Ekonominin olağan kabul edilebilecek dalgalanmalarının ötesinde, büyük yıkımlara ve toplumsal dönüşümlere yol açan uzun dalgaları salt ekonomik kavramlarla açıklanamaz.
1980 yılında "Kapitalist Gelişmenin Uzun Dalgaları" adlı bir kitap yazan Ernest Mandel, sanki bugün yaşanan küresel dalgayı görmüş.
Ekonomideki büyüme hızının gösterdiği dalgalanmalarla siyasal dalgalanmalar arasında –tam bir paralellik olmasa da– belirgin bir ilişki olduğunu söyleyen Mendel, 28 yıl sonra yaşanacak olan süreci o yıl adım adım bakın nasıl anlatıyor:
Dönem başında bir sermaye bolluğu vardır. (2001)
Firmalar emekten tasarruf etmeye yönelik teknolojik gelişmelere ağırlık verir.
Üretim teknolojisinde genel bir değişikliğe yol açacak yenilikler (inovasyon) uygulamaya konur.
Teknolojik yenilenme kâr oranlarında hızlı bir yükselişe yol açar.
Yoğun yatırım artışı teknolojik devrimi yaygınlaştırır.
Kâr oranları daha da yükselir ve ekonomik büyüme hızlanır.
Bu durum uluslararası göçü teşvik eder ve yedek sanayi nüfusunun oluşumuna imkan verir.
İstihdamdaki artış emeği güçlendirir ve direnişe yol açar.
Hammaddelere olan güçlü talep bunların nispi fiyatını yükseltir.
Sermayenin organik bileşimindeki artış, kâr oranlarının yükselmesini durdurur. Büyüme temposunun sürdürülmesi için kredi patlaması yaşanır, bu da paranın istikrarını sarsar.
(Dünyada devleti, sanayiciyi ve vatandaşı saran borçlanma dalgası ya da modası.)
Uluslararası rekabet artınca egemen gücün egemenliği sarsılır, bu durum paranın istikrarını daha da bozar.
Kâr oranlarında düşüş başlar.
Teknolojik yeniliklerin yaygınlaşması kâr oranlarını daha da düşürür.
Yatırım ve tasarruf oranları düşer.
Yeni hammadde kaynaklarına ve emek maliyetlerini düşürmeye yönelik arayışlar artar. (2008)
Kâr oranlardaki düşüş, şiddetlenen sınıf mücadelesi, savaşlar, devrimler gibi toplumsal olaylarla birlikte gerçekleştiğinden derin krizlere yol açar.
Kriz uzun bir toplumsal ve siyasal krize uzanır.
Krize giden süreci gayet iyi özetleyen Mendel çözüm önerisinde çuvallamış. Mandel''e göre krizleri aşmak için güçlü bir uluslararası kapitalist önderlik olması gerekiyor.
Ancak krizin merkezi de tetikleyicisi de zevahiri kurtarmaya çalışan da ABD.
PHILIPS Türkiye ve Kafkaslar CEO''su Anton Booij, fabrikanın üretim bölümü kapanacağı için 150 fabrika çalışanının açığa alınacağını belirterek, "Belli bir sayıdaki çalışanı yeniden yerleştirmek için olası Philips ofislerini araştırıyoruz. Çalışanlarımızın sıkıntılarını en aza indirebilmek için her türlü destek verilecek, yeni bir iş bulmaları için Gebze bölgesindeki diğer işverenlerle görüşülüp yerleştirme seçenekleri araştırılacak" dedi.
Kocaeli Gebze''deki armatür montaj üretimini durdurma kararı alan Philips gibi düşünen kaç şirket var merak ediyorum.
British American Tobacco, Bozzetto Kimya, Mayr-Melnhof Graphia, Korea Tobacco, Krone-Doğuş Treyler gibi yurtdışı kökenli firmaların faaliyet gösterdiği Tire Organize Sanayi Bölgesi (TOSBİ), 3 farklı din için ayrı ayrı ibadethane kurarak yabancı yatırımcıyı bölgeye çekmeyi hedefliyor.
Yabancılar olmasaydı ibadet yeri yapmak aklımıza bile gelmezdi.
OSB''lerdeki birçok işyerlerinde hatta birçok OSB''de ibadethane çok yetersiz.
İşyeri duvarlarına asılan, "Çalışmak en büyük ibadettir" yazısı bizim yerlilerin o konuya nasıl baktıklarını gösteriyor!
