkatipliğine tayin edildiyse de bu sırada sadarete mithat paşa getirilince, izmir mahkemesi lağvedildi..ebüzziya teyfik bey de sürgünden kurtuldu.. mithat paşa ibret'in cezasını affetti, ama, namık kemal'i de gelibolu'ya mutasarruf olarak yolladı.. bu suretle gazeteyi başsız bıraktı..

tevfik bey hadika'yı siyasi bir gazete gibi neşretmeye başlayınca, hükümet iki ay süre ile kapattı.. gelibolu mutasarrıflığından azledilmesi üzerine namık kemal tekrar ibret'te yazmaya başladıysa da gazeteyi yine kapattılar.. tevfik bey de (sıraç) gazetesini çıkarmaya başladı..

1 nisan 1873'den itibaren namık kemal'in vatan yahut silistre'si güllü agop tiyatrosu'nda oynanmaya başladı.. halktan büyük alaka gördü.. ibret ve sıraç'da siyatişkar yazılar çıkması üzerine, yeni osmanlılar canlanıyor, endişesi ile iki gateze de yeniden kapatıldı (5 nisan 1873).. ebüzziya ile ahmet mithat efendi rodos'a, namık kemal magaso'ya, menapir zade nuri ile bereket zade ismail hakkı akka'ya sürüldü.. (10 nisan 1873)de ebüzziya, mutasarrıftan kütüphaneye devam etme izni aldı .. hazırladığı yazıları daha önce matbaasını teslim ettiği şemsettin samiye yollayarak(muharrir)adında bir dergi yayınlatmaya girişti(1875).. yazılarında daha evvel mehmet tevfik adını kullanırken hapite yazı yazmak yasak olduğundan büyük oğlu ziyaya nispeten (ebüzziya)takma adı ile yazmaya başladı.. ebüzziya bu suretle ailenin ve dört isimle üç neslin adı haline geldi.. 31 mayıs 1876'da ilan edilen umumi afla istanbul'a döndükten sonra gazetelere verdiği ilanlarla (30 haziran 1876) bu takma adı bundan böyle isim olarak kullanacağını bildirdi.. bu isim bu tarihten itibaren ailenin ve sülalenin adı olarak devam etti.. en sonunda soyadı oldu..

rodos'ta (numunei edebiyyatı osmaniyye'yi)hazırladı 1876 da( metresiyyi süleymaniye'yi)kurdu.. istanbul a döndükten sonra ikinci abdülhamit'in hazırlattığı kanuni esasi çalışmalarına katıldı.. sarayda kurulan (cemiyeti mütercimin'ne) dahil edildi..

meşrutiyetin ilanı, meclisi mebusanın açılması, doksan üç harbi, meclisin tekrar kapatılarak kanuni esasinin meriyetten kaldırılması, bazı kesimlerin abdül hamit'e muhalif bir tutum takınmasına sebeb olmuş.. bu da kalem ve fikir erbabından bazılarının birer memuriyetle taşra bölgelerine yollanmasına yol açmıştır.. bu arada ebüzziya tevfik bey de bosna mektupçusu olarak taşrada vazifelendirildi.. bosna'da ebüzziya bey vilayet gazetesinin idaresini de deruhte etti.. bosna vilayet salnamesinin 13. sayısını çıkardı (1878).. ebüzziya'nın buradaki görevi, bosna hersek'in avusturya tarafından geçici olarak işgaline kadar sürdü (1879)..

tanzimat devri edebiyatçılarının neşir vasıtası olan mecbuaya ebüzziya'yı tesis etti (1880)..almanya'dan getirttiği yeni makinelerle yaptığı kitap neşriyatını büyüttü ve arttırtı.. (kitaphane-i meşahir) (kitap hane-i ebüzziya) isimleri altında hem kendi kitaplarını hem de şinasi ve namık kemal'in eserlerini hem de başka telif ve tercüme eserlerden müteşekkil yüzden fazla cep kitabı neşretti.. (lugatı ebüzziya) yayınlamaya başladı.. (1888) ikinci abdülhamit tarafından mekteb-i sanayi müdürlüğüne getirildi.. devrinin küfi yazıda usta bir hattattı, arabesk süsleme sanatında da usta bir sanatkardır.. yıldız camii tezyinatı ve levhaları da ebüzziya tevfik bey tarafından yapılmıştır.. padişah'ın bazı ahşab eserlerine işlediği (abdülhamit) amblemlerini de onun emeği ile meydana getirildi malumdur…

kültür, siyaset, edebiyat ve basın hayatında iz bırakmış bu ailenin diğer fertleri velid ebüzziya, talha ebüzziya ve zeyyad ebüzziya (ziyad) hakkındaki izahat ve yazılar sevgili okuyucularıma bilahere sunulacaktır..