TAHRAN- Türkiye'nin Tahran Büyükelçisi Turan Moralı, İran ve Türkiye'nin, ilişkilerdeki "sürekli kriz yönetimi durumundan" çıkmak istediğini söyledi. Dün Tahran'da başlayan İran-Türkiye Ticari ve Ekonomik İlişkiler Semineri'nde yaptığı konuşmada Moralı, iki ülke arasında zamanla oluşan yanlış anlamalardan sonra şimdi, iki tarafta da "iki ülke arasındaki sürekli 'kriz yönetimi' durumundan çıkmak konusunda temel bir görüş birliği oluştuğunu" belirtti. 150'yi aşkın Türk sanayici ve işadamı ile 600'e yakın İranlı işadamının katıldığı seminerin "bu görüş birliğinin bir göstergesi" olduğunu belirten Moralı, İran Dışişleri Bakanı Kemal Harrazi'nin son Türkiye ziyareti sırasında iki ülke işadamlarının başarılı görüşmeler yaptığını kaydetti ve "dolayısıyla iki ülke toplumu siyasi gelişmelerin önüne geçti" dedi.

İran'da yeni göreve başlayan 6. Meclis'in, Türkiye'de takdirle izlenen Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'nin reform programlarına büyük destek vereceğini kaydeden Moralı, "Türkiye-İran ilişkilerinin önünün ekonomik çerçevede açılması ve ticari ilişkilerin ikili ilişkilerin lokomotifi olması açısından önümüzdeki dönemde büyük bir potansiyel var" dedi.

"Kriz çıkaranlar içimizde"

İkili ilişkilerde, karşılıklı yanlış anlamalardan kaynaklanan "patolojiler" olduğuna dikkat çeken Moralı, "çünkü zamanla Türkiye'de İran'ın mal ihraç etmek yerine devrim ihraç etmek istediği düşüncesi egemen oldu. Ben bunun doğruluğu ya da yanlışlığını tartışmıyorum. Ancak niye böyle bir düşünce çıktı konusu önemlidir" diye konuştu. "Eğer endişeler abartılı bir savunma refleksi sistemine dönüşürse, sorun var demektir. İki ülkede de böyle bir savunma refleksi ortaya çıktı" diyen Moralı, "rejim bağdaşmazlığından birbirimizi korumak için iki millet birbirini tanımaz duruma geldi. Bu da medyada bir soruna yol açtı. Olaylara olumsuz bakışla bakıldı ve sebeplerle sonuçlardan uzaklaşıldı. Herkes önyargılarla olayları ele almaya başladı" dedi.

Moralı, şunları söyledi: "Türk tarafında şöyle bir şikayet seziyorum. İran bizim şikayetlerimiz konusunda çok katı ve ayrıntısız cevaplar veriyor. 'Sınır bölgesinde PKK militanı yok diyorlar.' 'Bu siyonizmin eseri, aramızı bölmek isteyenler var' diyorlar. Türkiye ile İran'ın arasını Siyonistler bozamaz. Derin dostluk bağlarımız, aramızın öyle kolayca 3. bir ülke tarafından bozulmasına izin vermez. Bunları bozmak isteyenler muhtemelen bizim içimizdedir. Ve eğer böyle ise bu çok ilkel bir zihniyet. Bunu aşmamız lazım."

Dostluk yüzlerce yıl daha devam edecek

İran Ticaret, Sanayi ve Maden Odaları Başkanı Ali Naki Hamuşi, geçici siyasi sorunlar ve duygusal siyasi tutumların İran ile Türkiye arasındaki ticari ilişkileri etkilemeyeceğini söyledi. Hamuşi, "Türkiye'de bazı İran vatandaşlarına uygulanan sınırlamaların ve zorlukların ortadan kaldırılmasını ve bir daha böyle sorunlarla karşılaşılmamasını ümit ettiğini" belirtti. "Umarım bize hak verir ve bunu içişlerinize karışmak olarak görmezsiniz" diyen Hamuşi, siyasi ilişkilerdeki iniş çıkışların ticari ilişkileri etkilememesi gerektiğini belirtti ve Türk ticaret heyetinin ziyaretinin iki ülke ticari ilişkilerinde dönüm noktası olmasını ve yeni bir sayfa açmasını ümit ettiklerini belirtti.

Seminerde konuşan Dış Ticaret Müsteşarı Kürşat Tüzmen ise 150'yi aşkın Türk sanayici ve işadamından oluşan büyük bir heyetle Tahran'a gelmiş olmamız, "İran'la ticari ilişkilere verdiğimiz önemin göstergesidir" dedi. "İyi komşuluk kadar, iki ülkenin refah düzeyinin geliştirilmesi de bizim asıl hedefimiz olmalıdır" diyen Tüzmen, "İran bizim yüzlerce yıllık dostumuzdur ve yüzlerce yıl daha dostumuz olmaya devam edecektir" diye konuştu.