Geçtiğimiz hafta, dış politika ve güvenlikte bir paradigma değişimi olduğunu Cumhurbaşkanı Erdoğan bizzat açıkladı.
Bunu, “Erdoğan tarzı” bir dış politika ve güvenlik paradigması kuruluyor diye yazdım (
). Buna örnek olsun diye verdiğim Time Dergisi kapağındaki fotoğrafın çekilme hikayesini herkes alıntı yaptı ama asıl konuyu konuşmadı.
Ancak yabancı meslektaşlarımdan bana gelen sorular arttı. Nedir bu konsept? Ne olacak bundan sonra? Yurt dışı konuyla daha ilgili anlayacağınız.
Güvenlik paradigmasının değişimi konusunda kafamız daha net ve durumu anlayabiliyoruz:
Örneklerle daha net anlayalım:
Cerablus'tan gelen IŞİD tehlikesi mi var? Oraya girdik. Fırat'ın doğusunda YPG militanları tehdit mi oluşturdu, orayı bombaladık. Musul'da IŞİD mi var, oraya kamp kurduk. Kandil'de PKK mı var, orayı vuruyoruz.
Bu durum doğal olarak başkalarının oyun planını bozuyor.
Örneğin, Cerablus hareketi, ABD'nin Suriye'nin kuzeyinde kurmak istediği PKK'ya özel devlet projesini bir anda çökertti. PKK/YPG ise Fırat'ın doğusuna çekilmek zorunda kaldı. Erbil hükümet yetkilisi, YPG/PKK'nın, son yılların en zor günlerini Suriye'de yaşadığını söyledi bana. Bu nedenledir ki ABD ile ilişkiler gergin, PKK da daha çok canımızı yakmak için çıldırıyor.
Yine Cerablus hamlesi IŞİD'in de güneye doğru gidip, el Bab'a sıkışmasına neden oldu. Ya Şam yönetimi ile anlaşacak ya da Türkiye ile savaşacak. O yüzden IŞİD de Türkiye içinde terörü arttırmak için uğraşıyor.
Düşünün bir de 90 yıl boyunca 'hiçbir şeye karışmadan, müdahil olmadan, kendi içimizde yaşayalım' demiş bir dış politika ve devlet anlayışınız var. Bu anlayışla birlikte bölgeyi, yani daha yüz sene önce size bağlı olan bu bölgeyi kaderine terk etmişsiniz. Böylece dünyada ne kadar serseri mayın varsa gelip bölgeye yerleşmiş, ne kadar emperyal güç varsa gelip işgal etmiş. Şimdi onların kurdukları oyunlar, patlattıkları mayınlar yüzünden canımız yandıkça, bağırıyoruz.
Durup, size gelip çarpacak bir belayı gözleyeceksiniz. Kurtuldunuz, ne mutlu size. Kurtulamazsanız, Diyarbakır'da, Antep'te, Ankara'da, İstanbul'da patlayacak bombalar ve saldırılarla baş edeceksiniz. Burada ağlamak serbest.
Şimdi Türkiye bu duruşunu değiştiriyor. Lakin öyle kolay değil. Siz bırakın Ortadoğu'da bir strateji oluşturmayı, şu anda Suriye'nin içinde bir strateji belirlemek bile çok zor. O kadar karmaşık, o kadar çok etken ve bilinmeyeni var ki bu denklemin. Fırat'ın doğusunda düşman olduğu ülkeyle, batısında dost olanlar var. Gelin işin içinden siz çıkın.
Ancak fotoğrafın tamamını görerek Ortadoğu'nun tamamında bir strateji kurmak zorundayız. ABD ve Rusya, İran'ın güdümünde, oyundan oyuna sürüklenip duruyor. Sonunda 6 ülkeyi ateşe verdiler, yüzbinlerce insanı öldürdüler.
Nasıl olacak diye soracak olursanız, buna Türkiye'nin birikimi ve tecrübesi yeter derim. Sadece cesareti yoktu, bunu da Cumhurbaşkanı Erdoğan herkese aşıladı sanırım.
Size bu arada iki önemli yazı okumanızı tavsiye ederim. Biri (Taha Akyol'un beni uyarmasıyla fark ettiğim)
makalesi (
), diğeri de Dışişleri Bakanlığı eski Müsteşarı
röportajı (
).
