AB Komisyonu'nun AB'ye aday ülkelerin durumunu anlattığı İlerleme Raporu'nun Türkiye ile ilgili bölümünda, Türkiye'nin siyasi ve ekonomik alanda yaptığı yasal düzenlemeler övüldü, ancak "uygulama" yetersiz bulundu. Raporda, AK Parti lideri Erdoğan'ın seçime sokulmaması örnek gösterilerek, "Savcı ve yargıçların değişen yasaların getirdiği özgürlükleri, ya yeni düzenlemelerde buldukları boşluklardan yararlanarak veya Anayasa ve başka yasalardaki 'tuzak maddeleri' yorumlayarak yine kısıtlamaya dönüştürdükleri"ne işaret ediliyor.

AB Komisyonu'nun aday ülkelerle ilgili yarın açıklanacak ilerleme raporu, açıklanmadan önce basına sızdı. Raporda, Türkiye'nin Anayasa değişikliği ve AB'ye uyum yasaları konusunda yaptıkları övülürken, bu adımların AB tarafından desteklenmesi gerektiği vurgulanıyor. Bu kapsamda, maddi yardımların da bir misli (yılda 300 milyon dolara) yükseltilmesi öneriliyor. Raporda, Gümrük Birliği'nin de, tarım ve hizmet sektörünü içine alacak şekilde genişletmesi öneriliyor.

Tarih kararı Kopenhag'da

Tüm bunlara karşın Türkiye'ye tam üyelik için müzakerelere başlama tarihi öngörülmeyen raporda, "İlişkilerin ne şekilde gelişme göstermesi gerektiğine dair karar, Sevilla doruğunda saptandığı şekilde, devlet ve hükümet başkanları tarafından verilmeli" deniliyor. Müzakere tarihine ilişkin paragrafın, Türkiye'de tepkilere neden olmaması için boş bırakıldığı belirtilirken, Türkiye ile ilgili kararın, 12 aralıkta Kopenhag'da yapılacak toplantısına bırakılması, "AB, yeni iktidarı görmek istiyor" diye yorumlandı.

Karnenin kırık notları

Raporda, Türkiye'nin Kopenhag Kriterlerine uyum açısından eksikleri ise daha uzun bir yer tutuyor. En önemlileri şunlar: "İşkence hala engellenemedi. Türkiye, işkencecilere karşı açılan davaları zaman aşımına uğratmak istediği izlenimini veriyor. (Manisalı gençler davası örnek gösteriliyor.) Fikir özgürlüğü önündeki engellerin kaldırılması için gereken bazı düzenlemeler yapılmış olmasına rağmen, bu alanda kısıtlamalar hala sürüyor. (Eski DEP Milletvekilleri örnek gösteriliyor.) İbadet yerleri açılamıyor. (Ruhban okulu örnek verildi.) Askere sivil denetim konusunda ilerlme yok. MGK'nın teşkilatlanma, çalışma sistemi Kopenhag Kriterleri açısından yetersiz. Ekonomik kriterlerde, devletin hala ekonomi içindeki yeri çok büyük, bankacılıktaki zaaflar sürüyor."

En önemli sorun uygulama

Raporda, en çok dikkati çeken nokta AB'ye uyum yasalarının "uygulamasıyla" ilgili bölüm. "Türkiye'nin büyük bir cesaretle değiştirdi yasaları gerektiği biçimde uygulanmadığı görülmüştür" denilen raporda, "Savcı ve yargıçların değişen yasaların getirdiği özgürlükleri, ya yeni düzenlemelerde buldukları boşluklardan yararlanarak veya Anayasa ve başka yasalardaki 'tuzak maddeleri' yorumlayarak yine kısıtlamaya dönüştürdükleri"ne işaret ediliyor. Bu konuda verilen örneklerden biri de, 312. maddedeki değişikliğe rağmen kısıtlayıcı uygulamaların sürdürülmesi. Rapor, yargı bağımsızlığı ve yargı kararlarındaki tutarsızlıklara değinip, Tayyip Erdoğan'ın davasını örnek gösteriyor.

AB Ankara'da nabız yokluyor

AB Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu Genel Müdürü Michael Leigh, ilerleme raporunu anlatmak için Ankara'da temaslarda bulundu. İlerleme Raporu konusunda Dışişleri yetkililerine Leigh, raporda siyasi bir karar vermediklerini ve tarafsız davrandıklarını bildirdi.

Almanya, Türkiye'yi istemiyor

Fransız Le Figaro gazetesi de, ilerleme raporuna geniş yer verirken, Türkiye'ye tarih verilmesi konusuna Almanya olmak üzere bazı ülkelerinin karşı çıktığını yazdı. "Türkiye'nin önemli ölçüde baskı yaparak, Kıbrıs ile Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası konularını kullanmasının beklendiğini" ifade ifade eden Le Figaro, Sevilla zirvesinde Lüksemburg Başbakanı Jean Claude Juncker'in "Kopenhag Türkiye zirvesi olmasın" uyarısının aksine, Aralık'ta yapılacak zirvenin "Türkiye zirvesi" olması ihtimalinin belirdiğini yazdı.