Avrupa'da büyük ilgi gören ve Mozart'a "İşte müzik bu" diye çığlık attıran Mehter Takımı'nın Osmanlı zamanında savaşlarda ve özel günlerde çaldığı çok sayıda müzik eserinin günümüze ulaşamadığını söyleyen Eyüp Mehter Takımı kurucusu ve Mehteran Çorbacıbaşı Ağası Osmak Sak, "Mehter Takımı 2. Mahmut döneminde kapatılınca çok sayıda eser de geçen zaman içinde ortadan kayboldu" dedi. Eyüp Belediyesi Başkan Yardımcısı da olan Sak, "Bugün bizim çaldığımız Mehter parçaları ve Mehter kıyafetlerimiz 20. yüzyılın başında Gazi Ahmet Muhtar Paşa tarafından kurulan son Mehter Takımı'nın uzantıları. Fatih zamamında altın çağını yaşayan Mehter Takımı'nın seslendirdiği yüzlerce parçadan günümüze ulaşanların sayısı toplasan onu geçmez" diye konuştu.

Evliya Çelebi'den ilham aldılar

İstanbul'un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından başta Eyüp olmak üzere belli semtlerde kurulan Mehter Takımı'nı günümüzde de yaşatmak adına 6 yıl önce Eyüp Belediyesi'nin bünyesinde Mehter Takımı kuran Sak, Evliya Çelebi'den ilham aldıklarını belirtti. Mehter Takımı'nı, Evliya Çelebi'nin meşhur Seyahatnamesi'nden edindikleri bilgiler doğrultusunda kurduklarını söyleyen Sak, "Daha önce Mehter Takımları'nda çalışmış ve emekli olmuş kişilerle bağlantı kurduk. Mehter Takımı'nın yüzde 90'nını ise Eyüp Belediyesi çalışanları ve esnaf arasından bize başvuran gönüllüler oluşturdu" dedi. Kırk günlük bir çalışmanın ardından Eyüp Meydanı'nda ilk konserlerini verdiklerini ifade eden Sak, işlerinin sadece bir Mehter Takımı kurmakla bitmediğini, repertuarını geliştirmek ve kostümlerini yenilemek için uluslararası düzeyde çalışmalar sürdürdüklerini belirtti.

Hücûm Marşı'nın notaları İngiltere'den geldi

Tarih bilgilerine bakıldığında beş vakit namazın bile Mehter konserleriyle duyurulduğunu söyleyen Sak, çeşitli savaşlarda ise ordunun en başında Mehter Takımı'nın yer aldığını ve çaldıkları parçalarla düşmana korku saldıklarını ifade etti. Sak, hatta düşman askerlerinin komutanları tarafından Mehter Takımı'ndaki görevlileri esir almaları için özel talimat aldıklarını belirtti. Mehter Takımı'nın Avrupa'da büyük ün saldığının altını çizen Sak, "Osmanlı Devleti, Prusya ve Avusturya krallıklarına Mehteran Takımı hediye olarak göndermiş" diye konuştu. Sak, bugün de hâlâ çalınan parçalardan 'Hücûm'' Marşı'nın ise notalarının İngiltere'den getirtildiğini anlattı.

İskoçyalılar'da var, bizde neden yok?

Kılık kıyafete muhalefet gerekçesiyle dağıtılan Mehter Takımı 1950 yılında yeniden kuruluyor. Dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve beraberindekiler İskoçya'ya gittiklerinde resmi törene katılan ve geleneksel kıyafetleri içinde gayda çalan grubu ilgiyle dinleyince Mehter Takımı'nı yeniden kurmaya karar veriyorlar. Bu fikri ortaya atan ise dönemin Genelkurmay Başkanı Nuri Yamut. Yurda dönüşte Cemal Cübüş, Münir Nurettin Selçuk gibi isimler Mehter Müziği'nin yeniden çalınması için görevlendiriliyorlar. Ancak Osmanlı'nin son döneminde çalınan pekçok parçanın sözleri değiştiriliyor.

Mehter 2. Mahmut döneminde dağıtıldı

2. Mahmut'un 'Mızıka-i Hümayun'u kurup Mehter Takımı'nı Yenişeri Ocağı ile birlikte dağıttığını söyleyen Sak, "Böylece Osmanlı kılık kıyafet ve müziğiyle Batılılaşma için ilk adımını atmış oldu. Tabii ki Mehter Takımı dağıtılınca yüzlerce eserin yer aldığı repertuar da kaybolup gitti. 1911'de ise Gazi Ahmet Muhtar Paşa, yeniden Mehter Takımı kurdu ama eskisinden çok farklı bir şekilde... Ancak 1936 yılında Mehter Takımı'ndakilerin giysileri kılık kıyafet kanununa aykırı bulununca Mehter yeniden dağıtıldı" dedi. Bugün icra ettikleri 90 civarında Mehter parçasının ancak 10 kadarının tarihî Mehter parçaları olduğunu söyleyen Sak, araştırmalarını sürdürdüklerini belirtti.

AYŞE OLGUN İSTANBUL

« Geri Dön