Ülkemizde besin maddesi olarak tüketilen mantarlar yanında, tür olarak sayıları 70 civarında olan ve çeşitli toksik madde taşıyan makromantar da bulunduğu belirtilerek, gelişme dönemlerinde bilinçsizce toplanan bu mantarların yenilmesi sonucu, sonu ölüme varan zehirlenmelerle karşılaşıldığı bildirildi. Uzmanlar, iyi tanınmayan, yabani ve bilinmeyen mantarların yenilmemesi gerektiğini belirterek, zehirli mantarları kolayca tanımak için pratik ayrım noktaları olmadığını vurguluyor. Uzmanlar, ellendiğinde sararan çayır mantarlarından ve DDT ile turp kokusunda olan orman mantarlarından kesinlikle uzak durulması önerisinde bulunuyor.

ZEHİRLİ MANTARLAR

AĞULU MANTAR: Bu mantardan zehirlenmelerde belirtiler, sindirimden sonra 30 dakika ile 3 saat arasında ortaya çıkar. Mide bulantısı, kusma, ishal ve karın ağrıları, terleme, tükürük, gözyaşı ve bronş salgılarında artma, bronkospazm, myosis, görme bulanıklığı, hipotansiyon ve bradikardi görülür.

YALANCI DEDE MANTARI: Belirtiler 6-24 saat sonra karın ağrıları, bulantı, kusma ve ishal şeklinde ortaya çıkar. Önce kısa bir hafifleme görülür, sonra ağrılar tekrarlar, karaciğer görevini yapamaz hale gelir. Böbrekler zayıflar. Komadan sonra genellikle ölüm gelir. Yalnızca Bursa yöresinde görülmüştür.

AL SİNEKÇİ MANTARI: İbotenik asit, müsimol gibi zehirli bileşikler içeren zehirli bir mantardır. Pantherina sendromu zehirlenmesine yol açar. Yolaçtığı delilik krizleri 4-6 saat sürer. Bu mantardan etkilenenlerde, ruh halinin değişmesi, (keyifli veya kaygılı durum), sebepsiz gülme, hayal görme, konuşma güçlüğü, kas spazmları, görme ve işitme bozukluğu görülür. Bu mantardan ölüm olayı nadirdir.

ÖLÜM MELEĞİ: Ülkemizdeki ölümcül zehirlenmelerin neredeyse % 95'inden sorumlu tehlikeli bir mantardır. Yaz başlarında ve sonbahar aylarında rastlanır. Mantarın içerdiği amanitin maddesi, sindirildikten 8-12 saat sonra ilk belirtilerini gösterir ve karaciğer-böbrek metabolizmasını yok eder. Zehrine karşı henüz bir ilaç geliştirilememiştir. Bu mantarın bir kişiyi öldürmesi için 20-25 gr. yeterli olmaktadır. Bu mantar, 1994 Kasımı'nda, İstanbul'da seri zehirlenmelere yol açmış ve 20'den fazla kişinin ölmesine sebep olmuştur.

YENEN MANTARLAR

Büyük ölçüde sudan oluşan 100 gram pürtüklü yenebilir mantarın muhtevasında, sadece 5 gram protein, 10 gram karbonhidrat ve sadece 1 gram yağ bulunduğunu ifade eden uzmanlar, mineral tuzlar açısından oldukça zengin olan mantarın, kalsiyum, potasyum, fosfor ve demir içerdiğini kaydediyor.

Uzmanlara göre, mantar, C vitamini açısından çok fakir ve muhtevasında, eti lezzetli kılan bazı maddeler de bulunuyor. Uzmanlar, Türkiye'nin, 20 milyon hektarlık orman alanı ve geniş ziraat arazileri bakımından çok geniş mantar yetişme ortamına sahip olduğuna dikkati çekerek, yetişen yenilebilir mantar türlerini de şöyle sıralıyor: Kuzu Göbeği, Kuzu, Domalan, Sütsüz, Kanlıca, Tirmit, Çörek, Kaypak, Öküz, Melez, Doru, Renkli, Çam, Kabara, Kar Çanı, Bal, Değişken Renkli Çayır Mantarı, Karakız, İmparator, Şemsiye, Posteki, İstiridye, Kayın, Yumurta, Borazan, Kıvırcık, Biftek, Kükürt, Pullu, Sığır Dili ve Dede Sakalı.