Stratejik tahmin ve tahliller'de bulunan Amerikan kuruluşu Stratfor'da dün yayımlanan bir analizde, Türkiye ekonomisinin küçülmesiyle birlikte Türkiye'nin Azerbeycan, Mısır, İran ve Türkmenistan'la birlikte planladığı doğal gaz boru hattı projelerinin ertelenmesi veya iptal edilmesinin gündeme geldiğini belirtti. Analizde, bunun sonucu olarak hem Türkiyenin, hem de Batı Avrupa ülkelerinin ekonomilerinin Rusya kaynaklı doğal gaza ve bunun getireceği siyasi sonuçlara dayanmak zorunda kalacaklarını vurguladı. Türkiye ekonomisi uçurumun ucunda beklerken, ne İran ile ne de diğer ülkelerle yapılan doğalgaz boru hatlarının yakın gelecekte tamamlanmaları olasılığı çok küçüktür. Çünkü, bu projeler Türkiye'nin ve bu bölgedeki doğalgaz kaynakları üzerindeki Rusya hegemonyasına karşın en önemli girişimiydi. Rusya'nın bölgedeki de facto yayılımı, Rusya'nın Hazar Havzası, Türkiye ve hatta Avrupa Birliği üzerinde etkisinin artmasıyla sonuçlanacaktır.

Türkiye, Gazprom'a hapsolacak

Uzun vadede enerji kaynakları birden fazla ülkeye yaymak hedefiyle yola çıkan Türkiye, her geçen gün, kendisini daha çok Gazprom'un ve onun Kremlin'ki efendilerinin merhametine hapsolmuş hissediyor. Türkiye'nin yeni boru hatları projelerini de facto olarak terketmesi, bölge çapındada yankılanacaktır. Türkiye'ye direkt olarak bağlanan bir ihracat rotasının olmaması, ekonomileri petrole bağımlı olan Azerbeycan ve Türkmenistan'ın gazlarını ihraç edebilmeleri için hemen tamamiyle Rusya'nın altyapısına ve aracılara bağımlı kalacaklardır. İran-Türkiye boru hattınında, sürekli sorunlu olan İran-Türkiye ilişkilerinde de potansiyel etkin bir rolü olabilir. Gaz boru hattında ortak bir çıkarın olmaması, iki ülkenin dostane ilişkiler geliştirme noktasında bir sebepleri daha ortadan kalkmış olacaktır. Belki de, Türkiye'den sonra bu işteki en zararlı taraf Avrupa olacaktır. Eğer bütün hatlar, planlandığı üzere bina edilseler, Avrupa, Türkiye'nin ihtiyaç fazlası tüm gazını almak için sırada bekleyecekti. Bu, Avrupanın tedricen artan gaz ihtiyacı giderirdi. Hemde Gaz ihtiyacını karşılmak için sadece Rusya'ya bağımlı olmamak arzusuda gerçekleşirdi. Şimdi, Türkiyenin olsa bile, çok az ihtiyaç fazlası olacaktır. Bu, Avrupayı Türkiye ile aynı pozisyonda bırakıyor: Her geçen, Rusya'nın ne olacağı bellisiz ve her zaman beraberinde politik maliyeti olan gaz arzına bağımlı hale gelecekler.

Dört bir yanımız boru projesi

Turkiye, Türkiye'yi Azerbeycan, Mısır, İran, Rusya ve Türkmenistan'a bağlayacak altı doğalgaz ihracat sistemini aynı anda kurmanın yollarını aramaktadır. Bunlardan sadece ikisinin önümüzdeki birkaç yıl içinde tamamlanma ihtimali var. İki sistemde, ABD Enerji Departmanı'na göre Gazprom'la imzalanmış ve halihazırda Türkiye'nin doğalgaz ihtiyacının %70'ni karşılamaktadır. Birinci proje, Ukrayna, Molavya, Romanya ve Bulgaristan'dan transit geçen Trans-Balkan hattının yeniden yapımını içeriyor. Ankara, bu hatta bağımlı kalmaktan hoşlanmıyor. İkinci proje ise, teknik olarak çok zor olan 'Mavi Akım' projesidir. Bu projede şuan faaldir ve Karadenizin altından geçecek olan bir boru hattını ihtiva etmektedir. 3 Milyar dolarlık maliyeti ile 'Mavi Akım' çok pahalı, ama, projenin karada olan Türkiye ve Rusya'daki bölümleri tamamlanmış durumdadır.