En önemli gelir kalemi vergi olan belediyeler yerel ama bütçeleri iştah kabartacak kadar global.
İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) araştırmasında verilen Maliye Bakanlığı''nın verilerine göre 2007''de merkezi hükümetin 175.3 milyar TL''lik bütçesine karşın 33.5 milyar TL''lik bütçeyi yerel yönetimler yönetiyor.
Sadece İstanbul Büyükşehir Belediyesi''nin 2009 konsolide bütçesi 18 milyar TL.
Bu veri, toplam 3 bin 335 yerel yönetim birimini; 81 il özel idaresi, 16 büyük şehir belediyesi, 101 büyük şehir ilçe belediyesi, 283 büyük şehir ilk kademe belediyesi, 65 il belediyesi, 749 ilçe belediyesi ile 2 bin 11 belde belediyesini kapsıyor.
16 büyük şehir belediyesinin bütçesi 8.4 milyar TL, diğer 65 il belediyesinin bütçesi ise 2.65 milyar TL düzeyinde açıklanmış.
***
İSMMMO''nun yaptığı saha araştırmasının sonuçları İstanbul''la ilgili olmasına rağmen aslında Türkiye genelinde vatandaşın belediyelere bakışı böyle.
Araştırma sonuçları vatandaşın kamu hizmetlerinden ne anladığını, bir başkandan ne beklediğini açıkça gösteriyor.
Araştırma sonuçları hem belediye başkan adaylarının seçimi kazanmaları halinde karşılarına çıkacak sorunların neler olduğunu anlatıyor hem de halkın nasıl bir belediye ve başkan istediğini de ortaya koyuyor.
***
İşte vatandaşın gözüyle İSMMMO''nun İstanbul''daki araştırmasından çıkan çarpıcı sonuçlar;
Vatandaşın en memnun olduğu hizmetler:
Meslek edindirme kursları, belediyeye ait sosyal tesisler, itfaiye.
Vatandaşın en az memnun olduğu hizmetler;
Otopark, inşaatların denetimi ve trafik düzenlemeleri.
Belediyelerde iş yaptırmak için en fazla başvurulan yöntemler;
İlgili birimdeki çalışana gerekli tüm evrakları vermek.
İlgili birimdeki çalışana bir hediye almak ya da onlar için ne yapabileceğini sormak.
İlgili birimdeki çalışanlarla hemşeri, partidaş, arkadaşlık gibi ilişkiler kurmaya çalışmak.
Medya yolu ile baskı kurmak.
İşinizin yapılması için toplu gösteri düzenlemek,
En yoğun yolsuzluklar nerelerde;
Emlak, imar ve zabıta birimlerinde.
En az yolsuzluk;
Kültür-sosyal birimlerinde
Bireylerin zihninde yolsuzluk algısını etkileyen en önemli faktör;
Yazılı ve görsel medya.
Rüşvetin en geçerli olduğu alanlar;
İhaleler, imar işlemleri, işe alma süreçleri, ruhsat işlemleri, hizmetlerden faydalanma önceliği, işlemleri hızlandırmak, ve zabıta ile ilgili sorunlar.
İstanbullu gözüyle şehrin sorunları;
Trafik, nüfus yoğunluğu, asayiş, plansız yapılaşma, imar sorunları, yol alt yapısı, çevre kirliliği, gecekondulaşma, su ve kanalizasyon, temizlik hizmetleri (Sokak, cadde, çöp), diğer, elektrik altyapı, doğalgaz altyapı.
***
Engere''de hökümatın işi bozulmuş
Bu belediye araştırmasına fıkra ile nokta koyalım. Erzurum Belediyesi''nin kuruluş yıllarında fahri olarak her işe koşuşturan Cafer Ağa''nın bu gayretkeşliğini ödüllendirmek için Ankara''ya gidecek heyete onu da yazmışlar.
Cafer Ağa bu haberden çok memnun olmuş.
Öyle ya ekabir-i memleketten olmasa heyete adını yazarlar mı?
Cafer Ağa o akşam eve hergünkünden farklı bir havayla gelince hanımı merak edip sormuş:
-Cefer, o gözel sufatın niye ele töhmüş, mosolun asmışsan, bişeye mi sinirlendin?
-Ben sinirlenmim kim sinirlensin! Bıhdım usandım. Sohahlar mi temizlenecah, gel Cefer Ağa, çölpühler mi payhlanacah, gel Cefer Ağa. Şindi de Engere''de hökümatın işi bozulmuş, gel Cefer Ağa!
