DUYGU GÜVENÇ / ANKARA
Avrupa Birliği, Türkiye'ye karşı yapacağı deklarasyonda 7 madde üzerinde çalışırken, Ankara, AB üyesi ülkelerin Ankara'daki temsilcilerine 5 kırmızı çizgisini iletti. Dönem Başkanı İngiltere tarafından hazırlanan taslak, önce Ankara'da AB üyesi ülkelerin temsilcilerine sunuldu ardından, Brüksel'de önceki gün AB Daimi Temsilcileri'nin COREPER toplantısında ele alındı.

Türkiye'nin şartları COREPER'de Fransa'nın da tutumunu yumuşatmasına neden oldu. Fransa, müzakerelerin başlaması için Türkiye'nin Rum Kesimi'ni tanıması şartından vazgeçti. COREPER toplantısı sırasında İngiltere Büyükelçisi, uzlaşma sağlamak için Fransız ve Rum Büyükelçi ile ayrı ayrı iki kez ve her biriyle teke tek görüşmeler yaptı. Fransa'nın AB hukuk Servisi tarafından Jean Claude Piris'in Türkiye raporundan etkilendiği belirtilirken, COREPER toplantısında da bu tutumunu yansıttığı ve tanıma için "zaman sınırı" koyma tavrından vazgeçtiği öğrenildi. Türkiye'nin protokole yönelik uygulaması ve AB'nin 2006 sonunda uygulamasını nasıl değerlendireceği konusunda da uzlaşma sağlanamadı.

Karşı deklarasyon değişti

COREPER'de bazı değişiklikler de yaptı. Ancak 5. madde son taslakta da boş kaldı. İşte taslağın son hali:

1- Türkiye'nin Ankara Anlaşması Uyum Protokolü'nü imzalamış olmasını not ederiz ancak, bununla beraber yayınladığı deklarasyonu üzüntü ile karşılarız. Bu deklarasyon tek taraflıdır, protokolün bir parçası değildir ve Türkiye'nin yükümlülükleri üzerinde hukuki bir etkisi yoktur. 2- AB, Ek Protokolün ayrım yapılmaksızın uygulanmasını beklemektedir. Malların serbest dolaşımı, ulaşım gibi konularda zorlukları ortadan kaldırmasını beklemektedir. 3- Türkiye Ek Protokolü 2006 yılına kadar tam olarak uygulamalıdır. AB bu uygulamayı değerlendirecektir. 4- Kıbrıs Cumhuriyeti, 1 Mayıs 2005'ten itibaren AB üyesidir. AB, BM kararlarına göre Kıbrıs Cumhuriyetini tanımaktadır. 5- (Bu madde Fransa'nın itirazları nedeniyle boş bırakıldı, COREPER toplantısının ardından da boş kaldı) 6- AB, Türkiye'nin BM çerçevesinde Kıbrıs sorununun çözümü için destekleme çabalarını not eder. 7- Türkiye'nin Protokolü uygulaması 2006 yılında tekrar değerlendirilecektir.

Ankara'nın 5 kırmızı çizgisi

1 Uyum Protokolü'nün uygulamasının denetlenmesine yönelik bir mekanizmanın Çerçeve Belgesi'ne eklenmesi kabul edilemez, bu konuda Türkiye diyaloğa kapalı değildir. Bunu, Ortaklık Konseyi'nde konuşabiliriz.
2 Türkiye'ye, Rum Kesimi'ni tanıma şartı getirilemez. Türkiye'nin üye olmasını zorlaştıracak yeni bir denetim mekanizması veya koşul getirilmesi halinde Türkiye, AB ile müzakerelere başlamayacaktır.
3 Kıbrıs sorunu için BM'nin iyi niyet çabalarının AB tarafından da desteklendiği yinelenmelidir.
4 AB'nin yapacağı deklarasyon tek taraflıdır, anlaşmanın bir parçası değildir.
5 AB, Türkiye ile müzakerelere ne zaman başlayacağını 3 Ekim'den önce kararlaştırmalı ve müzakereler seromoni ile açılmalıdır.