SELAH KEMALOĞLU / DİYARBAKIR
Kürtçe, modern ve özgün bir edebiyatı ortaya çıkarmak için yeterli bir dil midir?

Kürtçe, en mükemmel roman için yeterli bir dildir. Kürtçe'de bu dinamizm var. Romanlarım farklı dillere de çevriliyor. Kürtler'in farklı kesimleri okuyor. Başka dillere çevriliyor. Bu dilin, yeterliliğini gösteren önemli unsurlardan birisidir. Dil yeterli olmasa, yayınevleri bunları çevirmezler.

Bu durum modern Kürt romanının oluşturulmasına ne kadar yansıyor?

Bu kadar acı çekmiş, hakları için bu kadar mücadele vermiş bir milletin edebiyatı böyle olmamalıydı. Bunun sebepleri var. Sansürlerle, kanunlarla, polisiye tedbirlerle engeller söz konusu. Bunun yanısıra, Kürtler'in önemli bir kesimi de günlük siyasete kilitlenmiş durumda. Günlük siyasete bu kadar kilitlenmiş bir milletin görkemli bir edebiyat yaratması çok zordur.

Bu sorunların ortadan kaldırılması için başta Kürtler olmak üzere, gösterilen çabaları yeterli görüyor musunuz?

Kürtler'e ait hiçbir şey yeterli değil. Görkemli bir roman sanatından bahsetmek zordur. Devletleri olan dillerin bile dünya edebiyatındaki yeri tartışmalıdır bugün. Bunun için, dille ilgili ciddi atılım ve reform yapılması zorunlu. Kürtçe gelişmekte olan bir dil değil, ölmemek için çabalayan bir dil. Öncelikle, dile yeni bir dinamizm katmak lazım. Çünkü Kürtçe, kapalı toplum dilidir. Diller sizin yaşadığınız duruma ve mekana cevap verirler. Dili canlandırmak ve standartize etmek, alfabe ile lehçe farklılıklarını gidermek ve sözlük çalışmaları yapmak lazım. İkincisi, dünya edebiyatıyla ile buluşmanız için, çevireceksiniz. Bir dilin ölmemesi için alınacak en önemli tedbir dilin, dünya dilleri ile bütünleşmesidir. Bu da çeviri ile mümkündür. Üçüncüsü de, özgün edebi sesler çıkmasıdır. Farklılıklardan ne Türkler, ne de Kürtler korkmamalıdır.

Kürt'e ait her şey siyasetin içinde. Bunun için de siyaset de olmalı mı?

Ben siyasete karşı değilim. Siyaset kendi işini yapsın. Ancak onun ötesinde iyi bir edebi dünya yaratılmalı. Böyle bir edebiyat insani bir diyalogun zemini, fikri ve duygusal iletişimi yaratacaktır. Edebiyat bunun en mümkemmel mekanıdır. Dil siyasetin uzağında tutulmalı. Siyasetin dolaysız bir aracı haline getirmek büyük bir insafsızlıktır. Kürt dili ve kültürüne yönelik bu tür haksızlıklar yapılmıştır.

Kürtler için modern bir edebiyat yaratımının önemi nedir?

Bana göre en az siyaset kadar önemli. Günlük siyaset sürekli değişiyor. Edebiyat ise kalıcı. Bütün cazibe merkezlerinin dikkatini üzerine çeken güçlü ve özgün bir Kürt edebiyatı, inanıyorum ki Türkiye'deki edebiyat dünyasını çok daha zenginleştirecektir. Renklendirecek ve dinamik hale getirecektir. Çünkü anlatılmamış bir öykünün edebiyat aracılığıyla gün yüzüne çıkarılması sağlanacak. Ortak bir edebiyat dünyasının yaratılması için Kürtler'in Türkler'e, Farslara ve Araplar'a ihtiyacı vardır.

Acıyı acı çekerek yazıyorum

Mehmet Uzun'un romanında genelde Kürtler'in yaşadığı politik süreçler yer alıyor. Başka konularda da yazacak mısınız?

Benim için roman sanatı büyük edebi projedir. Ben bir proje olarak gördüm kendi romancılığımı ve yazarlığımı. Bu projeyi gerçekleştirmeye çalışıyorum. Her romanımı uzun bir zincirin halkası gibi düşünüyorum. Aynı zamanda bu proje toplumsal bir hedefi olan bir projedir. Öteki temaları, konuları, duyguları da yazmak isterim ama çok fazla acı var. Keşke bu kadar acı olmasıydı. Keşke ben bu acıları bu kadar yoğun yaşamasaydım. Çünkü ben yazarken bile çok büyük bir acı çekiyorum. Acıdan bir edebiyat yaratmak çok zor. Allah kimsenin başına böyle bir bela vermesin. Avrupa'da yaşıyorum. Avrupalı yazar arkadaşlarım yazarken çok mutlu olduklarını söylüyorlar. Benim tam tersi. Ben acı çekerek yazıyorum. Allah kimsenin başına vermesin. Çünkü ben acıdan bir edebiyat yaratmaya çalışıyorum. Ne yazık ki böyle. Umarım acının çok az olduğu şeyleri de yazarım.