ABD'de güçlü petrol lobisinin, 7 Kasım'daki başkanlık seçiminde desteklediği Cumhuriyetçi aday George W. Bush'un kazanması durumunda, Washington'ın İran'a uyguladığı ekonomik ambargonun kaldırılması yönünde baskı yapması bekleniyor. ABD petrol şirketlerinin bu amaca ulaşması halinde ise Azerbaycan petrollerinin İran üzerinden indirilmesi seçeneğinin ortaya çıkacağı, bu durumdan Baku-Ceyhan projesinin olumsuz etkileneceği görüşü de belirtiliyor. Washington'daki petrol ve enerji uzmanları, başta Exxon-Mobil ve İngiliz-Amerikan ortaklığı BP-Amoco gibi şirketlerin uzun süredir gözlerini İran'a diktiğine işaret ettiler. Uzmanlar, ABD'nin İran'a uyguladığı ekonomik ambargo yüzünden Amerikan petrol şirketlerinin, Tahran ile ilişki kurabilen Shell gibi Avrupa firmalarına karşı dezavantajlı durumda olmaktan rahatsızlık duyduğuna ve bu nedenle İran'a yaptırımların kaldırılmasını istediklerine işaret ettiler.

Uzmanlar, Bush'un yardımcılığına getirilen Dick Cheney'in 1995'ten bu yana ABD'nin en önemli petrol yan endüstrisi şirketlerinden Halliburton'un başkanı olduğuna ve son yıllarda İran'a uygulanan ambargonun kaldırılması gerektiği yolunda açıklamalarına dikkati çektiler.

Bakü-Ceyhan ne olacak?

Washington'daki genel kanaat, petrol lobisinin güçlü desteğini alan Bush'un, bu lobinin etkisiyle İran konusunda ekonomik yönden daha pragmatik bir yaklaşım sergileyebileceği ve ambargonun kaldırılma ihtimalinin bulunduğu şeklinde ifade ediliyor. ABD petrol şirketleri ve yöneticileri bu yılki seçim kampanyasında Bush'a doğrudan ve dolaylı yollardan milyonlarca dolarlık bağışta bulunmuştu. Gözlemciler, Kongre üyeliği ve Savunma Bakanlığı yaptığı dönemde Türkiyeye yakınlık duyan Cheney'in aynı zamanda Azerbaycan ve petrol lobisiyle de çok yakın ilişkileri bulunduğuna işaret ediyorlar. Bu çerçevede Amerikalı enerji uzmanları, Cheney'nin, Bakü-Ceyhan'ı pahalı bulan petrol lobisinden yana çıkması ve İran'a ambargoyu kaldırması durumunda Baku-Ceyhan'ın zarar görebileceğini belirttiler. Bir başka olasılık olarak da, ambargonun kaldırılması durumunda bile

Bakü-Ceyhan'ın gerçekleştirilmesi ancak diğer Azeri ve Hazar petrollerinin bir kısmının İran üzerinden iletilmesi gösterildi.

'Bakü-Ceyhan etkilenmez'

Azerbaycan Dışişleri Bakanı Vilayet Guliyev, ABD başkanlık seçimi sonuçlarının, Bakü-Ceyhan boru hattı projesini olumsuz etkilemeyeceğini belirtti. Guliyev, "Seçim sonuçları ne olursa olsun biz Bakü-Ceyhan projesinin olumsuz yönde etkileneceğini düşünmüyoruz" dedi. Ancak Guliyev, "çok alternatifli boru hatlarını düşündüklerini" söylemeden de edemedi.