ALİ MURAT GÜVEN / HABER MERKEZİ
Nüfusun yüzde 60'ını aşkın bir bölümünün hayatı boyunca hiç uçağa bin(e)mediği Türkiye'de, bazı özel havayolu şirketlerinin kısa süre önce başlattıkları "süper indirimli" iç hat seferleri, yoğun ilgi ve coşkunun yanısıra derin bir kuşkuyla da karşılanmaya başlandı.

Bu konudaki en radikal tepkiler ise Uçak Teknisyenleri Derneği'nden (UTED) geliyor. Yolcu uçaklarının periyodik bakım ve onarımları alanındaki yetişmiş insan gücünün en etkin biçimde temsil edildiği sivil toplum örgütü olan UTED, bu konudaki ciddi çekincelerini son olarak derneğin aylık yayın organı "UTED Magazine"de kamuoyuna aktardı.

Dernek Başkanı Sefa İnan imzasıyla yayımlanan "Denetime Dikkat" başlıklı yazıda İnan, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım'ın "Herkes uçağa binecek" sloganıyla şekillenen kampanyasını özünde son derece iyi niyetli bulduklarını ve içtenlikle desteklediklerini belirterek şunları söylüyor:

"69 milyon liraya İstanbul-Ankara uçuşu yaptırmaya çalıştığınızda, bugünkü koşullarda bunun 50 milyonu vergiler, 15 milyonu da kişi başına düşen yakıt maliyeti olduğundan, yolcuyu topu topu 4 milyon liraya uçuracaksınız demektir. Dikkat ediniz, bu kabaca hesaba en önemli maliyet kalemlerini oluşturan teknik bakım, uçak kira bedelleri ve amortismanı henüz katmadık. Vergileri düşürüp yakıt fiyatlarını uygun hale getirseniz bile, yolcu doluluk oranlarınızın hem gidişte hem de dönüşte çok yüksek olması gerekir. Bu yüzden, sözkonusu girişimler günümüzün işletmecilik koşullarında tatlı bir hayâlden farksızdır."

Kimler damping yapıyor? İç hatlarda indirimli uçuş atağını başlatan ilk özel havayolu şirketi Fly Air oldu. 20 Ekim'de gerçekleşen 69 milyon lira bilet ücretli İstanbul-Trabzon seferiyle havayolu taşımacılığında yeni bir dönemin kapılarını açan bu kuruluş, fiyat politikasının gerçekçi olmadığı yönündeki yoğun eleştirilere rağmen tarifeli seferlerini şimdilik bu düzeyde fiyatlar üzerinden sürdürüyor. Fly Air'in yanısıra, sivil havacılıkta ondan daha kıdemli bir şirket olan Onur Air de indirimli iç hat uçuşları konusundaki son hazırlıklarını tamamlamış durumda. "Uç Türkiye Uç" sloganıyla damping yapan Onur Air, 8 Aralık Pazartesi gününden itibaren yurtiçinde 8 kente İstanbul merkezli olarak uçmaya başlayacak. Bunlar Adana, Antalya, Diyarbakır, Kayseri, Samsun ve Trabzon. Onur Air de tek gidiş bilet fiyatını 79 milyon lira olarak açıkladı. Anılan güzergahlar için gidiş-dönüş bilet fiyatı ise 149 milyon lira olacak. Öte yandan, sivil havacılığın lideri THY de bu gelişmeleri yakından izliyor. THY Genel Müdürü Abdurrahman Gündoğdu, geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada, tüm biletlerde fiyatları yüzde 20 aşağıya çekmek için çaba harcadıklarını kaydetti. Gündoğdu, THY'nin diğer özel sektör şirketlerine göre daha farklı bir uygulamayla, gidişi yoğun gelişi ise seyrek olan hatlarda seyrek yönün fiyatlarını indirmeyi planladığını açıkladı.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün bu yeni uçuş furyasıyla ilgili olarak azami düzeyde dikkatli davranması gerektiğini vurgulayan İnan, gerçekçi bir maliyet hesabının her uçuşta kura ile belirlenebilecek üç-beş şanslı yolcuya dampingli uçma hakkı tanıyabileceğini, geri kalan bütün yolcuların ise mantık sınırları içindeki bilet bedelleriyle uçmaları gerektiğini ileri sürdü.

"Görüşlerimin arkasındayım"

UTED Magazine'de yayımlanan uyarılarıyla ilgili olarak görüşlerine başvurduğumuz Sefa İnan, kendisinin dernek başkanlığının yanısıra 1970'lerden bu yana THY bünyesinde görev yapan, pek çok yolcu uçağının bakım lisansına sahip kıdemli bir şef teknisyen olduğunu da ifade ederek, "O yazıdaki görüşlerimin aynen ardında duruyorum. Benim görevim bir yurtsever olarak, bunca yıllık tecrübelerimin ışığında Sayın Bakanımızı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nü ve diğer ilgili merkezleri yol yakınken uyarmaktır. Bugün derneğimizin çatısı altında kayıtlı bulunan binlerce teknik personelden bir teki bile bu bilet ücretleriyle sağlıklı bir uçuş sistemi kurulabileceğine inanmıyor. Ancak onlar pozisyonları gereği bu gözlemlerini her yerde alenen dile getiremezler. Dernek olarak teknisyenler camiası adına ben ortak bir açıklama yapıyorum, hiçbir iddiamız kişisel görüş değildir. Ben yalnızca camiamızın ortak bilgi birikimini ve kanaatlerini yansıtmaktayım" şeklinde konuştu.

Sivil havacılıkta bakım, onarım ve yenileme faaliyetlerinin çok pahalı hizmetler olduğunu hatırlatan İnan, "Yakıt maliyetinden, vergilerden, uçak kirasından kaçmayacaksınız, en kalifiye lisanslı pilot ve teknisyenleri istihdam edeceksiniz, en yüksek gider kalemini oluşturan bakım maliyetlerinde ne gerekiyorsa harfiyen yapacaksınız, üstüne üstlük özel sektörün doğası gereği bu süreçte bir de kâr edeceksiniz. Ve bütün bunları da bu denli komik bilet fiyatlarıyla yapacaksınız. Meslek hayatına yeni atılan, bir yolcu uçağının bakım-onarım çalışmasına henüz yeni yeni katılmaya başlamış en acemi teknisyen bile bu garip denkleme inanmaz. Bu gibi haklı endişelerimizi teknik bilgileri sınırlı üst düzey yöneticilerimize aktarmak zorundayız. Çünkü bizler hangarlarda bambaşka bir dünyanın içinde, gerçeklerle yüzyüze görev yapıyoruz. Uçakların yıpranmaya ne kadar açık, bakım ve onarımları ne denli masraflı taşıtlar olduğunu en iyi teknikçiler bilir" dedi.

Türkiye'de sivil havacılığın tartışmasız lideri THY için bile bakım ve onarım maliyetlerinin son derece ağır olduğunu vurgulayan UTED Başkanı, ulusal havayolumuzun bu masrafları sponsorluklar, ihaleye çıkarılan uçak içi reklam faaliyetlerinin sağladığı ek gelirler ve uzun mesafeli dış hat uçuşlarıyla dengelemeyi başardığını, ancak salt iç hatlara yoğunlaşan genç şirketlerin ise aynı tür bir işletme başarısını yakalamalarının kısa vadede oldukça zor olacağını savundu.
www.uted.org