Bankaların yurt dışı borçlarına garanti

1994 yılından beri bankalardaki tasarruf mevduatı sigorta kapsamındadır. Hangi banka ve nedeni ne olursa olsun batan bankalardaki paralar devlet tarafından karşılanır.

1994 yılında yaşanan krizden hemen sonra bankacılıkta yaşanabilecek paniği önlemek amacıyla uygulamaya konulan devlet garantisi, sonraki yıllarda bankacılık sektöründe ortaya çıkan problemlerin temel nedeni olmuştur.

Yatırımcı parasını teslim edeceği banka seçiminde ihtiyatı elden bırakıyor. Sağlam banka ile zayıf banka arasında fark ortadan kalkıyor. Vatandaş kim yüksek faiz veriyorsa parasını o bankaya yatırıyor.

Birçok insan, batacağını bildiği veya tahmin ettiği bankaya dahi mevduat yatırdı.

Parasının batacağı tehdidi altında banka tercihlerinin yapıldığı ortam sözkonusu olsaydı, ülkeye asgari 20 milyar dolara malolan batak bankalar krizi yaşanmazdı.

Batan bankaların en büyük özelliği ortalamanın üzerinde faiz vermeleridir. Devlet garantisi olmasaydı, yolsuzluklara konu olan bankaların toplayacakları fonlar büyük rakamlara ulaşmaz ve Hazine'ye olan yükleri de yönetilebilir seviyelerde kalırdı.

Bankacılık sistemini verimsiz ve tehlikeli hale getiren % 100 mevduat garantisi varlığını korurken buna bir de Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonun'na devredilen veya devredilecek bankaların yurt dışındaki tüm borçlarına Hazine garantisi ilave edildi.

PAHALI BEDEL

Bankaların yabancı borçlarına da devlet garantisi getirilmesi Kasım ayında yaşanan krizin bizlere bir hediyesidir.

Hatırlarsınız, krizin atlatılabilmesi için hükümet IMF'den acil yardım talebinde bulundu. IMF'nin desteği gelmeseydi doların fiyatı en az ikiye katlanmıştı ve hükümet düşmüştü. IMF'ye teslim olan hükümete dayatılan tavizlerin en önemlisi batak bankaların yurt dışındaki borçlarına Hazine garantisi oldu.

Başka seçeneği bulunmayan hükümet IMF'nin son derece tehlikeli ve ülkemizi rencide edici teklifini hayata geçirdi.

Krizden hemen sonraki yazımızda, hükümetin bağımsız karar alabilme iktidarını kaybettiğini, içinde bulunduğu zor durum nedeniyle ülkenin menfaatlerini koruyabilecek konumda bulunmadığını ve hükümetin o günlerde uluslararası hiçbir karara imza atmaması gerektiğini belirtmiştik.

Maalesef, haklı çıktık.

Bankaların dış borçlarının garanti kapsamına alınması son derece riskli ve pahalı bir bedel olmuştur.

Örneğin, Murat Demirel'in yönetimindeki Egebank'ın aldığı dış borçları da Hazine ödeyecek.

BUNDAN SONRASI

Tasarruf mevduatının garanti altında olmasının ortaya çıkardığı sorunların benzeri bankaların yurt dışından temin edecekleri krediler için de geçerli olacaktır.

Türk bankalarına kredi veren yabancı finans kuruluşları, gerekli titizliği göstermeyecek ve her bankaya kredi verecekler. Kredi kuruluşları şu şekilde düşünecekler:

'Banka ayakta kaldığı sürece aldığı krediyi geriye öder. Eğer kredi verdiğim banka batarsa o zaman Türk Hazinesi öder. Hiçbir riskim yok.'

Bankaların kredi temin etmeleri kolaylaşacağı için yabancı kredi miktarları artacaktır. Bankalar tarafından ölçüsüz olarak kullanılacak dış krediler bütçeye yük olarak yansıyacaktır. Sonuçta vergi mükelleflerinin cebinden çıkacak olan bu paraların finansmanı için hükümet vergileri ağırlaştıracaktır. Tıpkı, geçen yıl ortaya çıkan banka yolsuzluklarının bedelinin 2001 yılında vergi sağanağı olarak karşımıza çıktığı gibi.

Yurt dışı kredilerine verilen garanti, banka yolsuzluğu yapmak isteyenlerin seçeneklerini artıracaktır. Bankaların yurt dışından sağladıkları kredilerin kaynağının kolay maskelenebilmesi nedeniyle kompleks hale gelen işlemlerin takibi zorlaşacaktır.

Kısacası bu düzenleme ülkemize pahalıya patlayacaktır.

IMF'NİN DURUŞU

Ya IMF'ye ne demeli? Türk ekonomisine destek sağlamak için çabaladığı zannedilen IMF, bankacılık sisteminin riskini artıracak ve ekonomimize ilave yük getirecek bir düzenlemeyi, Türkiye'nin zor durumunda faydalanarak uygulamaya koydurmaktadır.

Bu noktada IMF'nin fonksiyonu, Türk bankalarına borç vermiş olan Batılı finans kurumlarının sözcülüğünü yapmak ve onların menfaatlerini korumak şeklinde karşımıza çıkmaktadır.