Yeni yüzyıl için okuma listesi

 
Okumadığımız için 20. yüzyılı kaybettik, yeni bir yüzyılın ilk günleri için erken bir tahminde bulunmak istemem, ama işin gerçeği şu: Okumazsak 21. yüzyılı da kaybedeceğiz...

İnsanlarımızın fazla okumadığı bir yüzyılı geride bıraktık. Okuma-yazma bilenlerin oranı neredeyse yüzde 100'e yaklaşıyor, ama kitap okuma konusunda tam anlamıyla 'ümmî' bir toplumuz. Üniversite mezunu olup da, diplomasını duvara astıktan sonra tek kitap okumadan ömür tüketenlerimiz çok. Kitaplar bir-iki bin adet basılıyor, "En çok satanlar" listesine girip 30 - 40 baskı yapanlar bile 100 bin kişinin evine ulaşmıyorlar... Okumadığımız için 20. yüzyılı kaybettik, yeni bir yüzyılın ilk günleri için erken bir tahminde bulunmak istemem, ama işin gerçeği şu: Okumazsak 21. yüzyılı da kaybedeceğiz...

Cengiz Çandar'ın "Benim Şehirlerim" adlı yeni kitabı kolayca elde edilemeyecek bir imkân sağlıyor ve sizleri görmediğiniz, belki de hiç göremeyeceğiniz, dünyanın uzak fakat ilginç köşelerine götürüyor. Bir bölümü adları çok iyi bilinen, filmlere bile konu olmuş şehirler... Bazısı bizim tarihimizin en merkezi yerinde, adları anıldığında burun kemiğini sızlatan özlem şehirleri... Bazısı ise ilk elde erişilmez gibi görünen, eriştiğinizde kendi başınıza başa çıkamayacağınız, rehber gereken çetrefillikte şehirler... Cengiz Çandar, elinden tuttuğu okuru, her bir şehrin sokaklarında, kuytu köşelerinde dolaştırıyor. "Benim Şehirlerim" kitabının sayfalarında dolaşırken, kendinizi bambaşka bir iklimde hissediyorsunuz.

"Benim Şehirlerim" yeni bir binyıl dolaylarında okunduğunda bambaşka bir tat da alınabilecek bir kitap. Asırlara direnen, bazısı millenyum önce de var olan bu şehirler, gelecek yüzyılları da etkileyecek özelliklere sahipler. Bir kültür adamı olarak Cengiz Çandar, bazılarında belli süreler yaşadığı, bazılarına sık sık uğradığı, bazılarını kendisinin de bir daha göreceğini tahmin etmediği, ama hepsi kendisini cezbetmiş, sırlarını onunla paylaşmış şehirler üzerindeki esrar perdesini bizler için açıyor, İz Yayıncılık (Tel.: 212- 518 22 04; Faks: 212- 518 2659) tarafından yayımlanmış "Benim Şehirlerim" kitabında...

Bazı kişiler, bulundukları köşelerde bir çok olayın sessiz tanığı durumundadırlar. Süleyman Demirel'in neredeyse 30 - 40 yıldır yanında bulundurduğu Necdet Seçkinöz, Ekrem Ceyhun, Hayrettin Gökdemir gibi yakınları sözgelimi, tanık oldukları olayları bütün açıklığıyla yazsalar, Türk siyasi tarihinin en önemli dönemiyle ilgili tespitler kimbilir ne kadar değişirdi. Ama onlar yazmıyorlar. Onlar yazmayınca, görev, gazetecilere düşüyor. Celal Kazdağlı'nın "Demirel'in Liderlik Sırları" kitabı 'içeriden' bir ses değil; Demirel'le ilgili kitaplar okunarak, yakınlarıyla görüşülerek, onun zihniyet dünyasına girmeye çalışılarak yazılmış bir kitap.

Demirel'i siyasette bunca yıl ayakta tutan, defalarca başbakan yapan, yedi yıldır cumhurbaşkanlığı makamında misafir eden başarının sırları neler? Bu başarıların bir bölümü başkalarının başarısızlıklarından kaynaklanıyor tabii, bir bölümü de yüzyılların imbiğinden süzülerek gelmiş, Machiavelli gibi bu işin sırrını bilenlerce kâğıda dökülmüş esaslar; ancak Demirel'in kendine özgü, ilk kez onun tarafından uygulamaya konulmuş ve literatüre geçecek sırları da var. Celal Kazdağlı, Beyaz Yayınları (Tel.: 212- 522 38 68; Faks: 212- 522 3870) tarafından yayımlanan "Demirel'in Liderlik Sırları" adlı kitabında hepsinden bir demet sunuyor...

Turgut Özal döneminin sessiz tanıklarından biri Mehmet Akyol'du. Ömrü vefa edip kafasındaki yeni parti projesini hayata geçirebilseydi Özal, Mehmet Akyol o projenin önemli unsurlarından biri olacaktı. Turgut Bey'in halkın sağduyusunu yansıttığına inandığı için yanında bulundurduğu biriydi Mehmet Bey. Geçen gün, üzerinde Özal'ın o bildik tebessümünü yansıtan fotoğraflarından biri eşliğinde "Beni Çok Ararsınız!" yazan kitabı elime ulaştığında çok şaşırdım. Belli ki, Mehmet Akyol, 'sessiz tanık' konumundan bıkmış, güçlü de olsalar bazılarını rencide edeceğini bile bile Özallı yılları kendi gözlem penceresinden yansıtmaya karar vermiş... Özellikle bizzat tanık olduğu olayları anlattığı samimi satırlar, bir döneme ışık tutacak önemde. (Kendi yayını: Tel.: 312- 447 77 58; 532- 495 30 77).

Genç veya adı duyulmamış yazarların kitaplaşmaları çok zor; bu zorluğu ancak kendi imkânlarıyla basımı göze alarak aşabiliyorlar. Ankara'da siyasi muhabirlik yapan Faruk Mangırcı da bu zoru aynı yöntemle aşabilenlerden; önümüzdeki günleri tartışarak geçireceğimiz cumhurbaşkanlığı seçimine tarihi perspektiften yaklaşan kitabı "Çankaya Savaşları" adıyla kendisi yayımladı. Sadece kronolojik bir değer taşımıyor kitap, yüzlerce anekdotla zenginlik kazandığı için ilgiyle okunuyor da... Bugünü daha iyi anlamak için tarihi ve daha önce olanları iyi bilmekten başka çaremiz yok. "Çankaya Savaşları" okuyana mayıs ayında yaşayacaklarımızın ipuçlarını sağlayan bir olaylar meşheri. (Kendi yayını: Tel.: 532- 361 71 61).

Okumanız gereken kitaplar bunlardan ibaret değil; Türkiye'de meydana gelen gelişmeleri daha geniş bir perspektiften görebilmek için bunlar bir başlangıç. İşte gördünüz, bir göz kırpması kadar kısa sürede bir yüzyıldan ötekine geçtik; ne boyumuz uzadı, ne de daha akıllı hale geldik. Akıllılık okumayı ihmal etmemektir...

Hepinize kitaplarla dolu mutlu bir yıl ve umutlarınızı bileyecek bir yüzyıl ile içinizdeki iyimserliği canlandıracak bir binyıl diliyorum.