Erdoğan'da doğal bir hitabet yeteneği var; meydanlara hakim oluyor. "Halktan biri" olarak büyük ilgi görüyor.

Baykal, kadrosuyla öne çıkmak istiyor. Genç görünmek istiyor.

Uzan, kafa ve çene hareketleriyle isyan eder bir tavır sergiliyor.

Bahçeli, Alparslan Türkeş'i unutturmayı başardı; lider oldu.

Çiller, söylemiyle, yürüyüşüyle erkeksi bir lider görüntüsü veriyor. Hitabeti, eskiye göre "kötünün iyisi."

Yılmaz'ın, halkla iletişimi başarısız; hitabet ve beden dili yetersiz.

Ecevit'in, hitabet ve vücut dili performansı düştü. Mitinglere gelenlerin yaş ortalaması da yüksek.

Kutan'ın Erbakan'la birlikte olması, genel başkanlığına gölge düşürüyor. Halk tek bir lider ister.

Cem, elit çevrelerde yetiştiğinden, halkla arasında soğukluk ve mesafe var.

Yıldız'a göre miting meydanlarında en başarılı lider Ak Parti lideri Tayyip Erdoğan. İnceleme ve araştırmalarını "Liderler, İmajlar ve Medya" adıyla kitaplaştıran Dr. Yıldız, seçmeni en çok etkileyen kampanya yöntemlerinin hala en başında mitinglerin bulunduğunu söyledi.

Dr. Nuran Yıldız mitingin önemini şöyle açıkladı: "Mitinge gelenler siyasi parti liderlerini merak ediyorlar. Nasıl konuşuyor? Ne söylüyor? Daha da önemlisi ünlü ve önemli birisini görme isteği var. Siyaseti daha somut algılamalarını sağlıyor. İnsanlar, liderleri yakından görebiliyor. Mitingler liderlerde de bazı değişimlere neden oluyor. Lider parti yöneticisi kişiliğinden sıyrılıp kalabalıkları heyecana getirecek başlıbaşına bir obje olarak tanımlanıyor ve kalabalıkla etkileşiyor."

TAYYİP ERDOĞAN: Hatip, meydana hakim

Erdoğan'ı başarılı kılan özellikleri, önceleri onu eleştirmek için kullanılan konular; halkın içerisinden çıkmış, çok iyi okullarda okumamış, elit çevreler ile ilişkisi olmamış, sıradan bir insan olması. Erdoğan, bunun farkında ve bunları değerlendiriyor. Yasaklanmış, hakları elinden alınmış, sıradan bir halk çocuğunu simgeliyor.

Bu, konuşmalarına ve beden diline yansıyor, beden dilini çok iyi kullanıyor. Mücadele eden ve meydan okuyan tavrı etkileyici. Meydana çok hakim. İnsanlarla göz kontağı kuruyor. Birebir diyaloglardan çekinmiyor. Türkçenin doğru kullanımı açısından değil, ancak, seslendiği kitlenin anlayabilmesi açısından başarılı. Fakat, zaman zaman argo sözcükleri söylemesi olumsuz etki yapabilir.

CEM UZAN: Yeni 'çak' dokunuşu önemli

İlk kez bir kişi partisinin siyasi programını bir yana bırakıp, sadece birey olarak, a'dan z'ye bir ürün olarak tasarlanarak geliyor. Acemi olduğu hitabet konusunda eğitimden geçti ve önemli bir ilerleme katetti. Mitinglerinde insanların ellerine dokunması önemli. Uzan'ın dokunması yapay bulunabilir, ama yine de etkili. Başı ve çenesini yukarı doğru kaldırarak baş kaldıran bir ifade veriyor. Kalabalıkları "soru-cevap" yöntemiyle etkileşime zorluyor. Mitingin sonunda "and"a benzer bir paragrafı kendisi söylüyor arkasından da kalabalıkların tekrar etmesini istiyor. Ant içmek birliktelik ve milliyetçilik duygularımızı canlı tutmak için kullanılır.

DENİZ BAYKAL: Genç olma çabasında

Yanında bazı grupların sempatisini kazanmış olan Kemal Derviş, Prof. Yaşar Nuri Öztürk ve Bayram Meral'ın da bulunduğu bir ekiple meydanlara çıkmayı tercih ediyor. Seçime "kadrosuyla" girdiğini gösterme çabasında. Çok güzel bir Türkçe kullanıyor. Sinirli olduğu anları saymazsak konuşmalarındaki vurgulamalar doğru. Beden dilini ön plana çıkarmıyor. Genç ve dinamik görünmek için çaba sarfediyor. Bu, fiziksel görüntüsüne ve hareketlerine yansıyor.

TANSU ÇİLLER: Erkeksi imaj

Siyasete ve meydanlara alışmış görünüyor. Ama miting alanlarındaki en büyük sorunu mesajlarını çok karmaşık vermesi. Çok farklı yerlerde çok farklı şeyler söylüyor. MHP seçmenine seslenen Tuğrul Türkeş ve diğer tarafta Mehmet Ali Bayar ile siyaseten parçalanmış bir görüntü çiziyor. Oysa halk tek adam sever. Hitabet yeteneği şimdi "kötünün iyisi"... Söylemiyle, yürüyüşüyle daha erkeksi bir lider olmuş.

RECAİ KUTAN: Erbakan'ın gölgesinde kaldı

Mitinglerde Kutan ve Erbakan'ın birlikte olması bir dezavantaj. Necmettin Erbakan Türk siyasetinde önemli bir fenomen ve çok iyi bir hatip. Ancak seçmen, liderin dışında ikinci bir adamla muhatap olmak istemiyor. Esas adam Necmettin Erbakan, yardımcı rolde Kutan var. Dolayısıyla birlikte çıktıkları her miting Kutan'ın genel başkanlığına bir gölge düşürüyor. Kutan, hitabet, meydan hakimiyeti ve beden dili açılarından başarısız.

Bahçeli: Tabanın nabzını iyi tutuyor

Bahçeli, "kendi tabanı için" çok önemli liderlik özelliklerini taşıyor. Konuşmaları şiirsel ve kısa cümleler kullanıyor; "biz" vurgusunu yapıyor, "biz"i tanımlarken de "milliyetçi hareket" kavramını kullanıyor. Hitabet yeteneği MHP tabanına uygun. Bütün toplumu etkileyecek karizması yok, ama MHP'ye sempati duyanlar için var. Alparslan Türkeş'i unutturmayı başaran bir lideri sorgulayamazsınız. Meydana hakim.

Yılmaz: Umudunu AB'ye bağladı

Seçimi kazanmak istiyor gibi bir görüntüsü yok. Avrupa Birliği dışında tasarlanmış özel seçim konuları bulunmuyor. Aksine özensiz bir kampanyaya tanık oluyoruz. Miting alanlarında baktığımızda şaşırmıyoruz. Yine sakin, durağan, kendi halinde. Bunu değiştirmeye çalışmıyor. Halkla iletişimi başarısız ve etkileme gücü yok. Hitabet ve beden dili de dahil iletişim ile ilgili problemleri var.

Ecevit: Yaşı ve hastalığı performansını düşürdü

Hastalığı ve yaşlılığı nedeniyle performasında çok büyük düşüş var. Sağlık sorunları miting meydanına hakim olmasını da engelliyor. Ama hala iyi bir hatip ve en tutarlı siyasetçilerden biri. Mitinglerine gelenlerin yaş ortalamasının yüksekliği de dikkat çekiyor. Vermek istediği mesajlar, sesindeki aksaklık yüzünden amacına ulaşamıyor.

ASLIHAN A. KARATAŞ ANKARA