Bosna-Hersek Kültür Haftası'nın Atatürk Kültür Merkezi'nde yapılan açılış gecesinde sahnelenen ve bu akşam da tekrar edilecek olan Hasanaginica Operası Bosna Hersek'in en önemli operalarından biri. Nizaj Alispahicl'in yazdığı librettoyu Bosna-Hersek'in en üretken bestecilerden Asim Horozic'in bestelediği ve Miroslav Homen'in şefliğinde Saraybosna Opera ve Balesi'nin yorumladığı Hasanaginica, ilk kez 1920 yılında Tuzla'da Ulusal Tiyatro'da sahnelendi. Opera, sekiz yıl sonra da Tuzla'dan iki yazar Asim Horozic ve Nizaj Alispahicl tarafından Bosna Hersek'in ilk tam operası olarak Ulusal Tiyatro sahnesine taşındı.

Bir kadın: Kuzu gibi masum ve eş

"İnsanoğlunun ya da daha doğrusu bir kadının bestelediği, en çok bilinen baladın yurdunu ziyaret eden bir insansever ne hissetmelidir?" diye soran Alija Isakoviç Bosna için önemi çok büyük olan Hasanaginica Operası'yla ilgili şunları söylüyor: "Bir kadını. Bu kadın suskun, alçak gönüllü, kalın duvarlarla, keskin ahlak kuralları ile kuşatılmış, zor yaşam şartlarında beyhude önsezili, kırılgan vizyonlu... Başkasına ait büyük bir imparatorluk sınırlarında, sonsuz muharebe ve kötülükte kanın ancak kan ile temizlenebildiği bir ortamda yaşayan bir Ortaçağ kadınımız. Tamamen kuşatılan, rehin alınan, genel ve hâlâ olağan... Ağaçlıkların arkasında çarpışmayan ve herşeye tamam diyen bir kadın. Ve aklın ayrımında olduğu, boşlukta, umutsuzlukta olduğu mucizeye dönüştüğü ve yas ile sona erdiği veya öldüğü görünmektedir. Anne, kızkardeş, dost, kankardeşi. Bir kuzu gibi masum ve eş."

Geleneklerin esaretinden kurtulamaz

1920 yılından bu yana sahnelenen, Bosna-Hersek'in en önemli operalarından Hasanaginica acılı bir kadının hayatını anlatıyor.

Hasanaga Arapovic, Bosna surlarındaki bir savaşta yaralanır. Biokovo dağındaki çadırda yaralı yatmaktadır. Yaralı Hasanaga'yı annesi ve kızkardeşi ziyarete gelir. Eşi Hasanaginica ise evde çocuklarının yanında kalır çünkü eski gelenekler bunu emretmektedir. Hasanaga ise, sadık karısı ziyarete gelmediği için kırgındır.

Bu arada annesinin çatışmayı teşvik etmesi ile Hasanaga, eşine ne kendi evlerinde ne de kabilesinde kendisinin dönüşünü beklememesi için mesaj gönderir. Hasanaginica'nın kardeşi Bey Pintorovic bu mesajı öğrenir ve kızkardeşini Pintorovic ailesinin evine geri götürmek için gelir. Hasanaga dağdan evine döner ve evinde Bey Pintorovic'i bulur. Öfkeli Aga ile kırılmış Bey arasında şiddetli bir kavga başlar ve birbirlerine silah çekerler.

Hasanaginica, kaderinin diğerlerince belirlendiğinin bilincinde olarak beş çocuğuna veda eder. Bey Pintorovic, gençliğinden beri Bey-hanımına âşık olan Imotski'nin ünlü hakimi ile kız kardeşinin sözünü keser. Başlayan bu birliktelik asil kadın ve anne olan Hasanaginica için absürt ve trajik durumun ortasına düşmek demektir.

Ancak bu sayede, iyi ve asil Imotski Hakimi'nden yayılan iyilik ve rüya da ortaya çıkar. Hasanaginica yüzüğü alarak Imotski Hakimi ile evlenmeyi kabul eder zira kardeşinin emri kaçınamayacağı bir emirdir.

KÜLTÜR SERVİSİ