Dövizle borçlanma hakkındaki 04.09.2003 tarihli yazınızı okudum, kanun değişikliğini anladım ama yazının son paragrafı beni düşündürüyor. Ben 1992-1996 yılları arasında yurtdışında çalıştım ve borçlanmak istiyorum, bu mümkün olmayacak mı? SSK, kanun değişikliğine rağmen, gayri kanuni şartlar istiyor, yani kesin dönüş ve 2 yıl şartları kanuna aykırı. Lütfen nasıl hareket edeceğimi net olarak belirtin.

*Bilindiği üzere, Anayasa Mahkemesi, Kartal İş Mahkemesi'nin başvurusu üzerine, 12.12.2002 tarih, E.2000/36 ve K.2002/198 sayılı Kararı'yla, 3201 sayılı Yurtdışı Borçlanma Kanunu'nun bazı ibarelerini iptal etti ve iptal kararı, 25.04.2003 tarih ve 25089 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı. Fakat SSK, Bağ-Kur ve TC Emekli Sandığı bu karar hiç alınmamış gibi davranmayı sürdürdü. TBMM, daha sonra 4958 sayılı Kanun'un 56. maddesiyle 3201 sayılı Kanun'un bazı hükümleri iptal edilen 3. maddesini değiştirdi. 'Başvurulacak kuruluşlar' başlıklı 3. maddede yapılan düzenlemeyi tekrar edersek; 1) Halen yurtdışında bulunanlar, a) Yurtdışına çıkmadan önce Türkiye'de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tâbi çalışması olmayanlar Sosyal Sigortalar Kurumu'na, b) Yurtdışına çıkmadan önce Türkiye'de son defa prim, kesenek ve karşılık ödenen sosyal güvenlik kuruluşuna, c) Ev kadınları Bağ-Kur'a, yazılı olarak müracaat etmek suretiyle borçlanabilirler. 2) Türkiye'ye döndükten sonra yurtdışında geçen hizmetlerini borçlanmak isteyenler, a) Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tâbi olmayanlar, Sosyal Sigortalar Kurumu'na, b) Müracaat tarihinde çalışmakta olanlar tâbi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna, c) Başvuru tarihinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmamakla birlikte yurda dönüş tarihinden sonraki çalışmalarından dolayı son defa tâbi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna, d) Hizmetlerinden bir kısmı yurtdışında iken borçlananlardan kalan hizmetlerini yurda dönüş yaptıktan sonra borçlanmak isteyenler ilk borçlanmayı yapan sosyal güvenlik kuruluşuna, e) Ev kadınları Bağ-Kur'a, yazılı olarak müracaat etmek suretiyle borçlanabilirler. 3) Hak sahiplerinin borçlanması, yurtdışında çalışmakta iken veya yurda dönüş yaptıktan sonra ölenlerin hak sahipleri ilgili sosyal güvenlik kuruluşuna müracaat etmek suretiyle bu kanunla getirilen haklardan yararlanırlar.

Ziya Perver'in 30.08.2003 tarihli Zamanída yazdığı gibi, Kanun, bu şekilde değiştirilmesinden sonra Anayasa Mahkemesi'nin kararına uygun hale geldi. Bundan sonra SSK Başkanlığı, uygulama hakkında 3-17 ek sayılı genelgeyi çıkardı. Genelge, Anayasa Mahkemesi'nin kararı ve 4958 sayılı Kanun'un zikredilen hükümlerine rağmen, kesin dönüşten itibaren 2 yıl içinde başvuruda bulunmayanların başvurusunu kabul etmemeyi düzenledi. Halbuki kanımızca dövizle yurtdışı borçlanması yapmak isteyenlerde 2 yıllık süre şartıyla, yurda kesin dönüş şartı bulunmamaktadır. SSK, sözkonusu genelgeyi değiştirerek, bu aksaklığı gidermelidir. Yazılı başvurunuza rağmen, SSK, borçlanmanızı kabul etmiyorsa red yazısına dayanılarak İş Mahkemesi'nde dövizle borçlanma işleminin kabulü hakkında dava açılması gerekmektedir. Nasıl ki önceden de yargı, yanlış uygulamayı düzeltme yolunu açmışsa, şimdi de bu yönde karar verebilecektir.

Gurbetçilerin emekliliği

Babamın emekliliği hakkında bilgi edinmek istiyorum. Babamın doğum tarihi 1932, yaşı 71. Babam, 1952'de S.S.K numarasını TÜRKİYE'den almış 3-4 sene sigortalı çalışmış ve sonra ALMANYA'da çalışmaya başlamış ve 20 sene sonra kesin dönüş yapmış; fakat dönüş yaptığı tarihten itibaren 2 yıl içerisinde Türkiye'den günlüğüne 2 $ (dolar) ödemek kaydıyla 3600 işgünü priminin dolması için müracaatta bulunmamıştır. Bundan dolayı SSK'ya yazılı müracaatımızda bu hakkını kaybettiğini tarafımıza sözlü olarak ifade ettiler. Bugünlerde çıktığı söylenilen SSK AFFI'ndan faydalanabilir mi? Hakları var mıdır?

Yukarıda yazdığımız bilgileri, burada tekrarlamamız gereksiz. Okuyucumuzun babasının dövizle yurtdışı borçlanması yapabilmesi için aynı yolu izlemesi ve gerekiyorsa dava açması gerekmektedir. Bu yönde olumlu gelişme sağlandığında, sigortalılık süresi ve yaş yönünden bir sorunu olmadığından, 3600 prim ödeme gününü doldurmasıyla yaşlılık aylığına hak kazanacaktır.

Yurtdışında çalışanların emekliliği

Kasım 1959 doğumluyum. Suudi Arabistan'da öğretim üyesi olarak 20 yıldır görev yapıyorum ve çalışmayı halen sürdürüyorum. Türkiye'deyken 01.08. 1980 tarihinde SSK sigortalılığım gerçekleşti ve 100 günü aşan prim ödeme günüm var. Dövizle borçlanma imkanından nasıl yararlanabilirim?

Artık sözkonusu borçlanma için yurda kesin dönüş şartı bulunmamaktadır. Yurtdışına çıkmadan önce SSK'ya prim ödendiğine göre, bu Kurum'a borçlanma başvurusunda bulunulması gerekmektedir. Borçlanma talep dilekçesine, yurtdışındaki çalışmasına ilişkin belgenin, onaylı nüfus hüviyet cüzdanının, pasaportun künye bölümüyle yurda giriş-çıkış tarihlerini gösterir sayfalarının noterlikçe onaylı örneğinin eklenmesi gerekmektedir. Böylece ilgili sosyal güvenlik kuruluşuna yurtdışı hizmetlerinin borçlanması yapılabilecektir. Okuyucumuzun borçlanma durumuna göre yaşlılık aylığını hakedişi belirginleşecektir. Sosyal Sigortalar Yasası'nın 23.05.2002 tarih ve 4759 sayılı Yasa ile değişik Geçici 81/B-b. maddesi hükmüne göre, 25 yıllık sigortalılık süresini, 45 yaşını ve en az 5000 prim ödeme gününü tamamlaması gerekmektedir. Eğer dövizle borçlanma yoluyla en az 5000 prim ödeme gününü doldurursa, 45 yaşını daha önce dolduracağından, 25 yıllık sigortalılık süresini dolduracağı 01.08.2005 tarihinden sonra yaşlılık aylığına hak kazanacaktır. Ancak bu aylığa hak kazanmasına rağmen, talep etmeyerek yurtdışında çalışmasını sürdürmesi mümkün olduğu gibi, borçlanmasını dönüşe yakın süreçte tamamlayarak yaşlılık aylığını talep etmesi de mümkündür.

1985-1987 yılları arasında Suudi Arabistan'da çalışan bir işçi, sigorta primlerini Suudi Arabistan'da ödemiş ve ardından Türkiye'ye döndükten sonra Suudi Arabistan Hükümeti banka havalesiyle prim toplamlarını iade etmiştir. Kişinin, bu 2 yıl dikkate alınmaksızın, emekliliğine 1 yıl kalmıştır. Bir yıl süreyi, primini ödemek suretiyle emekliliği için saydırabilir mi ?

Okuyucumuzun sorunu, yukarıdaki değerlendirmeler doğrultusunda, SSK kabul etmediğinde Yargı'da çözümlenebilecektir. Yazılı talebine rağmen, yani bir (1) yıllık dövizle yurtdışı hizmet borçlanması yapma talebine rağmen, SSK olumlu cevap vermezse -ki mevcut genelgeye göre olumlu cevap vermeyecektir- konunun İş Mahkemesine götürülmesi gerekmektedir.

TAHSİN SINAV

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu