Peruk Takan Kadınlar, Kutluğ Ataman'ın dört ayrı nedenle peruk takan Türkiyeli dört kadınla yaptığı röportajları kapsayan ve Metis Yayınları'nca da kitaplaştırılan projesinin adı. Bugüne kadar dünyanın birçok önemli sanat merkezinde gösterilen "Peruk Takan Kadınlar" görsel sanatların geliştirdiği söylem üzerine oturtulmuş ve buna göre üretilmiş, dört bağımsız birimden oluşan bir video projeksiyon enstalasyonu. 45 ile 60 dakika arasında değişen sürelere sahip bu birimler dört ayrı projeksiyonda duvara yansıtılarak yan yana getiriliyor.

Kutluğ Ataman'ın görüşüp videoya kaydettiği yapıtta kadınlar ayrı ayrı, nerede, ne zaman, neden, nasıl peruk taktıklarını anlatırken peruk bir nesne olarak anlatım biçiminde başrolü oynuyor. Ataman, peruk takma olgusunu görünüm değiştirmeyi, seçilmiş bir kimliğin yaratımını ya da verili durumdaki bir diğer kimliği maskelemeyi konu alan bir mecaz olarak ele alıyor.

Her dört örnek de, kimlik üretiminin genelleştirilmiş ve tarihsel anlamda sabitlenmiş biçimlerinin ötesine taşıyor. İzleyiciyi, toplumsal cinsiyet ve toplumun uyguladığı baskı üzerine yeniden düşünmeye çağırıyor.

Çeşitli işlevleriyle peruk

"Peruk Takan Kadınlar"da peruk çeşitli işlevler üstleniyor. Bazıları için görünüşlerini değiştirmekte kullandıkları bir araç; bastırılan, soruşturulan ya da reddedilen kimlikleri saklayan bir eşya. Yapıtta aynı zamanda, peruğa "gerçek" ve önemli bir şeyin, eksikliği toplumsal düzlemde kusur gibi algılanan saçın yokluğunu telafi etmek için de başvuruluyor. Saçın iadesini istemeye ve onu sahiplenmeye yönelik bu girişimler toplumsal cinsiyetin seçimi ve üretimine işaret ediyor. Toplumsal cinsiyetin kurumsallaştırılması ve bireyin bedeni üzerinde gerçekleştirilen toplum mühendisliği gibi şiddet biçimlerini açığa vuruyor. Sonuçta, bütün projeksiyonlar yan yana dizildiğinde, seyrettiğimiz kişisel öyküler, bir coğrafyanın ideolojik ve tarihsel manzarasını ortaya koyuyor. (Bilgi Tel: 0 212 281 51 50)

4 kadın ve kimlikler

Peruk Takan Kadınlar'daki karakterler ne üretilmiş karakterler, ne de büyük hakikatlerin sunumuma girişiyorlar. Dile getirdikleri kişisel mitolojilerin, tam olarak hayali veya tam tersi tepeden tırnağa sahici olduğu söylenemez. Yaşamdan büyük bir ölçeğe yansıtarak ortaya serildikleri için, bu mitolojiler izleyiciyle görsel olmaktan öte bir ilişkiye geçiyor. 12 Mart sonrasında, Hostes Leyla ismiyle anonimleştirilen Melek Ulagay kaçma, saklanma, korku ve güvenlik anlamındaki ekstrem hikayesinde başka bir kimliğe bürünmek amacıyla peruklu bir yaşama başlıyor. Gazeteci Nevval Sevindi, kemoterapi sonucu uğradığı geçici saç kaybı sonucunda peruk üzerinden kadın kimliğini muhafaza etmeye çalışıyor. Türbanlı öğrenci, okuduğu üniversiteden uzaklaştırılmamak için, yasaklama ve baskı altında kalma sonucunda, kendini gizleme ihtiyacı duyuyor. Sosyalist-feminist transseksüel Demet Demir ise ayakta kalabilmek için peruğa sığınıyor.