Devlet Bakanı Tunca Toskay, 2000 Genel Nüfus Sayımı geçici sonuçlarına göre Türkiye nüfusunun 67 milyon 844 bin 903 olarak saptandığını bildirdi. Toskay'ın Devlet İstatistik Enstitüsü'nde düzenlediği toplantıda yaptığı açıklamalara göre, 1990-2000 döneminde yıllık nüfus artış hızı binde 18.3 olarak gerçekleşti. Sonuçlara göre, İstanbul ilinin nüfusu 10 milyon 33 bin 478, Ankara ilinin nüfusu 4 milyon 7 bin 860, İzmir ilinin nüfusu 3 milyon 387 bin 908 olarak belirlendi.

Nüfus tahminden fazla

Türkiye nüfusu, tahminlerin yaklaşık 2.2 milyon üzerinde çıkarken, nüfusun yüzde 65.01'nin kentlerde, yüzde 34.99'nun ise köylerde yaşadığı belirlendi. Yapılan hesaplamalara göre sayım tarihi (22 Ekim 2000) itibarıyla nüfus ise 65.6 milyon olarak öngörülüyordu. Buna karşın, sayım tarihi itibariyle nüfus dün açıklanan rakamlara göre, 67 milyon 844 bin 903 olarak belirlendi. Türkiye nüfusu, 22 Ekim 2000 tarihinde yapılan Genel Nüfus Sayımı'nda illerden gelen ilk sonuçlarda 71 milyon 207 bin 396 olarak saptanmıştı. Yıllık nüfus artış hızı da, DİE tarafından 2000 yılı için yüzde 1.48 olarak tahmin edilirken, son açıklamaya göre 1990-2000 dönemi için yıllık yüzde 1.83 oldu.

Yeni projeksiyonlar

Bu durumda, Türkiye'nin hem 1990-2000 dönemi demografik verileri ve buna bağlı değerleri değişecek, hem de geleceğe yönelik projeksiyonlar yeniden hesaplanacak. Örneğin, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) 2001 yılı tahminlere göre, Türkiye nüfusu 98.8 milyonda duragan döneme (nüfus artışı olmadığı, nüfusun küçük oynamalar dışında durduğu) ulaşacaktı. Yeni nüfus verilerine göre, bu değişecek ve muhtemelen Türkiye nüfusu 100 milyonun üzerinde duraganlaşacak. Bakan Toskay'ın verdiği bilgilere göre, 1990-2000 döneminde yıllık nüfus artış hızı en yüksek bölge binde 26.61 ile Marmara oldu. Karadeniz ise yıllık binde 3.66'lik nüfus artış hızı ile en az artan bölge konumunda bulunuyor. Yıllık nüfus artış hızları, Ege Bölgesi'nde binde 16.45, Akdeniz'de binde 21.63, İç Anadolu'da binde 15.92, Doğu Anadolu'da binde 13.92, Güneydoğu Anadolu'da ise binde 24.73 olarak hesaplandı.

30 trilyon harcandı

Devlet Bakanı Tunca Toskay, alan kontrollerinde 534 milyar 953 milyon 200 bin lira para harcaması olduğunu bildirirken, "nüfus sayımının bize toplam maliyeti de 30 trilyon 274 milyar" dedi. DİE Başkanı Şefik Yıldızeli ile birlikte düzenlediği basın toplantısında, "Hayali sayım nedeniyle kontrollerde ne kadar kaynak harcandı ve sayımın genel maliyeti nedir" şeklindeki soru üzerine, alan kontrollerinde yaklaşık 535 milyar civarında bir paranın harcandığını kaydetti. Bakan Toskay, "Bizim için önemli olan şey Türkiye'nin temel verisi kabul ettiğimiz genel nüfus sayımı verilerinin sağlıklı, veri kalitesi bakımından yüksek kalitede ve güvenilir olması. Henüz 40 tane il geçici ama Türkiye'nin nüfusu kesin nüfus ilan edildiğinde, bugün ilan edilen nüfustan yani 67 milyon 844 bin 903'den artı eksi fark binde 4'den fazla fark etmeyecek. Bu aralıkta kalacak kesin olarak. Bunun çok güvenilir bir rakam olmasından binde 4 diyorlar ama benim kişisel tahminim bu sapmanın binde 4'ün çok daha altında olacağı istikametinde" diye konuştu.

41 ilin sonuçları kesin

Toskay, "Kesin rakam yüzde kaçı oluşturuyor" şeklindeki bir soruya da "Yüzde 48. Şu anda Türkiye'de elimizdeki elektronik ortama geçirilmiş olan nüfus miktarı 33 milyon 600 bin civarında" cevabını verdi. Tunca Toskay, bir başka soru üzerine de 41 ilin sonuçlarının kesin, 40 ilin sonuçlarının ise hayali olduğunu belirterek, "yaklaşık 3 milyon 650 bin civarında nüfusu düşmek zorunda kaldık" dedi. Toskay, 73 ilde 2 bin 290 yerleşim yerinin hayali yazım nedeniyle incelemeye alındığını belirtti. Devlet Bakanı, bu hizmetlerin yapılmasında savsaklama ve kusuru görülen memur ve hizmetlilerin Türk Ceza Kanunu'nun görevi ihmal suçunu düzenleyen 230'uncu maddesine göre cezalandırılacağının hükme bağlandığına işaret etti.

Nüfus sayımında uygulanan kriterler

Devlet Bakanı Toskay, Türkiye'deki genel nüfus sayımlarının daha güvenilir ve kaliteli üretilebilmesi için 2 kriter bulunduğuna işaret ederek, bunlardan bir tanesinın haritalara işlenmiş adres çerçevelerinin bulunması olduğunu ve bunun birçok belediyede henüz bulunmadığını söyledi. Diğer kriterin bütün doğum ve ölüm kayıtlarının elektronik ortamda güncel olarak tespite edilerek takip edilecek bir sistem olduğuna işaret eden Toskay, "Bu ikisi olduğu takdirde çok daha sağlıklı ve insanları evine hapsetmeden de nüfus sayımı yapma imkanı Türkiye'de bulunabilecek" dedi.

En büyük artış Antalya'da en büyük gerileme Tunceli'de

Sayım sonuçlarına göre, yıllık nüfus artış hızı en yüksek olan üç il sırasıyla Antalya, Şanlıurfa ve İstanbul olarak belirlendi. Antalya'ın nüfus artış hızı binde 42.2, Şanlıurfa'nın binde 36.1, İstanbul'un ise binde 33.2 olarak açıklandı. Nüfusu oransal olarak en fazla gerileyen 3 il ise Tunceli, Ardahan ve Sinop olarak sıralandı. 1990-2000 döneminde Tunceli'nin nüfusu yıllık ortalama binde 35.6, Ardahan'ınki binde -20.2 ve Sinop'unki ise binde -16.2 geriledi. Toplam 67 milyon 844 bin 903 olarak açıklanan nüfusunu 44 milyon 109 bin 336'sı il ve ilçe merkezlerinde, 23 milyon 735 bin 567'si de bucak ve köylerde oturuyor. Bir başka deyişle il ve ilçe merkezlerinin nüfusu toplam nüfusun yüzde 65.01'ini, bucak ve köylerdeki nüfus da yüzde 34.99'unu oluşturuyor.

Milletvekili sayısında 10-12 kayma yaşanabilir

Bir gazetede yeralan "Seçimlerde hile yapıldı" haberinin sorulması üzerine Devlet Bakanı Toskay, konunun DİE'nin görev alanında olmadığını ve bu konuda kendilerinin söyleyecek herhangi birşeyleri olmadığını söyledi. "30 milletvekili haksız olarak Meclis'e geldi ve bu durum nüfus sayımındaki yanlışlıklar nedeniyle oluştu. Bu konuyu nasıl değerlendiriyorsunuz" şeklindeki bir başka soru üzerine de Toskay, 2000 yılında yapılmış olan genel nüfus sayımı ile 1999 yılında yapılmış olan seçimi irtibatlandırmanın mantıklı olmadığını söyledi. Toskay, "Bizim yaptığımız hesaplara göre en son seçimle bu nüfus sayımlarına göre milletvekili sayısında en fazla 10-12 civarında bir milletvekili kayması olabilir. Bu söylediğiniz 30 rakamı çok abartılı bir rakam" diye konuştu.