AYŞE OLGUN / İSTANBUL
Doğup büyüdükleri toprakları terkettiler... Üç beş kuruşu biraraya getirmeyi başaranlar, kapağı büyük şehirlerin varoş semtlerine attılar. Hepsinin aklında aynı şey vardı; daha iyi para kazanmak, daha iyi bir yaşam sürmek. Ancak, kopup geldikleri topraklardan yerleştikleri kenar mahalleler, hiç birine umduğunu vermiş değil. Varoşta yaşam zorluğu, varoş halkını; şiddet, uyuşturucu, intihar ve benzeri olumsuzklarla kıskaca almış durumda.

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Adli Psikiyatri Bölüm Başkanı Prof. Dr. İbrahim Balcıoğlu, araştırmalarıyla varoş halkının sıkıntılarına mercek tutan bir isim.

Birinci nesil dirençli

"Bugün kentlerin etrafını saran varoş halkı büyük mücadelelerle ayakta kalmaya çalışıyor. Çoğunun meslekleri yok" diyen Balcıoğlu, "Çoğu eğitimden mahrum kalmış. Bir çoğu mafya ve uyuşturucu çetelerindeki kişilerle kendilerini özdeşleştirmiş. Buralarda sorunların çözümü ise şiddetten geçiyor" diyor. Balcıoğlu, son 50 yıldır insanların daha iyi bir yaşam sürmek için köyden kente göç ettiklerinin altını çiziyor. Büyük kentin mevcut sorunlarına geldiklerin yerin sorunlarını da taşıdıklarını kaydeden Prof. Balcıoğlu, ilginç bir tespitte bulunmuş. Balcıoğlu'na göre; "Sorunlar daha çok ikinci ve üçüncü kuşakta görülüyor. Birinci nesil, çocuklarına istikbal sağlamak umuduyla büyük kentte ayakta kalmaya çalışıyor. Büyük sıkıntılar yaşasa da, daha fazla direnç gösterebiliyor. Asıl mesele ikinci ve üçüncü kuşakla başlar. Büyük kentte doğan bir sonraki kuşak hem aile hem de o toplum için tehlike oluşturur. Çünkü bu kuşak geri dönemiyor, kentte oturdukları halde kentli de olamamışlar."

Varoş halkı, Türk halkına çok tanıdık... Gazetelerin üçüncü sayfa malzemesini oluşturuyorlar çünkü. Bunun sebebi, sadece sosyal ve ekonomik mi? Balcıoğlu'na göre değil: "Bilimsel araştırmalar kenti olma sürecini 120 yıl olarak açıklıyor. Araştırmalar sokak çocuklarının sayısının her geçen gün hızlı bir şekilde arttığını gösteriyor. Kapkaç, tecavüz, adam öldürme gibi olaylar beraberinde çeteleşme getirmiş. Bu gençlere yönelik bir eğitim verilmezse 20-25 yıl sonrası bu bölgeler şiddetin barındığı çok daha tehlikeli alanlar olacaktır."

CİNAYET İLK SIRADA

Prof. Balcıoğlu varoşlarda namus cinayetleri başta gelidiğini belirterek bunun nedenlerini ise şöyle sıralıyor: "Çünkü namus konusu bizde geleneksel yapıdan dolayı kentte de olsa gücünü koruyor. Namus konularını hukuki yoldan çözmek istemiyorlar. Duygusal olan bu insanlar çok çabuk dolduruşa geliyor ve araştırıp soruşturmadan bir anlık öfkeyle kendi yöntemiyle sorunu çözmek istiyor. Namusunu temizlediği için toplum tarafından da cezaevinde de el üstünde tutuluyor ve hatta kahraman oluyorlar. Yine, karşılıksız aşk cinayetleri çok fazla işleniyor, bunları da namus cinayetlerinin içine alabiliriz. Gururu incinen kişilerin başvurdukları çözümün başında da şiddet geliyor. Aile içi geçimsizlik sebeplerinden dolayı da şiddete başvuruluyor. Gecekondu bölgeleri de aile içi geçimsizlik ve şiddet çok daha fazla ortaya çıkıyor.

VAROŞTA NELER YAPILMALI?

İbrahim Balcıoğlu, kadınların yaratılışları gereği daha merhametli ve şefkatli olduklarını belirtiyor. Ancak bu duyguları güçlü olan kadınlarda intikam duygusu da daha güçlü oluyor Balcıoğlu'na göre: "Böyle olunca da kadınların işledikleri cinayetlerin ve diğer şiddet gösterilerinin daha uzun planlı olduğunu görüyoruz. Eğer şiddet uygulamaya karar verdiyse kadın arkasında pek yaralı bırakmaz, olay genelde ölümle sonuçlanır. Kadınların işledikleri cinayetler sayıca az da olsa sonuçta ölüm kesindir. Bir de intikam duygusundan dolayı kadın şiddet gösterisini daha çok kendine yönelik yapar ve intiharı seçer. İntihar, kadınlarda çok daha yüksektir. Başta şiddet sorunlarını olmak üzere varoşlardaki sorunlarla mücadele etmek için ne yapmak lazım. Balcıoğlu, öncelikle kadınlardan yola çıkılarak bir eğitim seferberliği başlatılması gerektiğinin altını çiziyor: "Çünkü kadınların eğitilmesi o toplum yapısının çekirdeğinin değiştirilmesidir. Okuma yazma kursları düzenlenebilir. Kentli olmanın başında birey olma gelir ve bu varoş bölgelerindeki insanlara nasıl sağlıklı birey olunacağı öğretilebilinir. Kadına verilen değer direkt çocuğuna yansıyacaktır. Bedensel ve zihinsel denge ve sağlık için bu bölgelerde spor alanları yapılmalıdır. Ayrıca varoş bölgelerinde kol gezen uyuşturucu ve alkolün önüne geçmek gerekir."