Büyük Türkistan Avrasya'nın olduğu kadar dünyanın da odak noktası. Çünkü kültürlerin harman olduğu bu coğrafya, Rus, Çin ve Hint toplumlarının düğüm noktası. Avrasya ekseninde İstanbul dışında Semerkant, Almatı ve Kaşgar üçgeni kadar stratejik öneme sahip başka bir coğrafya yok. Bu yüzden,  Osmanlı toprakları gibi Turan ülkesi de yapay sınırlarla bölündü.

Haritalarda Büyük Türkistan'ın yerinde Doğu Türkistan, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Kuzey Afganistan olmak üzere yedi ülke görülür. Ancak Doğu Türkistan, 1949'da kurulan Çin Halk Cumhuriyeti tarafından işgal edildi. Doğu Türkistan'daki bugünkü "Sinkiang Uygur Özerk Yönetim"i işgalden altı yıl sonra kuruldu.

Çin yönetimi, Doğu Türkistan'da bağımsızlık için direnen, özgürlükçü güçlerin Türkiye'den desteklendiğine inanıyor. Çin Cumhurbaşkanı Jiang Zemin 1988 yılı başında Türkiye'yi ziyaret ettiğinde dönemin Başbakan Yardımcısı Ecevit'le görüşmesinde, iki ülke arasındaki ilişkilerin, Türkiye'deki Doğu Türkistanlılar'ın Çin karşıtı çalışmalarından zarar görebileceği uyarısında bulundu.

Geçen hafta Türkiye'ye gelen Çin Başbakanı  Zhu Rongji, hükümet partilerinin başkanlarından Doğu Türkistan'la hiçbir şekilde ilgilenmeme konusunda tekrar güvence aldı. Koalisyon hükümetinin Çeçenistan ve Doğu Türkistan gibi bir sorunu yok. Onlar İsrail, Rusya ve Çin'le çok iyi ilişkiler içindeler, bütün dertleri, işleyemeyen demokrasiyi eleştiren Avrupa ülkeleri.

Türkiye masa tenisi diplomasisiyle başlayan gelişmeler sonucu, Batı ülkeleriyle birlikte 1970 yılında Çin'i tanıdı. Çin'le Türkiye'nin diplomatik bağları çok yeni olsa da, üçbin yıllık bir tarihi geçmişi var. Uzaydan görülen tek insan yapısı olarak bilinen binlerce kilometrelik "Çin Seddi"nin Türkler'e karşı yapıldığı söylenir.

Geçmişte Çinliler'e kendilerini savunmak için büyük duvarlar yaptıran Türkler, şimdi Doğu Türkistan'daki Uygurlar'ın temel hak ve özgürlüklerini gündeme getirmekten korkar hale geldi. Asya'nın kalbindeki Anadolu'nun sorunlarını uluslararası platformlara taşıyamayan bir Türkiye'nin, Avrupa'daki Türkler'in kültürel haklarını savunması beklenebilir mi?

Avrupa Birliği'ne karşı dayatmacı güçler, Türkiye'nin Almanya ya da İngiltere'ye değil, onların Türkiye'ye benzemesini istiyor. Bunun için de, Batı dünyasından daha çok Çin'in başını çektiği "Şangay Beşlisi"yle işbirliği peşindeler. Dayatmacı odakların Çin'in duvar örme bilgi ve tecrübesine ihtiyaçları var. Onlar da, Türkiye ile Avrupa arasına aşılmaz duvarlar yükseltme gayretindeler.

Asya ile Avrupa'yı yakından tanıyan Mehmet Öğütçü, "Geleceğimiz Asya'da mı?" isimli kitabında Avrasya ekseninde Türkiye'nin önüne çıkan tehdit ve fırsatları ele alıyor. Avrasya'nın yükselen yıldızı Türkiye'dir.

Türkiye'nin gücü, Asya'nın en Batı'sı, Avrupa'nın da en Doğu'su olmasında gizli. Türkiye Türk Cumhuriyetleri'ni Avrupa'ya, Avrupa'yı da bütünüyle çekildiği Asya'ya açacak köprü ülke. Türkiye'nin Avrupa'daki ağırlığı da kendinden değil, temsil ettiği Türk Cumhuriyetleri'nden kaynaklanıyor. Doğu Türkistan'ın ise, ayrı bir yeri ve önemi var. Çünkü "Uygur Özerk Bölgesi", geleceğin süpergücü Çin'in içinde, ama ondan ayrı bir güç odağıdır.

Taşkent'ten Semerkant'a giderken, Doğu Türkistan'ı diğer Türk Cumhuriyetlerinden Tienşan dağlarının ayırdığı görülür. Bir yanda Kaşgar bir yanda Semerkant vardır. Doğu Türkistan zengin petrol ve doğalgaz kaynaklarıyla yalnızca Çin'in değil bütün Asya'nın California'sı. Bunun için Çin ve Doğu Türkistan arasındaki çatışma 1757'den beri devam ediyor. Sultan Abdülhamit 1866'da kurulan bağımsız devlete el uzattı ve onları yalnız bırakmadı.

Doğu Türkistan Anadolu, Anadolu Doğu Türkistan'dır.

Asya'nın Avrupa'ya yürüyüşü Doğu Türkistan'dan başlar.

NAZİF GÜRDOĞAN

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu