Acil servislerde doktorlara gösterilen şiddetten şikayet eden Acil Tıp Uzmanları Derneği Başkanı, dizilerden medet umarak, dizilerde doktora gösterilen şiddete verilen ceza işlenmeli önerisinde bulunuyor. “Yapıcı, öğretici olması gereken dizilerde bile doktorlara şiddet uygulanıyor. Dizilerde doktora saygısızlık yapan, elini kaldıran kişinin çok büyük ceza aldığını göstermemiz gerekiyor. Diziler bu konuda toplumu eğitici yayınlar yapacağı yerde doktora tehditler savuran bir kahraman figür ortaya çıkarılıyor. Bundan çok şikayetçiyiz.”
Bu sezona damgasını vuran psikopat cerrah karakterler ve organ mafyası hikayeleri ile doktorlara duyulan güven bir hayli sarsıldı. Hatırla Gönül'ün Tekin'i babasının hastanesinde cerrahlık yapan, hemşire Gönül'ü takıntılı bir aşkla seven, bu uğurda cinayet işleme dahil her şeyi yapan, herkesi karşısına alan bir karakterdi. Yeter'in Yekta'sı da nefret ettiği yoksul hayattan cerrah olarak kurtulmuş, eski günleri asla hatırlamak istemeyen, hayatına bir şekilde giren kadınlara işkence etmekten çekinmeyen, mesleki becerilerini kişisel intikam planlarına alet etmekte sakınca görmeyen bir cerrah.
Uzun dizi sürelerinin etkisiyle her dizide karakterler sırasıyla hastanelik olur, hatta kalpleri durur, ama kimse ölmez! Şok cihazıyla hayata döndürülür hasta. Sürekli tekrarlanan şok cihazıyla hayata döndürme sahnelerinden dolayı, hasta yakınları hastayı kaybettiğini kabul etmekte güçlük çekiyorlar. Yeterince ilgilenilmediği için, yeterince mücadele edilmediğine inandıkları için, doktoru, hastalarını öldürmekle suçluyor ve şiddete başvuruyorlar. Öyle ki yaşı ilerlemiş, ağır hasta olduğu söylenen bir karakter dahi senaryo gücüyle ölüme direniyor. Kalp nakli, böbrek nakli gibi hastayı hayatının geri kalan kısmında ciddi şekilde etkileyen müdahaleler birkaç bölümlük kurtarıcı hikaye olarak kullanılıyor.
İyi doktor ölümü kabullenmez, kalbi duran hastayı hayata döndürür klişesinin bu kadar çok tekrarlanmasının sebebi, klişelerin en az gülmek kadar bulaşıcı olması. Yazacak konu, sahne sıkıntısı çeken senaristlerin imdadına klişeler yetişiyor. Zamanla insan bilincinin derinliklerine kök salan klişeler, işlevlerini yerine getirmek üzere beklerler. Klişeler insanın düşünce becerisini sollar, bilinçsiz olarak ruhsal ve duygusal dünyasına işler. Bu kadar kolay tüketilmelerinin sebebi de bilişsel düşünce gerektirmemeleridir.
Günlerdir bütün TV kanallarında bir kamu spotu yayınlanıyor. 112 acil servise gelen alakasız telefonlarla ilgili. Ses kayıtlarından anladığımız kadarıyla bir kısmı cahilliğinden bir kısmı çaresizlikten arıyor 112'yi. Şifresi bloke olmuş adam, bile isteye değil ekranda acil arama çağrısına bastığı için arıyor 112'yi. PUK'un ne olduğunu bilmediği için derdine derman olmasını bekliyor karşısına çıkan kişiden. Böyle bir kamu spotu karşısında senaristlerden kamu spotunu destekleyici bir sahne beklemek hayalden öte gitmiyor. Hayatımın Aşkı dizisinde kendisinden Diş işleri bakanı olarak bahseden Diş hekimi, boşandığı fakat ayrılamadığı karısının üniforma aşkını öğrendiği zaman ne yapıyor dersiniz? 112'yi arayıp karşısındaki kişiyi uzun süre meşgul ederek kendisine itfaiye forması bulmasını talep ediyor. Karakterin kelli felli bir diş hekimi olduğunu hatırlatırım. Alt seviye klişe bir mizah anlayışı, cahil cühela değil, çoluk çocuk değil, koskoca bir diş hekimi bunu yapan.
Hayat kurtarmanın bazen saniyelerle sınırlı olduğunu, 112 acil servisi boş yere meşgul etmenin gerçekten ihtiyacı olan birinin hayat hakkını elinden almakla eşdeğer olduğunu bilmesi gereken biri. Peki biliyor mu? Dizilerde aykırı bir tavır sergilemek, normalin dışına çıkmak baş tacı edildiğinden bu yana biliyorsa dahi belli etmiyor! Çünkü meslek sahibi de olsa karakterlerden durum komedisi çıkarmak adına klişelere başvuruyor senaristler. Ne yazdıklarını, neden yazdıklarını sorgulamadan, klişe bir bakış açısının esiri olarak yazıyorlar. Sorumluluk, bilinç, toplumsal görevden ziyade önemli olan güldürerek ya da ağlatarak seyirci devşirmek ve reyting toplamak. Reytingi yüksek olduğu sürece eleştiriden uzak tutulmak da bir başka klişe çünkü.
Klişelerin çoğu davranışçı psikolojide geçerli olan uyaran tepki mekanizmasına uygun olarak konuşma ve davranışa yol açar. Toplumsal yaşamda tekrar tekrar kullanımından dolayı insanlar klişelerin anlamları üzerine fazla düşünmezler. Yine de başkalarıyla ilişkilerinde onları işletir ve kullanırlar. Bu şekilde dikkat çekmeden klişeler, tutumlar düzeyinde insan bilincine nüfuz etme ve davranışı etkileme imkanına sahiptirler.
Kelimelerin, duyguların, düşüncelerin ve eylemlerin tekrar tekrar kullanımı insani ifadeleri klişeye dönüştürür. Klişe kullanıcıların zihniyet ve tutumlarını biçimlendirir, belirli bir yönde konuşma, düşünme ve eylem yapmaya hazır hale getirir.
