ÖMER ÇAKKAL
Kardeş Türküler, geçtiğimiz haftalarda Harbiye Açıkhava konserlerinde dengbejlerini ağırladığı Hakkari üzerine bu kez başlı başına bir çalışmaya imza attı. Grup, yazar Muhsin Kızılkaya ile birlikte hazırladığı "Eyhok: Hakkari Geleneksel Müziği" adını taşıyan albümde, adını Sümerlerin Hakkar boyundan aldığı söylenen Hakkari'nin tüm müzikal renklerini bir araya topladı.

İki CD ve kapsamlı bir kitapçıktan oluşan albümde, Hakkari bölgesinin en büyük aşiretlerinden Pinyanişî, Ertuşî ve Goyî aşiretlerine ait kayıtların yanısıra 1972-1973 yılında Lübnan'da düzenlenen Asuri Müzik Şenliği'nde Hakkarili bir Keldani tarafından okunan üç şarkı ile birlikte Cizreli Dengbej Fadıl'ın okuduğu iki halk şarkısı yer alıyor. İki CD'de toplam 82 parçanın yer aldığı albümde Kürtçe'nin sözlü kültürünün hafızası olarak bilinen dengbejlerin okudukları anlatıların ağırlığı göze çarpıyor. Köy odalarında, sohbet meclislerinde birçoğu doğaçlama olarak söylenen anlatıların kendi ortamlarında kayıt altına alındığı, özverili bir çabanın sonucunda toplanan albümdeki parçalar dört yıllık bir çalışmanın sonucunda biraraya toplanmış.

Eserler dört aşamada derlendi

Hakkari üzerine, sadece bir satırın bile geçtiği onlarca kaynağın taranması ve bölge halkı ile bölgeyi tanıyan araştırmacılarla yapılan söyleşilerle oluşturulan albüm kitapçığı mütevazı da olsa, Hakkari üzerine bir kaynak niteliğinde. Kitapçıkta bölgeyle ilgili tarihçe, aşiret yapısı, dinî / etnik cemaatler ve geleneksel müzikler konusunda oldukça geniş bilgiler veriliyor. Alanında bir giriş niteliğinde tasarlanan Eyhok: Hakkari Geleneksel Müziği, genelde Hakkari geleneksel kültürü, özelde ise Hakkari geleneksel müziği üzerine kaçırılmayacak bir çalışma.

1850'lere kadar uzanan 82 eser

Albümün danışmanı Hakkarili yazar Muhsin Kızılkaya albümün dört yıl süren hazırlanma sürecini şöyle anlattı: "Albümdeki parçalar dört aşamada derlendi: Benim yıllardan beri her gidiş gelişimde yaptığım 20-30 kasetlik arşivim vardı. İkincisi Kardeş Türküler grubundan Vedat Yıldırım'la birlikte Hakkari'ye gittik. Meclisler oluşturup divanhane geleneğini canlandırdık ve uzun kış gecelerinde büyük salonlarda türkülerini insanlara okutturduk. Üçüncüsü de ise şu: Bundan iki yıl önce 2002'de Hakkari'den altı dengbeji İstanbul'a çağırdık. Kalan Müzik'in İstanbul'a uçakla getirip ağırladığı dengbejler derleme eserlerini Kalan Müzik'in stüdyosunda okudular. Dördüncü aşamada ise Hakkari'de Kalan'ın çalışmalarını seven gönüllü çocuklar bize ellerindeki kayıtları gönderdiler. Son aşamada Kardeş Türküler ekibi ve ben birlikte oturup yüzlerce kasetin içinden seçme yaptık ve albüme 82 eseri aldık. Ben daha sonra Kürtçe parçaların sözlerini Türkçe'ye çevirdim."

Kızılkaya'nın Hakkari geleneksel halk müziğinin gidilebilecek en eski tarihine gidildiği ve 1850'lerden beri okunan parçaların kayıt altına alındığı bir albüm olarak gösterdiği 'Eyhok', bünyesinde Kürtçe türkülerin yanısıra Nasuri Süryanilerinin kullandığı Süryanice parçalar da barındırı-yor. Peygamber Efendimiz'e (SAV) sevginin, ahirete inancın anlatıldığı Kürtçe halk ezgileri olan dört medihanın yer aldığı albümde bölge halkının oldukça önemsediği Dımdım Destanı da yer alıyor. İran'a başkaldıran bir Kürt'ün, kurduğu kalede Farslar'a karşı mücadelesinin anlatıldığı destan yine yöre halkı tarafından birlikte yorumlanmış.