Sıcakların yoğun bir şekilde hissedildiği Temmuz ve Ağustos, insanların gürültü ve iş yoğunluğundan en fazla kaçmak, bir gölgeliğe çekilerek kitap okumak istediği aylar. Bunu herkes ne kadar gerçekleştiriyor bilemeyiz ama rehavetin bastırdığı sıcak yaz günlerinde okurun kitap tercihini biraz da havalar belirliyor. Sıcaktan bunalan, tatile giderken yanına kolay okunabilecek kitaplar alan kitap okuru, son haftalarda en fazla güncel kitaplara, fantastik hikayelere ve popüler romanlara ilgi duyuyor. Bugünlerde kitabın 'pop on' listesi yapılsa ilk sıralara tarihi ve felsefi eserlerin giremeyeceği kesin.

Kitapların okurla buluştuğu noktalar olan kitabevlerinde son iki ay içinde en fazla Fehmi Koru, Ahmet Davutoğlu Metin Kaplan ve Ferzende Kaya'nın yanısıra her zaman çok satan Murathan Mungan, Yaşar Kemal ve Perihan Mağden'in kitapları alıcı buldu.

Kitap satışını artık içerik değil etiket belirliyor!

Kitapçılar yaz aylarında öğrencilerin İstanbul'dan çekilmesiyle satışların düştüğünü, ancak turist ve gurbetçilerin satışta etkili olduklarını söylüyorlar. Ancak fiyatların yüksek olması okuyucuyu sınırlayan önemli etkenlerden biri olduğu için, Türk okuru hem az okuyor, hem de ihtiyaçtan çok bütçesine göre kitap alıyor.. Yaşanan ekonomik krizden sonra artık kitaplar içeriklerine göre değil etiketlerine göre seçiliyor.

Öğrenciler memlekete gidiyor, satışlar düşüyor

Kitabevi, Taksim Metropol, Fatih-Tuna, Ağaç Kitap Kırtasiye, Yeditepe Yayınevi ve Mephisto İstanbul'da okurun en fazla alışveriş yaptığı merkezler. Okullar kapandıktan sonra bu merkezler de dahil tüm kitapçılarda satışlar hissedilir şekilde düşüş eğiliminde. Ek vergilerle fiyatların biraz daha yükselmesi de satışların düşüşüne tuz biber ekiyor.

Popülerliğin yolu biraz da reklamdan geçiyor

Tek tek dolaştığımız İstanbul'un büyük kitapçıları, sattıkları kitaplardan çok satmayı arzu ettikleri kitap isimlerini verseler de, okurun tercihinin nasıl belirlediğine ilişkin bazı sonuçlar çıkardık. Kitap fiyatlarının yüksekliği kadar medyanın yönlendirmesi de okur davranışını etkiliyor. Bu çerçevede piyasaya reklam ve promosyon çalışmalarıyla birlikte çıkan Perihan Mağden'in “İki Genç Kızın Romanı”, Murathan Mungan'ın “Yüksek Topuklar”ı ve Yaşar Kemal'in “Karıncanın Su İçtiği Yerden” isimli kitapları Taksim civarındaki kitapçılarda çok satanlar listesinin üst sıralarında yer alıyorlar.

Güncele ilişkin kitapların her zaman okuru var

Fatih-Çemberlitaş civarındaki büyük kitapçılarda ise günceli yorumlayan kitaplar öne çıkıyor. Bunların arasında en çok Fehmi Koru'nun “11 Eylül-O Kader Sabahı”, Metin Kaplan'ın “Metruşka”, Ahmet Davutoğlu'nun “Küresel Bunalım” ve Ferzende Kaya'nın Ahmet Kaya'yı anlattığı “Başım Belada” isimli kitapları satın alınıyor.

Çocukların tercihini daha çok büyükleri belirlese de onlar Çocuk klasiklerini, gençlerse popüler kitapların yanısıra Dünya klasikleri ile polisiye romanları tercih ediyor. Tarih, felsefe ve siyasi kitaplar ise daha çok orta kuşağın ilgi alanına giriyor.

KİTAPÇILAR KONUŞTU

MEHMET VARIŞ (Kitabevi - Çemberlitaş)

Ağırlıklı olarak bizde tarih ve edebiyatla ilgili kitaplar gidiyor. Mustafa Kutlu ve Sezai Karakoç'un yeni kitapları ile İlber Ortaylı'nın tarih konulu eserleri daha çok satıyor. Yine Hayrat Vakfı'nın Kuran'ı Kerim ve Meali, Ömer Nasuhi Bilmen'in ilmihali ile Elmalılı Hamdi Yazır Meali'nin hep belli bir satışı var. Ancak bizde Murathan Mungan ve Perihan Mağden nedense pek gitmiyor. Yaşar Kemal'in yeni kitabını soran sadece bir iki kişi hatırlıyorum.

ALİ GEÇER (Beyoğlu Metropol)

Bizde daha çok Perihan Mağden'in yeni kitabı İki Genç Kızın Romanı, Murathan Mungan'ın Yüksek Topuklar'ı ve Yaşar Kemal'in Karıncanın Su İçtiği Yer isimli kitapları gidiyor. Yine Ahmet Altan gibi popüler isimlerin kitapları da çok satılanlar arasında. Fiyatların uçuk olması satışları azaltıyor tabi. Geçenlerde şöyle bir fiyat listesini inceledim. Genel olarak fiyatlar 6-7 milyon civarında. Bu durumda normal olarak okurun tercihini ihtiyaçlardan çok fiyatlar belirliyor.

EYLEM ÇETİNKAYA (Mephisto Kitabevi)

Murathan Mungan, Perihan Mağden ve Yaşar Kemal iyi satıyor. Ancak poopüler kitapların pahalılığı okuru ucuz ve eski basımlı kitaplara yönlendiriyor. Geçenlerde ucuz kitaplar diye ön kısımda bir bölüm açtık. Okurun ilgisini çekmiş olmalı ki, o bölüme sürekli kitap aktardık. Popüler kitapların yanı sıra gençler daha çok fanktastik kitaplara ve polisiye romanlara ilgi duyuyor. Stephan King'in Kara Ev'i gibi. Ahmet Kaya'yı anlatan Başım Belada ve Yusuf Hayaloğlu'nun şiir kitabı da bunlara eklenebilir.

BAHATTİN METİN (Yeditepe Yayınevi - Çemberlitaş)

Yaz aylarında kitap satışları azalır ama Çemberlitaş'ta bulunmamızın önemli bir avantajı var. İnsanlar dolaşırken bize de uğrarlar. Bu da satışlara olumlu yansıyor. Bizde daha çok Fehmi Koru'nun 11 Eylül'ü, Aydoğan Vatandaş'ın Armagedon'u ve Metin Kaplan'ın Metruşka isimli kitapları satıyor. Genç bayanlar Ahmet Günbay Yıldız ve Emine Şenlikoğlu'nun kitaplarını istiyor. Yine siyasi içerikli kitaplar ile dünya klasikleri de gidiyor. Örneğin Sokrates, Victor Hugo, Dostoyevski, Tolstoy... gibi.s

KİTAP OKURUNU ARIYOR

Türk toplumunun yaşadığı o önemli kırılmadan bu yana devam eden cepheleşme ve kopukluk, aradan geçen zamana ve edinilen deneyime rağmen hâlâ devam ediyor. Farklı kesimlerin yayınevlerinin çıkardığı kitapları satışa sunan kitapçılar, diğer kesimin yayınevlerinden çıkan kitapları raflarına pek fazla koymazken, okur da kitap alırken kendini yakın hissettiği kitapçıların kapısını çalıyor. Bu kopukluk eskiye oranla mesafe kaydetmiş ve aradaki uzaklığı azaltmış olsa da okur davranışını bugün hâlâ bu tür kriterler belirliyor. Taksim civarında çok satan bir kitap Çemberlitaş-Fatih kitapçılarında çok az satılırken, Fatih'te çok satan bir kitap Taksim'de okurunu arıyor.

ÖMER ÇAKKAL