Anadolu liseleri ve özel liseler, üniversiteler ve dil okullarında okutulan bazı ithal kaynak kitaplarının Türkiye'nin ekonomik şartlarında öğrencilere ve velilere büyük mali yük getirdiği belirtiliyor. İthal kitapların orijinalinin telif haklarına sahip olan yayıncılar, korsan yayıncılığa veryansın ederken, veliler kitapların pahalılığından şikayet ediyor. Diğer taraftan eğitim sendikaları velileri yerli kitaplar için Milli Eğitim Bakanlığı yayınlarına yönlendiriyor, ama özel yayın şirketleri de Milli Eğitim Bakanlığı'nı haksız rekabet ortamı yaratmakla suçluyor. İşte yeni eğitim-öğretim yılının başlamasıyla gündeme gelen ithal-yerli kitap tartışmasının Yeni Şafak'ın araştırmasına yansıyan boyutları:

İthal kitaplar: Ders kitabı yayıncılığı ile ilgili en büyük tartışma yabancı dil kaynak kitabı olarak gösterilen ithal kitaplar üzerinden yürüyor. Türkiye'de yabancı ders kitabı satan İngiliz Cambridge ve Oxford Üniversitesi Yayınları, Longman, MacMillam ve Yunan piyasasında büyüyüp Türk piyasasına giren Express gibi yayınevleri bulunuyor. Türkiye'de yabancı ders kitapları piyasasının her yıl 10 milyon dolarlık bir hacmi var. Yabancı yayın şirketleri, korsan yayıncıların 2-3 trilyonluk bir pazarı kontrol ettiğini söylüyorlar. Bu -fiyatlar hesaba katılırsa- gerçek yayıncıların satışının üç-dört katı demek.

'Shop'tan dev holdinge

Yalnızca İngilizce eğitim değil, eğitim eksenli yayıncılıktan ötürü ekonomisine büyük gelir sağlayan İngiltere Türkiye'deki piyasanın da lideri. Türkiye'de kitapları satılan yabancı yayıncılardan biri Longman. Thomas Longman'ın 1724'te bir liman kentinde küçük bir dükkan açıp kitap satmasıyla kurulan şirket bugün dünya piyasasında önemli bir yere sahip. Longman'ın Türkiye'de altı ofisi ve ürünlerin dağıtımını yürüten 19 acentası bulunuyor. Bir diğer büyük yayıncı Cambridge Üniversitesi Yayınları ise 1534'te kuruldu. Bugün dünyanın en çok büyük İngilizce eğitim yayıncılarından biri. Cambridge'in Türkiye Bölge Müdürü John Moorcroft, Yeni Şafak'a yaptığı açıklamada pekçok yayınevi yetkilisi gibi korsan yayıncılıktan yakındı. Moorcroft, tüm dünyada faaliyet gösteren yasal bir yayınevi olarak vergileri, dağıtım ücretlerini kapsayan geniş bir gider tablosuna sahip olduklarını belirterek, "En temel sorunu korsan yayıncılığın varlığından ötürü yaşıyoruz. Onlar bizden yüzde 40-50 fiyat indirimle satış yapıyorlar. Sözgelimi 10 pound'a (25 milyon civarı) sattığımız bir kitabı onlar 6 pounda (15 milyon civarı) satıyor. Hiçbir vergi ödemiyorlar. Ve kaybeden biz oluyoruz"

İthal kitapları yayınlayıp Türkiye'de satan bir başka büyük yayınevi Oxford Üniversitesi Yayınları'nın Satış Müdürü Mutlu Keçeli şöyle diyor: "Yabancı dilde eğitim kitaplarının yarattığı pazar abartıldığı kadar büyük değildir. Buradaki fiyatları İngiltere'dekinin üçte ya da ikide biri olarak ayarlıyoruz. Üstelik pazarın yüzde 70-80'i korsan ve ikinci el kitapçıların elinde."

YERLİ KİTAPTA DA SORUN VAR!

İthal kitaplarla ilgili sorunların benzerlerini yerli kitap piyasasında da görmek mümkün. Bir yayınevi yöneticisi, Milli Eğitim Bakanlığı'nın kitapların seçiminden fiyat belirlenmesine kadar (özel yayıncıların bastığı kitaplar dahil) ders kitabı satış sürecini tamamen kontrol altında tuttuğuna dikkat çekiyor. Aslında ders kitaplarıyla ilgili tartışmanın düğümlendiği nokta, Bandrol Yasası'nın da çıkmasına gerekçe olan korsan yayıncılık olgusu. Satışlar bandrollü olduğu için bu süreç korsandan çok, kayıtdışı satış süreci olarak adlandırılıyor. Bandrol yasası çıktıktan sonra eski kitapları depolayan şirketler, Milli Eğitim'in listesine dahil olan kitapları okul önlerine ulaştırıyor. Bu kitapların kayıtdışı bir şekilde satılışı yalnızca özel şirketler tarafından değil, bazı yerel belediyelerce 'eğitime katkı' amacıyla da yapılıyor. Bu gelişmeler üzerine Türkiye'de ders kitabı basan irili-ufaklı 50'ye yakın yayınevi küplere biniyor. Velilerin bu konudaki kaygıları ise tamamen farklı. Onlar da ithal kitapların ya da özel sektör tarafından basılan yerli kitapların fiyatlarının pahalılığından şikayet ediyorlar. İthal ve yerli kitaplarla ilgili fiyat tartışmaları sorunlar çözülmediği sürece önümüzdeki yıllarda da devam edeceğe benziyor.

FERHAT ÜNLÜ, İSTANBUL

« Geri Dön