Rusya'nın petrol devi Yukos'un sendelemesi bir anda kriz söylentilerine sebep oldu. Türkiye'deki borsa düştü. Dolar ise aldı başını gitti. Rusya'da ise tam tersi oldu. Dolar yüzde 10 oranında değer kaybederken, Yukos hisselerinin dışındaki hisse senetlerinde artış gözlendi. Hadi bakalım ekonomistler bunun açıklamasını nasıl yapacak?

Rusya'da dolar düşerken, Türkiye'de neden yükseliyor. Yukos'un sendelemesi Türkiye'deki borsayı neden bu kadar ilgilendiriyor tam olarak anlaşılmış değil. Ancak ortada bir gerçek var, süpekülatörler yine iş başında idi ve Yukos'u bahane ederek milyarlarca doları cebe indirdi.

Yukos olayı aslında Rusya'nın iç meselesi. Konu tamamıyla siyasi. Operasyon şirkete değil kişilere karşı yapıldı. Yukos'un başkanı Mihail Hodorkovskiy'nin içeri alınması aslında Berezovskiy ve Gusinskiy'i olayının devamı. Benzer operasyonlar onlarada yapılarak, siyasi etkinlikleri kırılmak istendi. Bir bakıma başarı da sağlandı.

Yahudi asıllı işadamı olan Mihail Hodorkovskiy'ye yapılan operasyonun iki sacayağı var. Birincisi, oligarhlara açılan savaşın devamı. İkincisi ise önümüzdeki yıl yapılacak olan devlet başkanlığı seçimleri.

Öncelikle oligarh meselesini ele alacak olursak, Berezovskiy'nin de içinde olduğu bir grup işadamının Putin'e karşı darbe hazırlığı içinde olduğuna dair iddialar ortaya atılmıştı. Bununla ilgili sembolik olarak birkaç Rus işadamı içeriye alındı. Kısa zamanda bırakılmalarına rağmen, işin peşini bırakmayan Putin, milli gelirin büyük bir kısmını elinde tutan oligarhlara resmen savaş ilan etti.

Putin'in amacının, ekonomik dengeleri elinde tuatanların siyasi etkinliklerini kırmak olduğu bilinmekte. Aslında haksız da değil. Paranın patronlarının amacı ise, kendilerine en yakın adamı işin başına getirmek olduğu aşikar. Bunun için Putin, Devlet Başkanı olur olmaz, ilk işi siyasi nüfuza sahibi olan oligarhlarla mücadeleye başladı. Öncelikle medya güçlerini kırarak, siyasi propagandalarını engelledi.

Daha sonra ekonominin can damarları olan bankalar operasyonunu yaparak, devletten başka bir gücün olmadığını gösteren Putin, şimdi de doğrudan siyasi gücü elinde tutan oligarhlarla mücadeleye başladı.

Bundan dolayıdır ki Yukos olayı da tamamıyla siyasi bir operasyonn devamı olarak ortaya çıktı. Çünkü, doğrudan ya da dolaylı olarak Berezovskiy'nin başında olduğu Liberal Demokrat Partisi'ne (LDP) yardım ettiği tespit edilen Yukos'a böyle bir operasyon yapıldı. Önümüzdeki yıl başkanlık seçimleri sırasında LDP'nin güçlü olmaması ve Fransa'da kaçak yaşayan Berezovskiy'nin tekrar Rusya'ya gelmemesini sağlamak olduğu yapılan siyasi yorumlar arsında yer alıyor.

Türkiye'ye yansıyan yönü ise anlaşılmadı. Rusya'daki rüzgar Türkiye'de neden fırtına oldu konusuna Rus ekonomistler de anlam veremedi. Çünkü Yukos'un doğrudan Türkiye'ye yatırımı yok. Ve Türk ekonomisi de ona bağımlı değil. Bana göre o günkü spekülasyon olayı incelenmeli ve milyarlarca doların kimlerin cebine gittiği ortaya çıkarılmalı.