Yılmaz YILDIZ
Yüzde 88,86 hissesi özelleştirme kapsamında ihale edilen Petkim'in tek bir firmaya verilecek olması, sanayicileri tedirgin ederken, üretim ve sanayi açısından stratejik öneme sahip petrokimya sektöründe rekabet edebilme şartlarını özel sektöre devredecek.

Petkim'in özelleştirilmesine karşı çıkan Petrol-İş Sendikası tarafından yapılan araştırma verilerine göre, stratejik öneme sahip Petkim; petrokimya, kauçuk, ambalaj, deterjan, plastik, tekstil ve kimya gibi yüksek katma değer ve istihdam yaratan sanayilerin lokomotifi rolünde.

Piyasanın tek hakimi

Petkim ürünlerinden termoplastikler, inşaat, otomobil, tekstil, tarım ve plastik sektörüne kadar çok geniş bir yelpazede girdi olarak kullanılıyor. Sektördeki KOBİ'lerin yüzde 95'i hammaddesini Petkim'den temin ederken, kurumun termoplastiklerdeki pazar payı yüzde 35, toplam üretimdeki payının ise 3'te 2 olduğu belirtiliyor.

Diğer yandan geçmişte plastik hammadde ticareti, İstanbul merkezli az sayıda üretici firma tarafından ithalata dayalı yapılmakta iken, Petkim sayesinde plastik üretim ve ticareti Anadolu'ya doğru yayıldığı, küçük firmaların bu sayede hammaddeye ucuz ve kolay ulaştıkları belirtiliyor. Bu nedenle Türk ekonomisi açısından stratejik önemi bulunan Petkim'i alacak kuruluş, aynı zamanda KOBİ'lerin rekabet edebilme şartlarına yön verecek, bir anlamda isterse piyasayı kendine mahkum edebilecek.

Yeni bir Petkim, 4 milyar $

Bu arada Petkim, 2002 yılında 962 trilyon lira ciro, 21 trilyon faaliyet kârı yaptı, devlete 12,4 trilyon lira vergi ödemesi gerçekleştirdi. Mali ekonomiye katkısı ise 254 trilyon lira olarak hesaplanıyor. Petkim kapasitesinde olan bir tesisin yeniden edinme değeri 3-4 milyar dolar dolar olarak hesaplanıyor. Bu durumda önceki günkü ihalede verilen 605 milyon dolarlık en yüksek teklifin kurumun değerinin çok altında kaldığına da dikkat çekiliyor.

Medya PETKİM'de sustu

Medyanın özelleştirme ihaleleriyle ilgili olarak izlediği çelişkili tutumlar Petkim ihalesiyle iyice ortaya çıktı. Medya organları, birkaç ay önce batak olduğu gerekçesiyle hiçbir şirketin alıcı olmadığı, Balıkesir Seka Kağıt İşletmeleri ihalesini Albayrak Grubu alınca, "SEKA Albayrak'lara peşkeş çekildi" şeklinde haberler yaptı. Oysa Albayrak Grubu ihaleyi almadan önce aynı medya organlarında SEKA'nın müşteri bulmaması eleştirildiği gibi, "SEKA'yı alan yanar" haberleri de yer almıştı.

Önceki gün gerçekleşen ve katılım şartları tartışılan Petkim ihalesini piyasa fiyatının yarı fiyatına Uzan Grubu'nun alması karşısında ise sözkonusu medya suskun kaldı. Petkim ihalesinde en çelişkili tutumu ise Doğan Grubu Medyası izledi. Dünkü Milliyet'te ihale, "Petkim ucuza gidiyor, son söz Hükümette" başlığı ile yer alırken, Hürriyet ihale için "Petkim'e en yüksek teklif Uzanlar'dan" başlığı attı. Uzanlarla kanlı bıçaklı olan Doğan Grubu gazetelerinin çelişkisi kamuoyunun dikkatini çekti.

Petkim'in avantajları

Türkiye'de petrokimyasal maddelere olan yüksek talep artış hızı, yeni yatırımlar için büyük potansiyel oluşturuyor.

Türkiye'nin; Uzakdoğu, Latin Amerika, Hindistan ve Çin gibi gelişmekte olan pazarlar içinde yer alması,

Avrupa Topluluğu ile Gümrük Birliği anlaşması,

Coğrafi konumu açıdan pazara yakın oluşu,

Mevcut her iki petrokimya kompleksinin de rafineri ile bitişik kurulmuş olması,

Petrokimyasal ürünlerde talep artışının yüksek ve kişi başına tüketimlerin dünya ortalamalarının altında olması,

Aliağa Kompleksinde dünya ölçeğinde petrokimya tesisleri kurulmasına olanak verecek alanların ve alt yapının olması

Petkim personelinin, eğitmen olarak, bilgi birikimlerini uluslararası alana taşıyan kişiler olması

Doğalgaz ve petrol kaynaklarına yakınlık

605 milyon dolar 1 aylık faiz parası

Muhasebe Finansman Öğretim Üyeleri Derneği Başkanı (MUFAD) Prof. Dr. Oktay Güvemli, Petkim'in çok düşük fiyattan satılmasını eleştirerek, ihalede verilen en yüksek teklif olan 605 milyon doların, 1 aylık faize ya da başka bir ifade ile 3-5 kişiye gideceğini söyledi. Piyasada tekel olan kamu kurumlarının özelleştirilmesinin doğru olmadığını da söyleyen Prof. Güvemli, Türkiye'de özelleştirme politikalarının raydan çıktığını ifade etti. Güvemli, "Eskiden devlete yük olan, işletilemeyen kurumların özelleştirilmesi mantığı vardı. Şimdi eline geçeni satma yarışı var. Tekel olan kuruluşların satılmaması lazım. O zaman ne yapacak küçük işletmeler? Ucuz almak için ithalata yönelecek" diye konuştu.