Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın önümdeki yıl ilköğretim okullarında okuyan 11 milyon öğrenciye ücretsiz ders kitapları dağıtılacağı şeklindeki açıklaması olumlu karşılandı. Öte yandan Milli Eğitim Bakanlığı tarafından devlet basımevleri ve özel sektör tarafından bastırılan yüz milyona yakın ders kitabının durumu da tartışılıyor. 250 trilyonluk bir pazar oluşturan ders kitapları sorunu yeni bir yaklaşımla ele alınıyor.

Karaborsa bitecek

Eğitim-Sen Genel Sekreteri Emirali Şimşek, devletin rasyonel bir yaklaşımla ders kitaplarında yüzde 50 ucuzlama sağlayacağını ve maliyetleri düşürebileceğini vurguladı. Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde olmak üzere resmi ve özel 68.9 bin eğitim kurumunda 2002 yılı verilerine göre 16.1 milyon öğrenci öğrenim görüyor. Bunun 11 milyona yakını ilköğretim okullarında okuyor.

Önümüzdeki yıl devlet 11 milyon öğrenciye ücretsiz ders kitabı sağlayarak aile ekonomisine ciddi bir katkı sağlamayı planlıyor. Geçtiğimiz yıllarda veliler bazı ders kitaplarının bulunamadığını ya da karaborsa fiyatla satıldığından yakınarak bir çözüm bulunması yönünde şikayetlerde bulunmuştu. Edinilen bilgilere göre 2001-2002 öğretim yılında kabul edilen ders kitapları sayısı 286. Bunun 229'u özel kesimce hazırlanan ve kabul edilen ders kitapları iken sadece 57'sinin Milli Eğitim Bakanlığı'nca hazırlanan ve kabul edilen ders kitabı olduğu öğrenildi. Ders kitaplarının basımı büyük bir rant alanı oluştururken, ders kitaplarının kalitesi de Milli Eğitim Bakanlığı uzmanlarınca yeniden masaya yatırılacak. Uzmanlar, "TSE ders kitaplarının basımını bazı kriterlere bağladı ama bu yeterli değil. Kağıdın cinsinin de öğrenciyi yormayacak biçimde tespit edilmesi gerekiyor. Bu tip ders kitapları çocuğun algılama sistemini olumsuz etkileyebiliyor" şeklinde konuşuyorlar.

Ders kitaplarının büyük kısmının özel kuruluşlar tarafından hazırlanması 250 trilyonluk ders kitapları pazarı doğurdu. Milli Eğitim Bakanlığı geçen yıl bakanlık yayını olarak 24.5 milyon kitap bastı. Bu rakam genel ders kitapları toplamının yüzde 30'u. Ders kitapları piyasasında 113 yayınevinin 1037, Milli Eğitim Bakanlığı'nın 554 çeşit ders kitabı bulunuyor. İlköğretimde toplam 79 ders zorunlu, 7 ders ise seçmeli okutuluyor.

250 trilyon bloke edildi

Öte yandan bir ilköğretim kitabının maliyetinin üç katına satıldığı iddiaları ders kitaplarının yeni bir yaklaşımla ele alınması gerektiğini gündeme getiriyor. Önümüzdeki yıl uygulamaya konulması beklenen ücretsiz ders kitapları için 250 trilyon liranın bloke edildiği öğrenildi. 2003-2004 öğretim yılında 91 milyon ders kitabı dağıtılması öngörülüyor. 91 milyon ders kitabı için gerekli kaynak 257 trilyon lirayı buluyor.

'Kitap maliyetleri yarı yarıya düşer'

Eğitim-Sen Genel Sekreteri Emirali Şimşek 2002 yılında ders kitaplarının maliyetinin 250 trilyon olduğunu belirterek bunun yaklaşık yüzde 30'unun devlet tarafından, geriye kalan kısmının ise özel sektör kuruluşları tarafından basıldığını söyledi. Şimşek konuyla ilgili şunları söyledi: "Aldığımız duyumlara göre önümüzdeki yıl ücretsiz dağıtılacak olan kitapların 100 trilyonluk kadarı özel kuruluşlardan alınacak. Ücretsiz kitap dağıtılmasını olumlu karşılıyoruz. Öğrenci başına 20 milyon liralık bir katkı sağlanmış oluyor. Ancak biz eğitime katkı paylarının da kaldırılması gerektiğini düşünüyoruz. Bir yandan 20 milyonluk kitap dağıtırken, ailelerden 40 milyonluk katkı payı alınmasını doğru bulmuyoruz. Eğitim zorunlu olduğuna göre, ders araçlarının temini de devletçe karşılanmalıdır. Ders kitaplarının basımı ve dağıtımı da devlet tarafından yapılmalıdır. Bu durumda maliyetin yüzde 50 düşeceğini sanıyoruz. Önümüzdeki yıl ücretsiz ders kitapları için 250 trilyon ayrıldı. Devlet basımı ve dağıtımı üstlendiğinde bu maliyet 160 trilyona, hatta daha da altına inebilir. İkinci olarak ders kitaplarının kalitesi geliştirilebilir. Ders kitapları özel sektör tarafından geç basılabiliyor, bu durumda yazılar, resimler silik çıkabiliyor. Bu da kaliteyi düşürüyor. 1. hamur kağıdın gözü yorduğu söylenebilir. Ders kitapları görsel anlamda gözü yormayacak kağıda basılabilir. Uzmanlar, öğrenci için hangi kağıt cinsinin daha uygun olduğunu belirleyebilirler. Ders kitapları göz sağlığı açısından da ele alınmalı."

ABDULLAH MURADOĞLU, İSTANBUL