"Mağrur olma padişahım, senden büyük Allah var"

"En büyük sensin başka büyük yok!" sloganı her kesimden ve türlü "kahraman" için kullanılıyor. Herkes için kullanılıyor olması belki muhatabınının kendini alabildiğince göklerde hissetmesine yetmiyordur ama ayaklarının hiç olmazsa 30-40 cm havalanmasına vesile oluyor.

Sloganların, hayatımızdaki problemli alanlara dikkat çektiği malum. Yokluğundan en fazla ezildiğimiz şeyleri; artık hayatımızda olmayan güzellikleri; cümle haline getirip, yani sloganlaştırıp tekrarlayarak kendimizi artık olmayanın yokluğunda klişe cümlelerle teselli etmeye çalışıyoruz.

Neden yerli yersiz her olayın "kahramanını" "En büyük sensin senden başka büyük" yok cümlesi içinde manalandırmaya çalışıyoruz? Bu tavrın dinamiklerini anlayabilmek için birkaç yüzyıl öncesinin padişaha sunulan alkışlarını hatırlamakta fayda var. Selamlama esnasında gerek yeniçeriler, gerek halk padişahı "Senden büyük Allah var" şeklinde alkışlamıştır. "Senden büyük Allah var" cümlesi her ne kadar alkış cümlesi ise de -biliyorsunuz Osmanlıda alkış el ile tutulan tempoya değil, ağızdan çıkan cümlelere denmekteydi- aynı zamanda bir hatırlatma manasına da geliyordu. Tek başına hükümran olan, ülkenin hakimiyetine tek başına sahip olan padişaha "Senden büyük Allah var" sözüyle adil olması, böbürlenmemesi, hesabın sadece bu dünyaya ait olmadığı, esas kulluğun ezel ve ebed olan Allah'a olduğunu hatırlatmış oluyorlardı. Yani padişahın kulları olan teba, Allah'ın kulu olma paydasında kendilerini padişah ile eşitlemiş oluyordu. Dünyevi ve uhrevi basamaklanmanın zirvesindeki Yaratıcı hatırlatılarak, padişahın sonluluğu, yapabileceği gayri adil davranışları engelleyici bir işlev görüyordu. Yani hayat her an öte dünya ile ilişkilendirilmiş oluyordu.

Hayatın her an öte dünya ile ilişkilendirilmiş olmasının, kişinin değer yargılarını sağlıklı bir şekilde etkileyeceği ve nefsani davranmaktan geri koyacağına inanılıyordu.

"En büyük sensin başka büyük yok" sloganı bir kopuşun göstergesi. Hayatın öte dünya ile bağını yitirmesi. Bütün zamanlar ve mekanların üstündeki yaratıcıya kul olma noktasında kendini bağımsız kılmaya çalışıp sonra da her olayda yeni bir büyük arama anlayışı. "En büyük sensin" sloganı insanların hayatındaki sıralamaların, değer yargılarının ne kadar allak bullak olduğunun da göstergesi aynı zamanda. Hiçbir kriter olmadan istediğimizi büyütüp istediğimizi küçülterek kendimizi paye veren konumuna çıkarışımızın gizli kabulü.