Barış için bin ölü mü bekleniyor?

Beyrut'ta, Filistin'deki intifadayı değerlendiren gözlemciler, ölü sayısı bine ulaşıncaya kadar çatışmaların devam edeceği görüşünde birleşiyor. Lübnan iç savaşını yaşayan ve iki dönem üst üste milletvekilliği yapan Hıdır Harraki de, Beyrut'ta bulunan diğer bir çok gözlemci gibi intifadanın süreceğini, çatışmalarda daha çok insanın ölebileceğini söylüyor. Çünkü, başta muhalif guruplar olmak üzere Filistinlilerin büyük bir kesimi Oslo görüşmeleriyle şekillendirilmeye çalışılan bir Filistin devletine karşı. Hamas, İslami Cihat ve Hizbullah gibi güçlü örgütlerin "Ancak bizim istediğimiz şartlarda bir Filistin devleti kurulabilir" dediği Filistin devletini, İsrail kabul etmiyor. O halde çatışmalar şimdilik sürecek, her gün taş atan çocuklar, kurşunlara hedef olacak. Ölü sayısı iki yüzlerden üç yüzlere ve zamanla artarak bin sınırına dayanacak. İşte o zaman İsrail yönetimi dünya kamuoyu karşısında zorlanacak, taş atan çocuğa kurşunla cevap vermenin hesabını vermeyecek. Belki kendi halkından bile tepkiler alacak.

Filistin tarafı ise, ölü sayısının bu kadar artmasını daha fazla kaldıramayacak. Dünya kamuoyunun İsrail'e karşı gösterdiği tepkinin sonucunu almak üzere sokak çatışmalarının durması gerektiği fikri, yine çatışmaların içinde yer alan halktan çıkacak. Filistin'de inisiyatifin halkın eline geçtiği bir gerçek. Bu nedenle intifadanın durması da yine halkın kendi iradesiyle olacak. Ancak bu kez mevcut Filistin yönetimi, görüşmelerde eskisi gibi sadece belli bir kesimin değil, bütün Filistinlilerin üzerinde birleştiği ortak hedefler için masada mücadele verecek.

Bu değerlendirmeye, Beyrut'ta yaşayan yabancı gözlemcilerin önemli bir kesimi de katılıyor ve ek olarak şu görüşleri öne sürüyorlar: Amerika, şu aşamada barış görüşmelerini başlatmak niyetinde değil. Mısır'ın Şarm el Şeyh'teki toplantının amacı sadece intifadayı durdurmaktı. Nitekim tamamen durmadı ama yavaşladı denilebilir. Bunu Filistin tarafı, yani Hamas ve Hizbullah da kabul ediyor. Filistin'de devam eden çatışmalarda ölenlerin sayısı artarken, Amerika'da başkanlık seçimleri bitmiş olacak. Amerika'nın yeni başkanı politikasını belirlerken Filistin meselesini öne alacak. Bundan önceki barış görüşmelerinde masaya konan bir çok madde değişecek, tarafların yeni istemleriyle yeni bir barış süreci başlayacak.

Filistin'de intifadanın devam etmesi ve Lübnan'da bulunan Hizbullah örgütünün üç İsrail askerini kaçırmış olmasının Lübnanlıları tedirgin ettiği bir gerçek. Yıllarca süren kirli savaşın acılarını unutamayan ve bugün bile izlerini taşıyan Lübnan halkı, haklı olarak, Ortadoğu'da çıkacak bir savaşın kendilerini doğrudan etkileyeceğinden korkuyorlar. Ancak tecrübeli bir politikacı ve saygın bir hukukçu olarak tanınan Harraki, İsrail'in Lübnan'a saldırabileceğine ihtimal vermiyor. Harraki, "Lübnan halkı savaştan yoruldu. İsrail de iyi bir ders aldı. İkinci kez aynı bataklığa girmek istemez. Çünkü kolay kolay çıkamayacağını biliyor" diyor.