Üç kişiye 'kimler, hangi kurumlar rüşvet alıyor?' diye sorarsanız verilecek cevaplar arasında mutlaka ilk sıralarda gümrükçüler gelir. Bunun sebebi nedir?

Biz bu imajı kesinlikle hak etmiyoruz. İmajın oluşmasını algılama olarak değerlendirmemiz lazım. Özellikle Gümrük Kanunu değişmeden ve Gümrük Birliği'ne girmeden önceki dönemlerde takdir hakkı daha çok olmuş, bürokrasi daha fazla var olmuş. Bürokrasi ve takdir hakkı beraberinde ister istemez yolsuzluk olgusunu getirmiş. Ama 2000 yılı başında yürürlüğe giren kanun ve daha sonraki otomasyonla birlikte mekanizma, sistem bu anlamda ayıklandı. Takdir hakkı ile tekeli önemli oranda ortadan kaldırmış oluyoruz.

Takdir hakkı olmayan personel mi yetiştiriyorsunuz?

Takdir hakkını makina kaldırıyor. Ben müsteşar olarak falan ithalatı filan memur yapsın deme hakkına sahip değilim. Zorunlu olan bu metod şimdi yolcular için de uygulanıyor. Talimat ve telkin dönemi bitiyor.

Yeşil pasaport sahipleri kullanılarak cep telefonu kaçakçılığı yapıldığını tespit etmiştiniz. Başka hangi yollar var?

Bu istihbarat bilgilerini çok fazla paylaşmamız mümkün değil. Ama şunu yapıyoruz, başta uluşturucu ve silah konusu olmak üzere uluslararası istihbarat birimleriyle işbirliği yapıyoruz. Türk istihbarat ve emniyet birimleriyle ilişkilerimiz çok yoğunlaştı.

Enformasyonu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bir dönemde, bir kapıda belli bir mal grubunda yoğunlaşma olduğu zaman, cep telefonlarında olduğu gibi, durum ortaya çıkar. Geçtiğimiz günlerde ilaçla ilgili böyle bir şey oldu. Vitamin ve bazı diğer ilaçlar. Yönetimin bu konudaki duyarlılığına da bağlıdır. Mesela biraz önce Gürbülak Sınır Kapısı'ndan 180 kilo uyuşturucu yakaladık.

Bir bakanla yaptığım konuşmada, kendi alanıyla ilgili birtakım çarkları kırmaya çalıştığını, ancak olmadık yerden itiraz ve tehditvari karşı koymalarla karşılaştığını söylemişti. Her halde size de epey karşı çıkan vardır...

Bizim bulunduğumuz yerler sızlanma yerleri değil, çare arama yerleridir. Bu konuyu önemli bir yüzdeyle başardık. Sayın bakanımız başta olmak üzere dışardan gelebilecek taleplere de göğüs geriyoruz. Bu tür talepler de kendi dönemimde önemli ölçüde azalmış durumda. Altını çizerek söylüyorum baskılar da dahil bugüne kadar aldığın gayri ahlaki ve gayri kanuni bir talimat yok.

Yani memurları sahiplenerek başkalarına çalışmalarını engelliyoruz diyorsunuz.

Aynen öyle. Memurlarımızın da başkalarının etkisi altında kalmamaları için taleplerini doğrudan bize ulaştırmalarını istiyoruz. Geçen yıl 500-550 tayin yaptık, taleplerin yüzde 80'ini karşıladık. Yani 400-450 memur istediği yere gitti.

Bir de yılarca hiç beyanname doldurmayan, atıl vaziyette gümrüklerden söz ediliyordu. Durum nedir?

120 gümrük kapısını kapattık. Bizim şimdi Teşkilat Kanunumuzla ilgili çalışmamız Plan-Bütçe Komisyonu'nda benimsendi. Bu kanun Genel Kurul'da da öncelikli benimsenip kabul görürse başmüdürlüklerin ve baş müdür sayısı da azaltılacak. O çerçevede birim sayısını yeniden gözden geçirmemiz gerekecek. Yani şu anki hükümet politikalarına uygun küçülme ama efektif hale de gelme politikasını uyguluyoruz.

Yolsuzluk ve rüşvet mekanizmasını kırmak için yaptığınız çalışmayı toparlarsak...

Üç alt yapı sorunu var. Hukuki alt yapı sorunu, fiziki alt yapı sorunu ve beşeri alt yapı sorunu. Hukuk alanında, işte Gümrük Kanunu çıktı, AB'ye uygun yeni değişiklik çalışmaları var. Teşkilat Kanunu gündemimizde. Fiziki alt yapıda ise otomasyon ve yerleşim durumu var. Personelin insanca oturabileceği bir yer yoksa orada bir insanı tutmanız ve çalıştırmanız mümkün değil. Bu tür yerlerde iş değil mikrop ürer. Şimdi oraları açık ofis yöntemiyle dizayn ediyoruz. Katılım modelleri ile kapıları yeniliyoruz. Şimdi otomasyonun da ikinci ayağı başladı. Gümrük Güvenlik Sistemleri dediğimiz yasa dışı ticaretin önlenmesi sistemleri devreye sokuyoruz. Üçüncüsü beşeri alt yapı, yani insan faktörünün tayiniyle, yükselmesiyle, eğitim ve maddi gücüyle motive edilmesi.