İftar size neyi çağrıştırıyor? Bir acı zeytin, bir tatlı hurma yahut bir bardak soğuk su, değil mi? İlk oruçların tutulduğu günlerde, kardeşleriniz ve mahalle arkadaşlarınızla birlikte sokağın camiiyi gören bir noktasına topluca mevzilenip gözünüzü minareye dikerek heyecanla bekleyişinizi, hoca görünüp daha ağzını açar açmaz da eve koşarak -sanki evdekiler ezanı duymuyormuş gibi- "Okundu! Ezan okundu!" diye bağırışınızı da hatırlıyor olabilirsiniz. Benim için iftar hâlâ, çocukluğumun o pamuktan günleri, yüreğimi güp güp ettiren o bekleyişleri ve ardından besmele ve şükürle içilen bir bardak su demek.

Ama bugünün çocukları için bu böyle olmayacak, gibi. Onlar muhtemelen iftarı 'cola'yla birlikte hatırlayacak. Zira, onların o küçük dimağları 'oruç'la 'cola'yı yanyana getiren hatta özdeşleştiren 'şirin' cola reklamlarının bombardımanı altında.

Evrenseli yerelleştirme politikası güden büyük cola şirketleri son bir kaç yıldır, açıldıkları pazarın kutsal ve kültürel değerlerine dikkat kesiliyor, reklam kampanyalarını buna göre hazırlayarak pazar paylarını artırmanın yollarına bakıyor. Yaz aylarında kumsallarda tüten o sarı sıcakta, domur domur terleyen bir bardak içinde 'özgürlüğün ve serinliğin tadı' olarak sunulan içecek, Ramazan ayında dumanı üzerinde bir pidenin yanı başında, kalabalık iftar sofralarının vazgeçilmez içeceği oluveriyor. Yazın bireyselleşmenin, özgür iradenin, 'kendin ol'un aracıyken Ramazan'da birden bire birlikteliğin, öze dönüşün, ait ve 'teslim ol'manın gereği, neredeyse tek şartı oluyor.

Televizyonlarımızda dönüp duran Ramazan'a özel cola reklamları, kurdukları iftar sofralarında kendi ürünlerinden başka -su da dahil- hiç bir içecek göstermeyerek bizi 'cola'yla oruç açmaya mecbur etmeyi deniyor. Bunu yaparken zihnimizde/pratikte Ramazan'a özel ne varsa herbirini -kendi malıymış gibi- fütursuzca kullanıyor. İftar öncesinin boşalmış caddelerini, kararmakta olan havanın kızıl-mor ışığını, şerefeleri bir bir yanan camii minarelerini, okunan ezanı, atılan topu, evlerde yaşanan tatlı telaşı kendine malzeme ediyor. Gösterdiği iftar sofraları mutlaka kalabalık oluyor, mesela. Sofrada pideden içli köfteye, sofra başında pamuk dededen şirin toruna hiç bir şey ihmal edilmiyor. İftar öncesi dakikaları sabırlı bir telaş ve içten bir sohbetle geçiren neşeli büyük ailemiz, ezanın okunmasıyla birlikte elden ele dolaşan şişeleri devirip hararetle cola içiyor!

Bu içeceği icad eden, ilk satışını 8 Mayıs 1886'da, ilk reklamını bundan 21 gün sonra yapan ve Türkiye'ye ilk defa 1964 yılında girip, aradan geçen süre içinde 40 kere büyüyerek asitli içecekler pazarında yüzde 55'lik bir payla liderliğe yerleşen Coca Cola, "yerel düşünüp yerel hareket et" stratejisi uygulayan ilk marka. Pepsi, hem pazar payı, hem de reklam stratejisi ile onu takip ediyor. Bu Ramazan Hacivat-Karagöz ikilisinden destek alan Kristal Cola da onların izinden giderek geleneksel değerleri 'cola'ya katık ediyor. Piyasaya şenlikli bir hışımla giren Cola Turka ise onların oyununu -güya- tersine çeviriyor. Yereli evrenselleştirmek yerine evrenseli yerelleştirerek göz boyuyor; cola içerek Amerikanlaşmak istemeyenlere, Cola Turka içerek Türkleşen Amerikanları göstererek bir nevi 'gaz'ımızı alıyor. Amerikalı Türk David, Ramazan'a özel reklamlarda oruç tutan ama sabırsızlığa kapılan Türklere "No ezan, no iftar" diyerek ders veriyor!

'Cola'nın adının ardına ya da önüne 'Mekke' de dahil olmak üzere ne konulursa konulsun, ben orucumu 'cola'yla açmayı reddediyorum. Ne tadını seviyorum, ne adını. Amerika'nın estirdiği terörün destekçisi, kapitalizmin ve emperyalizminin sırça simgesi olan Coca Cola başta olmak üzere tüm 'cola'ları yere çalıp herkese -acizane- ayran, şerbet ve hoşaf içmeyi öneriyorum.

FADİME ÖZKAN

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu