T ü r k i y e ' n i n   B i r i k i m i

S P O R

HERKES ONUN PEŞİNDE

17. Dünya Kupası Cuma 14.30'da Fransa-Senegal maçıyla başlıyor. Gazeteniz "Yeni Şafak" 3 gün boyunca 1 ay sürecek kupanın el rehberini sunuyor.

Belçika'nın Antwerp kentinde 1920 yılında toplanan Uluslararası Futbol Federasyonu (FIFA) kongresinde başkanlığa Fransız Avukat Jules Rimet seçildi. Rimet, futbolu insanlar arasındaki anlaşmazlıkları çözebilecek, büyük kitleleri kaynaştıracak bir unsur olarak görüyordu. Rimet'in hayalinde farklı kültürlerden gelen, farklı dinlere bağlı, farklı dilleri konuşan ülkeleri biraraya getirecek büyük bir organizasyon gerçekleştirmek fikri yatıyordu. 8 yıl bu büyük organizasyonun gerçekleşmesi uğruna yoğun çaba içinde geçtikten sonra yapılan oylamayla ilk kupanın bağımsızlığının 100. yılını kutlayan Uruguay'da düzenlenmesi kararlaştırıldı. Ardından tartışma sırası kupanın adına geldi. Sonunda kupanın fikir babası olan Jules Rimet, ilk kupaya adını verdi. 1930 yılında görücüye çıkan Dünya Kupası'nın başından pek çok olay geçti. Hırsızlar tarafından çalındı, bir köpek tarafından bulundu. 72 yıllık tarihi boyunca Dünya Kupası sayısızın yıldızın da vitrine çıkmasını sağladı. Pele, Kocsis, Beckenbauer, Cyruff, Maradona, Fontaine, Baggio, Stabile ve Zidane bunlardan bazıları. Dünya Kupası'nın adı, 1974 yılında FIFA Dünya Kupası olarak değiştirildi. 17 kez düzenlenen kupayı şimdiye kadar Brezilya 4 kez kazanarak bu sevinci en çok yaşayan ülke olurken, Almanya ve İtalya 3, Arjantin ve Uruguay 2, İngiltere ve Fransa 1'er kez kupaya uzanan ülkeler oldu. 1950'de ilk kez elemelere katılan Türkiye, kupaya katılmaya hak kazanmasına rağmen, Brezilya'nın uzak oluşu ve masrafların çok olması nedeniyle katılamadı. 1954'de ise elemelerde İspanya'yı geçen Türkiye, ilk kez kupaya katılıyordu. Grup maçlarında Almanya'ya 4-1 yenilen, G.Kore'yi 7-0 yenen millilerimiz, Macaristan'a 8-3 yenilen Almanya ile statü gereği çeyrek final için bir kez daha karşılaşıyordu. Türkiye, rakibine 7-2 yenilerek eleniyordu. Ve tam 47 yıl sonra 2001 yılında Milli Takımı'mız Dünya Kupası'na katılmayı 2. kez hak ediyordu.

1930 URUGUAY

13 Finalist: Arjantin, Belçika, Bolivya, Brezilya, Şili, Fransa, Meksika, Paraguay, Peru, Romanya, Uruguay, Amerika, Yugoslavya
Final: Uruguay - Arjantin: 4-2
Gol Kralı: Stabile (Arjantin) 8 Gol
ŞAMPİYON URUGUAY
URUGUAY bağımsızlığının 100. yılında ilk kupanın evsahipliğine hak kazandı. Uruguay’ın masrafları karşılama teklifine rağmen, 3 haftalık gemi yolculuğunu reddeden Macaristan, Avusturya, Almanya ve İspanya kupaya katılmadı. Olimpiyat şampiyonu Uruguay, G.Amerika şampiyonu Arjantin’i finalde 4 -2 yenerek, ilk kupanın sahibi oldu.

1934 İTALYA

16 Finalist: Arjantin, Avusturya, Belçika, Brezilya, Çekoslavakya, Mısır, Fransa, Almanya, Macaristan, İtalya, Hollanda, Romanya, İspanya, İsveç, İsviçre, Amerika
Final: İtalya - Çekoslovakya: 2-1
Gol Kralı: Najedly (Çekolovakya) 4 Gol
ŞAMPİYON İTALYA
URUGUAY futbolcularının greve gitmesi ve bazı ülkelerin ilk kupayı boykot etmesi nedeniyle kupaya katılmadı. İtalya kupa öncesi G.Amerikalı göçmenleri kadrosuna kattı. Bu yüzden 3 oyuncusunu kaybeden Arjantin, protesto için kupaya yedek takımıyla katıldı. Finalde Çekoslavakya’yı uzatmalarda 2-1 yenen İtalya şampiyon oldu.

1938 FRANSA

15 Finalist: Belçika, Brezilya, Kuba, Çekoslavakya, Hindistan, Fransa, Almanya, Macaristan, İtalya, Hollanda, Norveç, Polonya, Romanya, İsveç, İsviçre
Final: İtalya - Macaristan: 4-2
Gol Kralı: Leonidas (Brezilya) 7 Gol
ŞAMPİYON İTALYA
BU KUPA politik tartışmalar esnasında oynanırken, Arjantin ve Uruguay bu tartışmalardan uzak kaldı. Hitler’in üzerinde planlar kurduğu Avusturya, turnuvaya katılmazken, İngiltere, 2. turda İsviçre’ye elendi. İlk turda Brezilya ve Polanya’yı Leonidas’ın 3 golüyle devirirken, İtalya, finalde Macaristan’ı 4-2 devirerek kupanın sahibi oluyordu.

1950 BREZİLYA

13 Finalist: Bolivya, Brezilya, Şili, İngiltere, İtalya, Meksika, Paraguay, İspanya, İsveç, İsviçre, Uruguay, Amerika, Yugoslavya
Final: Uruguay - Brezilya: 2-1
Gol Kralı: Ademir (Brezilya) 7 Gol
ŞAMPİYON URUGUAY
2. DÜNYA Savaşı ve sonrasında kupa 1950’de Brezilya’da yapıldı. İtalya, Torino’daki uçak faciası nedeniyle turnuvayı yarıda bıraktı. Türkiye, kupaya katılmaya hak kazandığı halde yol masraflarının çokluğu nedeniyle katılmadı. Brezilya finalde Uruguay’a 2-1 yenilerek hayal kırıklığı yaşatırken, maçtan sonra kalp krizleri ve intiharlar oldu.

1954 İSVİÇRE

16 Finalist: Avusturya, Belçika, Brezilya, Çekoslavakya, İngiltere, Fransa, Macaristan, İtalya, Meksika, İskoçya, G.Kore, İsviçre, Türkiye, Uruguay, Almanya, Yugos.
Final: Almanya - Macaristan: 3-2
Gol Kralı: Kocsis (Macaristan) 11 Gol
ŞAMPİYON ALMANYA
İSVİÇRE’de düzenlenen bu kupaya katıldık. Türkiye, ilk maçında Almanya’ya 4-1 yenildikten sonra G.Kore’yi 7-0 yeniyordu. Averaj hesabı olmadığı için çeyrek final için yine karşılaştığımız Almanya’ya 7-2 yenilerek kupaya veda ediyorduk. Son olimpiyatları kazanan ve 4 yıldır maç kaybetmeyen Macaristan, Almanya’ya finalde 3-2 yenildi.

1958 İSVEÇ

16 Finalist: Arjantin, Avusturya, Brezilya, Çekoslavakya, İngiltere, Fransa, Macaristan, Meksika, K.İrlanda, Paraguay, İskoçya, İsveç, Galler, Rusya, Almanya, Yugos.
Final: Brezilya - İsveç: 5-2
Gol Kralı: Fontaine (Fransa) 13 Gol
ŞAMPİYON BREZİLYA
KUPA öncesi Münih’teki bir uçak faciası İngiliz ekibine büyük bir yara vererek dünyayı şok etti. Bu kupa adeta Brezilya’ya adanmıştı. Pele, 17 yaşında Dünya Kupası’nın tek yıldızı olmuştu. Diğer bir unutulmayacak futbolcu da 13 gol atan Fransız Just Fontaine idi. Finalde ise ev sahibi İsveç’i 5-2 yenen Brezilya kupayı ülkesine götürdü.

1962 ŞİLİ

16 Finalist: Arjantin, Brezilya, Bulgaristan, Şili, Kolombiya, Çekoslavakya, İngiltere, Macaristan, İtalya, Meksika, İspanya, İsviçre, Uruguay, Rusya, Almanya, Yugos.
Final: Brezilya - Çekoslavakya: 3-1
Gol Kralı: Jerkoviç (Yugoslavya) 4 Gol
ŞAMPİYON BREZİLYA
İLK maçlarda çok sertlik olunca, FIFA takımları centilmenlik konusunda uyardı. Şili ve İtalya maçında bu uyarı etkili olmuyor, 1 İtalyanın kırılırken, 2’si de oyundan atıldı. Brezilya ve Yugoslavya favori olurken, Çekoslavakya, Yugoslavları eliyordu. Finalde ise Brezilya, Çekoslovakya’yı 3-1 yenerek kupayı 2. kez müzesine getiriyordu.
 

1966 İNGİLTERE

16 Finalist: Arjantin, Brezilya, Bulgaristan, Şili, İngiltere, Fransa, Macaristan, İtalya, Meksika, K.Kore, Portekiz, İspanya, İsviçre, Uruguay, Rusya, Almanya
Final: İngiltere - Almanya: 4-2
Gol Kralı: Eusebio (Portekiz) 9 Gol
ŞAMPİYON İNGİLTERE
ALMANLAR göz kamaştırıcı futbol oynarken, Beckenbauer, ilk maçta 5 gol atarak ilgi çekti. K.Kore, İtalya’yı 1-0 yenerek herkesi şok ederken, Portekiz önünde 3-0 öne geçmelerine karşın, Eusebio 4 gol atarak takımını galibiyete taşıdı. İngiltere, finalde Almanya’yı 3-2 yenerken, Hurst’un attığı 2. golün çizgiyi geçip geçmediği çok tartışıldı.

1970 MEKSİKA

16 Finalist: Belçika, Brrezilya, Bulgaristan, Çekoslavakya, El Salvador, İngiltere, İsrail, İtalya, Meksiko, Fas, Peru, Romanya, İsveç, Uruguay, Rusya, Almanya
Final:
Brezilya - İtalya: 4-1
Gol Kralı:
Müller (B. Almanya) 10 Gol
ŞAMPİYON BREZİLYA
KUPANIN unutulmaz maçı Almanya ve İtalya arasında oynandı. 90 dakikası 1-1 biten maçta, uzatmalarda Beckenbauer omuzu çıkmasına karşın maçı tamamlarken, İtalya, Almanya’yı 4-3 mağlup yenerek finale çıkıyordu. Brezilya 3. kez kupayı, finalde İtalya’yı 4-1 yenerek alırken, 4. kez kupada top koşturan Pele’nin rolü çok büyüktü.

1974 ALMANYA

16 Finalist: Arjantin, Avustralya, Brezilya, Bulgaristan, Şili, D.Almanya, Haiti, İtalya, Hollanda, Polonya, İskoçya, İsveç, Uruguay, Almanya, Yugoslavya, Zaire
Final:
Hollanda - B.Almanya: 1-2
Gol Kralı:
Lato (Polonya) 7 Gol
ŞAMPİYON ALMANYA
HOLLANDA kupada fırtına gibi eserken, Arjantin’i 4-0, Brezilya’yı 2-0 yenmelerine karşın finalde Beckenbauer’in sırtladığı Almanya’ya 2-1 yeniliyorlardı. Bu kupa aynı zamanda kupayı 3 kez kazanan Brezilya’nın Jules Rimet Kupası’na kavuştuğu kupa oldu. Bugün FIFA Dünya Kupası olarak bilinen yeni altın kupa ilk o yıl ortaya çıktı.

1978 ARJANTİN

16 Finalist: Arjantin, Avusturya, Brezilya, Fransa, Macaristan, İran, İtalya, Meksika, Hollanda, Peru, Polanya, İskoçya, İspanya, İsveç, Tunus, B.Almanya
Final:
Arjantin - Hollanda: 3-1
Gol Kralı:
Kempes (Arjantin) 6 Gol
ŞAMPİYON ARJANTİN
EVSAHİBİ ülkelerin kupayı kazanmalarının bir örneği daha bu kupada yaşandı. Arjantin, finalde Hollanda’yı 3-1 yenerek kupanın sahibi oldu. Bu kupa ile ilgili en önemli not ise takımların Arjantin Devlet Başkanı General Videla’nın diktatörlüğünü ve insan haklarına aykırı şiddetini protesto ederek katılmamalarını isteyen bir grubun baskıları oldu.

1982 İSPANYA

24 Finalist: Cezayir, Arjantin, Avusturya, Belçika, Brezilya, Kamerun, Şili, Çekoslavakya, EI Salvador, İngiltere, Fransa, Honduras, Macaristan, İtalya, Kuveyt, Y. Zelanda, K.İrlanda, Peru, Polonya, İskoçya, İspanya, Rusya, Almanya, Yugoslavya
Final:
İtalya - Almanya: 3-1
Gol Kralı:
Rossi (İtalya) 6 Gol
ŞAMPİYON İTALYA
1982’DE İspanya’da yapılan bu kupaya, ilk kez 24 takım katıldı. Almanya ve Fransa arasında müthiş bir maç oynanırken, uzatmalada Fransızlar 3-1 önde olmalarına rağmen, Almanlar eşitliği sağladılar ve penaltılar sonunda Fransa’yı 5-4 yenerek finale çıktılar. Finalde ise İtalya, Almanya’ yı 3-1 yenerek kupaya uzanıyordu.

1986 MEKSİKA

24 Finalist: Cezayir, Arjantin, Belçika, Brezilya, Bulgaristan, Kanada, Danimarka, İngiltere, Fransa, Macaristan, Irak, İtalya, Meksika, Fas, K.İrlanda, Paraguay, Polonya, Portekiz, İskoçya, G.Kore, İspanya, Uruguay, Rusya, Almanya
Final:
Arjantin - Almanya: 3-2
Gol Kralı:
Lineker (İngiltere) 6 Gol
ŞAMPİYON ARJANTİN
KUPAYI aslında Kolombiya düzenleyecekti. Ancak bu ülke ekonomik kriz nedeniyle yapamayacağını açıklayınca Meksika evsahibi oldu. Kupanın unutulmayan olayı ise Maradona’nın çeyrek finalde İngiltere’ye attığı goldü. İngilizler, Maradona’nın golü eliyle attığını iddia ederken, Arjantinli futbolcu ise golü “Tanrının eli attı” diyordu.

1990 İTALYA

24 Finalist: Arjantin, Avusturya, Belçika, Brezilya, Kamerun, Kolombiya, Kosta Rika, Çekeslovakya, Mısır, İngiltere, İrlanda, İtalya, Hollanda, Romanya, İskoçya, G.Kore, İspanya, İsveç, Arabistan, Uruguay, Amerika, Rusya, Almanya, Yugos.
Final:
Arjantin - Almanya: 0-1
Gol Kralı:
Schillaci (Italya) 6 Gol
ŞAMPİYON ALMANYA
1990 Dünya Kupası İtalyan seyircilerin yarattığı fantastik atmosferle canlanırken, takımların oynadığı defans ağırlıklı futbol, can sıkıcı olarak değerlendirildi. Salvatore “Toto” Schillaci’nin 6 gol atarak gol kralı olması bile İtalya’yı kurtaramadı. Finalde ise Almanya, Arjantin’i 1-0 yenerek 3. kez Dünya Şampiyonluğu ünvanını elde etti.

1994 AMERİKA

24 Finalist: Arjantin, Belçika, Bolivya, Brezilya, Bulgaristan, Kamerun, Kolombiya, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Meksika, Fas, Hollanda, Nijerya, Norveç, Romanya, Rusya, Arabistan, G.Kore, İspanya, İsveç, İsviçre, Amerika
Final:
Brezilya - İtalya: 3-2 (penaltı)
Gol Kralı:
Salenko (Rusya) 6 Gol
ŞAMPİYON BREZİLYA
SOVYET Oleg Solenko, Kamerun maçında 60 dakikada 5 gol atarak yeni bir rekorun sahibi oldu. Roger Milla Kamerun’un tek golünü kaydederken, kupaı tarihinde gol atan en yaşlı futbolcu oldu. İtalya ile Brezilya arasındaki finalde normal süre golsüz biterken, penaltılarda rakibini 3-2 yenen Brezilya, rakibini 4. kez kupaya uzandı.

1998 FRANSA

32 Finalist: Almanya, Arabistan, Arjantin, Avusturya, Belçika, Brezilya, Bulgaristan, Danimarka, Fas, Fransa, G.Afrika, G.Kore, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İran, İskoçya, İspanya, İtalya, Jamaika, Japonya, Kamerun, Kolombiya, Meksika, Nijerya, Norveç, Paraguay, Romanya, Şili, Tunus, ABD, Yugos.
Final:
Brezilya - Fransa: 0-3
Gol Kralı:
Suker (Hırvatistan) 6 Gol
ŞAMPİYON FRANSA
1998 yılında Fransa’da yapılan son kupaya ilk kez 32 takım katıldı ve bir kez daha ev sahibi takım kupayı kazandı. Fransa’nın finaldeki rakibi ise Brezilya idi. Zinedine Zidane takımını müthiş futboluyla sırtladı ve 2 gole de imzasını attı. Brezilya karşısında 3-0’lık galibiyet elde eden Fransa, tarihinde ilk kez Dünya Kupası’nın sahibi oldu.

KUPA'NIN "EN"LERİ

En çok katılan ülkeler
17 kez - Brezilya
15 kez - Almanya
15 kez - İtalya
Bir kupada en çok gol atan ülkeler
27 gol - Macaristan (1950)
25 gol - Almanya (1950)
23 gol - Fransa (1958)
En çok maç kazanan ülkeler
53 maç - Brezilya
45 maç - Almanya
38 maç - İtalya
En çok gol atan ülkeler
173 gol - Brezilya
162 gol - Almanya
105 gol - İtalya
En çok gol yiyen ülkeler
103 gol - Almanya
78 gol - Brezilya
75 gol - Meksika
En çok katılan futbolcular
5 kez - Antonia Carbajal (Meksika)
5 kez - Lothar Mathaus (Almanya)
4 kez - A Djalma Santos (Brezilya)
4 kez - Pele (Brezilya)
4 kez - Gianni Rivera (İtalya)
4 kez - Pedro Rocha (Uruguay)
4 kez - Uwe Seeler (Almanya)
4 kez - Karl Heinz Schnellinger (Alm)
4 kez - Wladislaw Zmuda (Polonya)
4 kez - Diego Maradona (Arjantin)
En çok maç oynayan futbolcular
25 maç - Lothar Matheus (Almanya)
21 maç - Uwe Seeler (Almanya)
21 maç - Wladislaw Zmuda (Polonya)
21 maç - Diego Maradona (Arjantin)
En çok gol atan futbolcular
14 gol - Gerd Müller (Almanya)
13 gol - Just Fontaine (Fransa)
12 gol - Pele (Brezilya)
Tek maçta en çok gol atanlar
5 gol - Salenko (Rusya) Kamerun'a (94)
4 gol - Butragueno (İspanya) Danimarka'ya (1986)
4 gol - Eusebio (Portekiz) K.Kore'ye (1966)
4 gol - Fontaine (Fransa) B.Almanya'ya (1958)
4 gol - Kocsis (Macaristan) Almanya'ya (1954)
4 gol - Ademir (Brezilya) İsveç'e (1950)
4 gol - Schiaffino (Uruguay) Bolivya'ya (1950)
4 gol - Leonidas (Brezilya) Polonya'ya (1938)
4 gol - Willimowski (Polonya) Brezilya'ya (1938)
4 gol - Wetterström (İsveç) Küba'ya (1938)
Gol atan en genç futbolcu
17 yaş - Pele (Brezilya)
Gol atan en yaşlı futbolcu
42 yaş - Roger Milla (Kamerun)
Kupada ilk golü atan futbolcu
Lucien Laurent (Fransa)
400. Gol: Lefter (Türkiye-1954)
1500. Gol: Caniggia (Arjantin-1994)
Son Gol: Petit (Fransa-1998)
İlk hat-trick yapan futbolcu
Guillermo St·bile (Arjantin) (1930)
İlk kalesine gol atan futbolcu
Ramon Gonzales (Paraguay) (1930)
En hızlı atılan gol
16 saniye - Vaclav Masek
(Çekoslavakya) (1962)
En hızlı hat-trick yapan futbolcu
7 dakika - Kiss (Macaristan) (1982)
En çok golün kaydedildiği maçlar
12 gol (7-5) Avusturya - İsviçre (1954)
11 gol (6-5) Brezilya - Polonya (1938)
11 gol (8-3) Macaristan - B.Almanya (1954)
11 gol (10-1) Macaristan-El Salvador (1982)
En farklı galibiyetler
10-1 Macaristan - El Salvador (1982)
9-0 Macaristan - Güney Kore (1954)
9-0 Yugoslavya - Zaire (1974)
8-0 İsveç - Küba (1938)
8-0 Uruguay - Bolivya (1950)
En yüksek seyirci rekoru
174.000 kişi Uruguay-Brezilya maçı (1950)
En düşük seyirci rekoru
300 kişi Romanya-Peru maçı (1930)
En uzun süre gol yemeyen kaleci
Walter Zenga (İtalya) 517 dakika (1990)
Futbolcu ve çalıştırıcı olarak kupayı kazanan
Franz Beckenbauer (Almanya) 1974'de kaptan, 1990'da teknik direktör,
Mario Zagallo (Brezilya) 1958 ve 1962'de futbolcu, 1970'de teknik direktör
Kupayı en çok kazanan teknik adam
Vittorio Pozzo (İtalya) (1934) ve (1938).
Kupalara en çok katılan çalıştırıcı
Bora Milutinoviç (Yugoslavya) 1986 Meksika (86), Kosta Rika (90), ABD (94), Nijerya (98), Çin (2002).
İki ülke takımında oynayanlar:
Monti Arjantin (1930), İtalya (1934)
Puşkaş Macaristan (1954), İspanya (1962)
Santamaria Uruguay (1954), İspanya (1962),
Mazola Brezilya (1958), İtalya (1962),
Prosinecki ve Jarni Yugoslavya (1990), Hırvatistan (1998)
İki ülke adına gol atan futbolcu
Robert Prosinecki, Yugoslavya (1990) ve Hırvatistan (1998)



28 Mayıs 2002
Salı
 
Künye
Temsilcilikler
ReklamTarifesi
AboneFormu
MesajFormu
Ana Sayfa | Gündem | Politika | Ekonomi | Dünya
Kültür | Spor | Yazarlar | Televizyon | Hayat | Arşiv
Bilişim
| Aktüel | Dizi | Röportaj | Karikatür

Bu sitede yayınlanan tüm materyalin HER HAKKI MAHFUZDUR. Kaynak gösterilmeden çoğaltılamaz.
© ALL RIGHTS RESERVED