Yeraltındaki maden hazinesi atıl beklerken Türkiye IMF ve uluslararası finans kuruluşlarından borç para almak için ekonomiyi IMF'nin programlarına mahkum ediyor. Türkiye'nin ham petrol ve doğalgaz dışında 2.2 trilyon dolarlık maden zenginliği bulunuyor. Bu miktara ham petrol ve doğalgaz dahil edildiğinde 2.3 trilyon dolara ulaşıyor.

Bu zenginliğin dörtte üçü bor, kireç taşı, mermer, linyit, yapı taşları, dolomit ve zeolitten oluşan 7 madene ait durumda. 10 milyar dolardan fazla potansiyele sahip 18 madeni bulunan Türkiye'de en zengin potansiyel 356 milyar dolarla bor, 300 milyar dolarla kireç taşı, 250 milyar dolarla mermerde görülüyor. Türkiye'nin çok zengin linyit kömürü yatakları (234.4 milyar dolarlık) da bulunuyor.

Petrol işinin yüzde 72'si TPAO'da

Enerji Bakanlığı Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (PİGM) verilerine göre, 2000 yılı sonu itibariyle Türkiye'de 852.1 milyon ton ham petrol, 14.9 milyar metreküp de doğalgaz rezervi var. Ham petrol rezervlerinin yaklaşık değeri 127 milyar, doğalgaz rezervlerinin yaklaşık değeri ise 1.5 milyar doları buluyor. Bu yatakların büyük bölümü (yüzde 72.06) doğrudan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'na (TPAO), yüzde 1.29'u ise TPAO'nun ortak olduğu iki şirkete, yüzde 17.93'ü N.V. Turkse Perenco'ya, yüzde 7.58'i Petrom E.M.I. Dorchester şirketlerine ait bulunuyor.

Bu arada, en son Diyarbakır'ın Ergani ilçesi Gökiçi köyünde bulunan petrolün gravitesinin 34 olduğu, Arap Light (Hafif Arap petrolü) türündeki petrolün oldukça kaliteli olduğu belirtiliyor. 2550 metrede petrole rastlanan bu kuyuda üretime başlanırken, yetkililer, 4 kilometre ileride bir kuyu daha açılacağını bildirdiler. Sonuçlar olumlu çıkarsa bölge, TPAO'nun Diyarbakır'daki 7., Türkiye genelindeki 46. petrol sahası olacak.

Buna karşın Türkiye'de 1000 ile 3541 metre arasında yüzlerce kuyuda petrol üretimi yapılıyor. 2000 yılı sonu itibariyle Türkiye'de 101 petrol sahası var. Bunlardan 24'ünde üretim yapılmıyor.

Karadeniz'in dibinde uranyum

Buna göre, hiçbir yeni petrol kaynağı bulunmasa bile, yıllık tüketimi 31.3 milyon ton olan Türkiye'nin, mevcut rezervleri üretilebilse, mevcut tüketim miktarıyla 27 yıl, Enerji Bakanlığı'nın tüketim artış hızı hesabıyla 16 yıl yetebilecek durumda. Enerji Bakanlığı, halen 31.3 milyon ton olan petrol tüketiminin 2010 yılında 49.3 milyon tona, 2020 yılında 69.1 milyon tona yükseleceğini öngörüyor.

Sadece kalan üretilebilir petrol rezervleri dikkate alındığında bile üretim miktarı en az 4 milyon tona çıkarılabilir. Mevcut üretimle üretilebilir rezervler 15 yıl yetiyor. Buna karşın, ABD'nin mevcut üretimi ile rezervleri 10 yılda bitecek. Ayrıca Türkiye'nin topraklarının önemli bir bölümünde araştırma yapılmamış durumunda. Karadeniz, Doğu Akdeniz ve Ege Denizi dibinde önemli miktarlarda ham petrol ve doğalgaz yatakları olduğu öne sürülüyor. Karadeniz dibinde büyük uranyum yatakları bulunduğu iddiaları da var.

Bununla birlikte, en son bir Avustralya şirketi olan Amity Oil İnternational Pty. Ltd. ile TPAO'nun birlikte kurduğu Avustralya-Türk Ortak Girişimi tarafından, keşfedilen ve ticari doğalgaz üretimine hazır hale getirilen Tekirdağ-Göçerler Doğalgaz Sahası'na karşın, Türkiye'de henüz saptanmış zengin doğalgaz yatakları bulunmuyor.