Önceki gün burada yazmıştım: Türkiye'de şu sıralarda meydana gelen her gelişme, ilk bakışta ne kadar ilgisiz görünürse görünsün, Avrupa Birliği (AB) ile bir biçimde irtibatlı. O yazının mürekkebi henüz kurumadan, tam da o yazıda AB ile irtibatı kurulmaya çalışılan '23 Nisan krizi'ne ışık tutacak açıklama Brüksel'den geldi. AB Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu yetkilisi Günter Verheugen, "Türkiye ile müzakereler, siyasi şartlar yerine geldiği taktirde 2005'te başlar" dedikten sonra, en önemli siyasî konuyu da açıkladı: "Asker-sivil ilişkileri..."

Verheugen'in 'asker-sivil ilişkileri' konusunda dediklerini bir gazete haberinden okuyalım: "Türkiye'de askerlerin rolüne de değinen Verheugen, konunun hassasiyetini bildiklerini, bu yüzden de bugüne kadar fazla üstüne gitmediklerini belirtirken, 'Askerlerin rolü düzene sokulmalı' dedi. Verheugen, 'Ordunun rolü bellidir. Ordu siyasilerin kontrolünde olacak, siyasiler ordunun değil' diye konuştu. Bazı kurumlarda askeri temsilcilerin bulunmalarının izahı olamayacağını savunan Verheugen, 'Türkiye bu alanda da AB'ye uyum sağlamalı' dedi." (Milliyet, 29 Nisan 3002)

Türkiye AB üyeliği yolunda epey mesafe aldı. Bülent Ecevit hükümeti tarafından 3 Ağustos'ta çıkartılan uyum yasalarına ek olarak, Ak Parti hükümetleri de, AB ile uyum için, anayasada ve yasalarda değişiklikler yaptı. Türkiye'nin AB ile ilişkilerinin bürokratik boyutunu yürüten AB Genel Sekreterliği, şu sıralarda, bir dizi yeni düzenlemenin içinde yer aldığı '6. uyum paketi' üzerinde çalışıyor. Yeni paketle hemen her alanda AB'ye 'uyum' sağlanmış olmayacak belki; ancak, Türkiye siyasî şartlar bakımından büyük çapta AB'ye hazır hale gelecek...

Yeni paketle hangi alanlarda düzenlemelerin amaçlanacağı henüz ayrıntılarıyla bilinmiyor; ancak, bugüne kadar gerçekleştirilen değişikliklere bakıldığında, sıranın, Verheugen'in sözünü ettiği 'asker-sivil ilişkileri' konusuna geldiği anlaşılıyor. MGK'nın sistem içerisindeki 'merkezî konumu'nu geri plana çekecek ve 12 Eylül sonrası şartlarının fazlaca yansıdığı 1982 Anayasası ile o anayasaya uygun çıkartılmış pek çok yasada bulunan askerleri sivil yönetim üzerinde etkili kılmaya yarayan maddeler -mecburen- tırpanlanacak...

MGK genel sekreterinin Brüksel konuşması bu bakımdan önemli. Belçika'daki Türk derneklerinin temsilcileri önünde yaptığı konuşmada, Org. Tuncer Kılınç, AB'nin Türkiye hakkında hiç de iyi hisler beslemediği yolunda görüş serdetmiş bulunuyor. PKK'yı AB'nin azdırdığı, AB'nin Türkiye'ye düşman gözüyle baktığı görüşlerini dile getirmesine rağmen, Org. Kılınç'ın, "Ben AB üyeliğinden yanayım" demesi yine de rahatlatıcı. Aksi halde, Türkiye'nin, 200 yıldır peşine takıldığı Batı trenini asker engeli yüzünden kaçırması söz konusu olabilecekti.

Askerlerin Org. Kılınç'ın açıklamalarına yansıyan AB ile ilgili 'aykırı' düşüncelerinde, 'sivil-asker ilişkileri' ile ilgili şartlardan duyulan rahatsızlığın bir rolü var mı? Bugüne kadar, özellikle emekli generallerin ağzından tek tük itirazlar duyulsa bile, aleyhte bir kurumsal tavırdan haberdar değiliz. Türk Silâhlı Kuvvetleri (TSK) adına konuşabilme yetkisine sahip olanlar, her fırsatta, AB üyeliğinden yana oldukları mesajını vermekten geri durmadılar. '6. uyum paketi' içinde yer alması beklenen 'sivil-asker ilişkileri' ile ilgili yeni düzenlemeler, herkesin gerçek tavrını sergilemesini getirecek.

Aslına bakılırsa, AB üyeliği, Türkiye'nin gerçek anlamda demokratik bir ülke haline dönüşmesi için önemli bir fırsat. 1990'a kadar Demir Perde gerisinde bulunan Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri, son on yıl içerisinde, hızla, AB standartlarını yakalar duruma geldiler. Oralarda da ordu 'merkezî bir rol' oynuyordu; AB üyeliğini sağlama almak için o ülkelerin orduları kendilerini geriye çekmeyi bildi. TSK'nın farklı bir yol izlemesi için bir sebep bulunmuyor.

Türkiye'yi geren krizlerin sonuçsuz kalması, korkuları geride bırakıp refahı yakalayabilmek için de her alanda AB standartlarına erişmek şart.

Galiba son dönemece giriyoruz.

FEHMİ KORU

Künye

Temsilcilikler

AboneFormu

MesajFormu