Başbakan Bülent Ecevit başkanlığındaki ANASOL-M hükümeti, bugün üçüncü yılını dolduracak. Krizlerle geçen ve ekonomi için adeta kâbusa dönen 28 Mayıs 1999 tarihinde, işbaşı yapan hükümet, ekonomik açıdan adeta enkaz bıraktı. Üç yılın sonunda göstergeler savaş yıllarının göstergelerini bile aratır hale geldi.

Devletin resmi verileri, 57. hükümetin görev yaptığı üç yılda, Türkiye'nin yüzde 50 oranında fakirleştiğini ortaya koyuyor. Veriler 1998 yılı sonunda 3 bin 255 dolar olan kişi başına düşen milli gelirin, 2001 yılı sonunda 2 bin 100 dolara gerilediğini gösteriyor.

2001'de rekor küçülme

Yine ekonomi sözkonusu üç yılda iki kez Cumhuriyet tarihinin en büyük küçülmelerini yaşadı. Ekonomi 1999' da yüzde 6.1, 2001 yılında ise yüzde 9.4 oranında küçüldü. Ecevit başbakanlığındaki bu üç yılda vergi gelirleri faizleri ödemelerini bile karşılamaz hale gelirken, üç yılda cari fiyatlarla yatırımlara toplam 8.1 katrilyon lira, faiz ödemelerine ise 72.1 katrilyon liralık kaynak aktarıldı.

1999 yılında yüzde 72 olan verginin faizleri karşılama oranı, 2002 yılında yüzde 128'e geçti. Yani, vergi gelirleri faiz ödemelerini bile karşılamaz hale geldi. Son üç yılda iç ve dış borçlar adeta patlarken, 402 bin lira olan dolar kuru, üç yılının sonunda 1 milyon 400 bin liraya yükseldi.

İŞÇİ DE İŞVEREN DE İŞSİZ KALDI

Anasol-M iktidarında sadece bir yılda 1 milyonun üzerinde çalışan işsiz kalırken, binlerce firma sahibi de kapısına kilit vurdu. İğneden ipliğe ek vergi getirildi. Hükümet verginin bile vergisini almaya başladı. Üç yıldır Türk ekonomisini IMF politikaları ile yönetmeye çalışan hükümetin 1999 yılı sonunda uygulamaya koyduğu istikrar programı, Kasım ve Şubat krizleriyle iflas edince, dışarıdan ekonomi bakanı ithal etmek zorunda kaldı. Bakan Kemal Derviş'in işbaşına gelmesiyle, IMF ile yeniden üç yıllık stand-by anlaşması imzalanınca da ekonomi çevrelerince 'ekonomiyi IMF'ye teslim etmekle' suçlandı.

Yolsuzlukların ardı arkası kesilmedi

Son üç yılda ekonomiyi batıran hükümet, yolsuzluk skandallarında da rekor kırdı. Devlet Bakanı Hikmet Uluğbay'ın intihar girişimi ile başlayan skandallar zinciri, kamu bankaları, batık bankalar, hayali ihracat, Beyaz Enerji skandalları ile sürdü. Üç yıldaki hortumun boyutunun 75 katrilyon lira seviyesinde olduğu belirtiliyor.

Yoksulluk sınırı 1 milyara dayandı

Türk-İş Araştırma Merkezi'ne göre, sebze fiyatlarındaki ucuzlama mutfağı rahatlatırken, "mutfak enflasyonu" yıllık yüzde 47.4 düzeyinde gerçekleşti, "yoksulluk sınırı" ise yaklaşık 985 milyon lira olarak hesaplandı. Türk-İş'ten yapılan açıklamaya göre, dört kişilik bir ailenin dengeli ve sağlıklı olarak beslenebilmesi için yapılması gereken asgari gıda harcaması tutarı ise 324 milyon lira olarak hesaplandı. "Açlık sınırı" olarak da değerlendirilen bu tutar, bir ay önce 324 milyon lira olarak tespit edilmişti.

İşsizlik oranı yüzde 11.8'e çıktı

Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) 2002 yılı birinci 3 aylık dönem itibariyle Türkiye'de 2 milyon 462 bin işsiz bulunduğunu bildirdi. DİE, "Hanehalkı İşgücü Anketi" 2002 yılı 1. dönem geçici sonuçlarını açıkladı. Değerlendirmeye göre, Türkiye'de istihdam edilen kişi sayısı 18 milyon 467 bin oldu. İşsiz sayısı 2 milyon 462 bin olarak gerçekleşirken, işsizlik oranı ise yüzde 11.8'e yükseldi. Türkiye'de kurumsal olmayan sivil nüfus, 65 milyon 667 bin olurken, bunun 40 milyon 989 bini kentlerde, 24 milyon 678 bini de kırsalda yaşıyor.

Yabancı sermayede yüzde 14,3 gerileme

Hazine Müsteşarlığı, yılın ilk 3 ayında 523 milyon dolarlık yabancı sermayeye izin verildiğini bildirdi. Hazine'den yapılan açıklamaya göre, 2001'in ilk çeyreğinde 610 milyon dolar olan yabancı sermaye izin tutarı, geçen yıla göre yüzde 14.3 oranında gerileme gösterdi. Yabancı sermaye izinleri, taşıt araçları imalatı, kimyasal ürünler ve gıda sanayi, ticaret, bankacılık gibi alanlarda yoğunlaşırken, izinlerin 308.7 milyon dolarlık bölümü AB, 118.3 milyon dolarlık bölümü de AB dışı OECD ülkelerinden geldi.