Bakliyat ürünleri ithalat izni ile yüzde 50 ucuzladı. Yüksek fiyattan bakliyat stoku yapan stokçu ile marketçiler zararda

Türk mutfağının vazgeçilmez ürünlerinden olan kuru fasulye, mercimek gibi bakliyat ürünlerinin fiyatlarında eylül ayından bugüne kadar ortalama yüzde 50 oranında düşüş oldu.

Mega Center Gıda Toptancıları Başkan Vekili Adil Erbaş'ın verdiği bilgiye göre, nohut ve bulgur hariç bakliyat ürünleri fiyatları, Temmuz 2001 fiyatlarına geriledi. Bu dönemde fiyatı artan iki ürün oldu; nohut ve bulgur. Aynı zamanda gıda toptancılığı da yapan Adil Erbaş, nohutun fiyatının yüksekliğinin diğer ürünlerde olduğunun tersine ithalattan kaynaklandığını bildirdi. Erbaş, bulgurun pahalı oluşunun da Toprak Mahsülleri Ofisi'nin fiyat artırmasından kaynaklandığını belirtti.

İç talep azaldı

Adil Erbaş, bakliyat fiyatlarının ucuzlamasında ithal ürünler ve dövizdeki düşüşün en büyük etken olduğunu söyledi.

Erbaş, "Geçen yıl kuraklık nedeniyle mahsülde azalma vardı. İthalat da yasak olunca Eylül ayında fiyatlar yükseldi. İthalat yasağı 2002 Ocak ayından itibaren kalktı ve fiyatlar aşağıya doğru inmeye başladı" dedi.

İthalata piyasalarda yerli mahsül azaldığı için izin verilmek zorunda kalındığına dikkat çeken Erbaş, döviz kurları ve iç talepteki azalmanın fiyatları indirdiğini söyledi.

YERLİ FASULYE ÖLDÜ İTHAL FASULYE NİMET OLDU

Para kazanmayan üretici kuru fasulyeden iyice uzaklaşınca ithal kuru fasulye pazara hakim oldu. Yerli fasulye satışları yüzde 25'lere indi. Ürün yeterli fakat fiyat nedeniyle talep olmayınca dövizdeki dengenin bozulması yüzünden sadece fasulye işi yapan birçok firma kapısına kilit vurdu. K. Maraş, Simav, Erzincan ve Erzurum'un kuru fasulyesinin yerini Arjantin, Kanada, Çin ve Mısır'dan gelen ürünler aldı. Son 10 yılda ekim alanları yüzde 1 gerilerken verimde yüzde 9'luk artış gerçekleşti. 2000 yılında verimin yüzde 5 azalması, üretimin de 237 bin tondan 230 bin tona gerilemesine yolaçtı. Türkiye'de kuru fasulye üretiminin yüzde 30'u Kahramanmaraş, Konya ve Samsun illerinde gerçekleşiyor. Kahramanmaraş'ın toplam üretim içindeki payı yüzde 15 civarında. Tarım ülkesi Türkiye'den yapılan kuru fasulye ihracatı, yıllar itibariyle önemli dalgalanmalara sahne oluyor. 1999 yılında 24 bin 261 ton olan ihracat, 2000 yılında 12 bin 280 tona geriledi. Yani yüzde 50 azaldı.

Stoklar hâlâ erimedi

Adil Erbaş, fiyatlardaki düşüş yüzünden toptancıların büyük zararlar ettiğini bildirdi. Toptancıların, Ramazan ayından önce, kâr etme umuduyla yüksek fiyattan bakliyat stokladığını ifade eden Erbaş, "Herkes kendi büyüklüğü oranında zarar etti. Özellikle gıda stokçuları büyük ölçüde zarar etti. Fiyatlar yüksekken mal alıp, stok yapan marketler, büyük oranda zarar etti. Ben bundan para kazanacağım diyenlerin hepsi zarar etti. Bir çoğunun elinde hâlâ mal var. Stoklarını eritemediler. Birçok toptancı da kârından fedakarlık ederek, ürünleri elinden çıkardı" diye konuştu.